Υπό το φως του εορτασμού των 50 χρόνων από την ίδρυση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ (1972-2022) η πέμπτη κατά σειρά Συνδιάσκεψη των Κρατών Μελών του (UNEA-5) που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο Ναϊρόμπι, και χαρακτηρίσθηκε ως η πλέον επιτυχημένη UNEA έως σήμερα, εστιάστηκε στην επίλυση ενός από τα πλέον κρίσιμα ζητήματα της εποχής μας, τη διαχείριση των αποβλήτων.
Η UNEA-5, μεταξύ άλλων 14 αποφάσεων, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στα εξής:
α) την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης και της θαλάσσιας ρύπανσης
β) τη δημιουργία ενός οργάνου επιστημόνων και πολιτικών για την διαχείριση των αποβλήτων και των χημικών και
γ) την επιτάχυνση της Κυκλικής Οικονομίας.
Το σπουδαίο της Συνδιάσκεψης είναι ότι σε σχέση με την αντιμετώπιση της ρύπανσης από τα πλαστικά, στόχος, ο οποίος, επίσης, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους Παγκόσμιους Στόχους Βιωσιμότητας 11 και 14, ετέθη για πρώτη φορά ως κεντρικό θέμα η ανάγκη υιοθέτησης μιας πολυμερούς περιβαλλοντικής σύμβασης.
Τα Κράτη συμφώνησαν να δημιουργήσουν μια Διεθνή Επιτροπή Διαπραγματεύσεων, επιφορτισμένη με την επεξεργασία των σχετικών σημείων της νέας διεθνούς συμβάσεως, η οποία θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει την εργασία της ως το 2024, όποτε και θα συγκληθεί Διεθνής Συνδιάσκεψη με σκοπό την υπογραφή της συμβάσεως για την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης.
Η σύμβαση θα έχει ως αντικείμενο την αντιμετώπιση, όχι μόνο των πλαστικών μιας χρήσης, αλλά όλων των ειδών των πλαστικών, δηλαδή της πλαστικής ρύπανσης εν συνόλω, τόσο στην ξηρά όσο και στην θάλασσα, και θα αναφέρεται στον κύκλο ζωής των πλαστικών, από την αρχική τους δημιουργία ως την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωσή τους. Θα περιέχει δε τόσο δεσμευτικές όσο και μη δεσμευτικές διατάξεις για τα κράτη.
Τα Κράτη, επίσης, αναγνώρισαν ότι το πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης χρειάζεται τον συντονισμό και την συνεργασία όλων των φορέων, συμπεριλαμβανομένου και των επιχειρήσεων. Εξ ου και θα διεξαχθεί στο τέλος του 2022, φόρουμ με την συμμετοχή της επιστημονικής, πολιτικής και επιχειρηματικής κοινότητας, ώστε να επιτευχθεί η ανταλλαγή τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών.
Ως απαραίτητο συμπλήρωμα του νέου σχηματισμού της διακυβέρνησης των πλαστικών σε διεθνές επίπεδο έρχεται να προστεθεί η δημιουργία ενός πάνελ μεταξύ επιστημόνων και πολιτικών οργάνων (Science-Policy Panel on Chemicals, Waste and Pollution), το οποίο θα έχει στόχο την ορθή διαχείριση των χημικών και των αποβλήτων, καθώς και την αποτροπή της σχετικής ρύπανσης.
Το Πάνελ θα έχει την εντολή να λαμβάνει αποφάσεις με τη διαδικασία του consensus και ο σχηματισμός του θα κινηθεί στο μοντέλο των ήδη υπαρχόντων επιτυχημένων Panels, όπως ο Διακυβερνητικός Οργανισμός για την Κλιματική Αλλαγή και η Διακυβερνητική Πλατφόρμα για την Βιοποικιλότητα και τις Οικοσυστημικές Υπηρεσίες.
Για την δημιουργία αυτού το νέου Panel, οι χώρες συμφώνησαν στη δημιουργία μιας ah hoc ανοιχτής ομάδας εργασίας, η οποία θα σχεδιάσει τη δομή αυτού του πάνελ, το εύρος της εργασίας του και τις πρωταρχικές του λειτουργίες. Το Panel θα ξεκινήσει τις εργασίες του το 2022 και θα ολοκληρώσει στο τέλος του 2024.
Το 2024, συνεπώς, μετά την ολοκλήρωση των διεργασιών όλων αυτών των παράλληλων και αλλησυμπληρούμενων δομών, θα αποτελέσει ένα πολυαναμενόμενο έτος-ορόσημο για τη επίλυση του ζητήματος των πλαστικών σε παγκόσμιο επίπεδο.
***
της Δρος Διονυσίας-Θεοδώρας Αυγερινοπούλου
Προέδρου της Μόνιμης Ειδικής Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής
Βουλευτού Ν. Ηλείας, Ν.Δ.