Ο μαραγκός που έφτιαξε την αυτοκρατορία της Thomas Cook από το μηδέν

Η αρχή και πτώση μιας αυτοκρατορίας.
Open Image Modal
Κατάστημα της Thomas Cook στο Λονδίνο.
PA Images via Getty Images

Από τις 2 τα ξημερώματα της Δευτέρας, μια αυτοκρατορία του τουρισμού, που στα 178 χρόνια της ιστορίας της έφερε επανάσταση στον τομέα της, έπαψε να υπάρχει.  

Συνώνυμη με τις προσιτές οργανωμένες διακοπές, η Thomas Cook ήταν γνωστή όχι μόνο στους Βρετανούς, αλλά και σε εκατομμύρια τουρίστες παγκοσμίως. 

Με περισσότερα από 500 καταστήματα στη Βρετανία, την δική της αεροπορική εταιρεία και μια συνεργασία με 3.000 ξενοδοχεία ανά τον κόσμο, η Thomas Cook ήταν μια από τις πιο παλιές ταξιδιωτικές εταιρείες στον κόσμο, αλλά και μια από τις μεγαλύτερες. Με ένα μέγεθος που δεν μαρτυρά την ταπεινή καταγωγή του ανθρώπου που τη δημιούργησε. 

Open Image Modal
Μια διαφημιστική αφίσα του 1930.
Buyenlarge via Getty Images

Το μεγαθήριο αυτό ξεκίνησε από έναν μαραγκό, τον Τόμας Κουκ, από τον οποίο πήρε το όνομά της η εταιρεία, το 1841.

Με ένα παρελθόν ως Βαπτιστής ιεροκήρυκας, που «όργωνε» την περιοχή του Derbyshire για να διαδώσει τον λόγο του, το πρώτο βήμα για να χτιστεί η αυτοκρατορία -παραδόξως- απείχε πολύ από τις μετέπειτα συνεργασίες με all-inclusive μπαρς και διασκεδάσεις δίπλα από την πισίνα. 

Βλέπετε, ο Κουκ ήταν πιστό μέλος του κινήματος της εγκράτειας, που ήταν δυναμικά κατά της κατανάλωσης αλκοόλ. Λέγεται ότι το πρώτο ομαδικό «ταξίδι» που οργάνωσε ήταν η μεταφορά από το Market Harborough στο Leicester για μια συνάντηση των οπαδών του κινήματος. 

Open Image Modal
Ο Τόμας Κουκ.
Hulton Deutsch via Getty Images

Η ιδέα βρήκε ανταπόκριση στον κόσμο και έτσι μαζεύτηκαν 500 άνθρωποι, που τον πλήρωσαν ένα σελίνι το άτομο για να ταξιδέψουν 11 μίλια από το σταθμό του τρένο του Leicester σε μια διαδήλωση κατά του αλκοόλ στο Loughborough. Αυτό έγινε στις 5 Ιουλίου του 1841 – και ήταν το πρώτο οργανωμένο  ταξίδι της εταιρείας. 

Open Image Modal
Αφίσα του 1929.
Buyenlarge via Getty Images

Κάποιοι ίσως πουν ότι ήταν ένα πολύ μικρό ξεκίνημα, αφού για μια δεκαετία οργάνωνε σποραδικά μικρά ταξίδια μέσα στη χώρα, συμπεριλαμβανομένου ενός ταξιδιού με 350 άτομα που ξεκίνησαν από το Leicester για μια περιήγηση στη Σκωτία, το 1846.

Όμως, μέχρι το 1851 είχε καταφέρει να οργανώσει ταξίδια για 150.000 άτομα στη Μεγάλη Έκθεση του Λονδίνου, ενώ τέσσερα χρόνια δύο ομάδες τουριστών συμμετείχαν στο «μεγάλο τουρ» του Βελγίου, της Γερμανίας και της Γαλλίας.
 

Open Image Modal
Ένα ταξιδιωτικό γραφείο της Thomas Cook στην Ιερουσαλήμ, το 1910.
Universal History Archive via Getty Images

Ο Κουκ άνοιξε το πρώτο του κατάστημα στην Fleet Str., στο Λονδίνο το 1865 -ένα ταξιδιωτικό πρακτορείο σε πρώιμη φάση, το οποίο πουλούσε επίσης άλλα ταξιδιωτικά προϊόντα όπως οδηγούς, αποσκευές και υποδήματα. Το 1872 έεβαλε και τον γιο του στην επιχείρηση, τον Τζον Κουκ, φτιάχνοντας την Thomas Cook & Son.

Μέχρι το 1866, η εταιρεία είχε οργανώσει τις πρώτες εκδρομές της στις ΗΠΑ, όπου με επικεφαλής τον Τζον, οι συμμετέχοντες επισκέπτονταν τα πεδία μάχης του εμφυλίου. 

Η πίστη του στο κίνημα της εγκράτειες φυσικά δεν κλονίστηκε ποτέ και ήταν μέρος των επιχειρηματικών του ιδεών. Η σύζυγός του μάλιστα διεύθυνε ένα μικρό ξενοδοχείο πάνω από τα γραφεία της εταιρείας, που απαγορευόταν το αλκοόλ.

Open Image Modal
Science & Society Picture Library via Getty Images

Το 1868 εισήγαγαν την ιδέα του «κουπονιού», που είχε τη μορφή της μάρκας που εξασφάλιζε στον τουρίστα ένα δωρεάν γεύμα ή διαμονή σε ξενοδοχείο. Μια ιδέα που υπάρχει μέχρι και σήμερα. 

Τον Σεπτέμβριο του 1872, η εταιρεία οργάνωσε τον πρώτο γύρω του κόσμου, Ένα τουρ με ατμόπλοιο στον Ατλαντικό, ένα λεωφορείο για τον γύρω της Αμερική, ένα άλλο ατμόπλοιο για την Ιαπωνία και ένα οδικό ταξίδι στην Κίνα και την Ινδία.

Open Image Modal
Ευρωπαίοι τουρίστες σκαρφαλώνουν στην πυραμίδα. Φωτογραφία που τραβήχτηκε το 1882 από άγνωστο φωτογράφο.
Science & Society Picture Library via Getty Images

Ο Τόμας Κουκ αποφάσισε να αποσυρθεί το 1878, δίνοντας την επιχείρηση στον γιο του. Ο ίδιος επέστρεψε στο Leicester όπου και πέθανε το 1892. 

Η εταιρεία συνέχισε να επεκτείνεται ακόμη περισσότερο όταν πέρασε στα χέρια των εγγονών του, οι οποίοι όμως απρόσμενα πούλησαν την εταιρεία το 1928 στους ιδιοκτήτες της Orient Express.

Open Image Modal
Science & Society Picture Library via Getty Images

Στα μέσα του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου η εταιρεία ήρθε αντιμέτωπη με τη χρεοκοπία και πουλήθηκε στις τέσσερις μεγάλες βρετανικές εταιρίες σιδηροδρόμων –ουσιαστικά κρατικοποιήθηκε και έγινε μέρος των εθνικοποιημένων Βρετανικών Σιδηροδρόμων.

Μέχρι το 1950, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Βρετανοί έκαναν κάθε χρόνο διακοπές στο εξωτερικό.

Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1950 και του 1960, η εταιρεία οργάνωνε inclusive διακοπές. Παρόλο που απομακρύνθηκε από την ιδέα των φθηνών οργανωμένων διακοπών, που σημαίνει ότι έχασε μερίδιο από την αγορά, κατάφερε να σημειώσει  κέρδος 1 εκατ. λιρών για πρώτη φορά το 1965.

Open Image Modal
Fairfax Media Archives via Getty Images

Το 1972, η Thomas Cook επέστρεψε στα χέρια ιδιωτών, με την έδρα της να μεταφέρεται από το Λονδίνο στο Peterborough. Εκεί που τη Δευτέρα χάθηκαν πάνω από 1.000 θέσεις εργασίας σε μια νύχτα.

Εκατομμύρια άνθρωποι, τόσο από τη Βρετανία όσο και από τον υπόλοιπο κόσμο, ταξίδεψαν με την εταιρεία τα επόμενα 40 χρόνια και η Thomas Cook καθιερώθηκε ως μία από τις πιο γνωστές εταιρείες της Βρετανίας.