Μόλις τρεις ημέρες μετά την έναρξη της εισβολής, οι ρωσικές δυνάμεις κατέστρεψαν ένα φράγμα στην Χερσώνα, το οποίο είχε αποκλείσει την πρόσβαση νερού στην προσαρτημένη από τη Ρωσία Κριμαία.
Στη Μαριούπολη, Ρώσοι στρατιώτες έκλεισαν την τοπική παροχή νερού στο πλαίσιο της βίαιης πολιορκίας στην πόλη, αφήνοντας τον εγκλωβισμένο πληθυσμό χωρίς πρόσβαση σε πόσιμο νερό ή εγκαταστάσεις υγιεινής.
Η Μόσχα έχει βάλει στο στόχαστρο της, μεταξύ άλλων τις υποδομές νερού - συμπεριλαμβανομένων αγωγών, σταθμών επεξεργασίας λυμάτων και αντλιοστασίων με σε αεροπορικές επιδρομές σε ολόκληρη τη χώρα.
Ο αποκλεισμός της παροχής νερού για τους τοπικούς πληθυσμούς, όπως έκαναν οι ρωσικές δυνάμεις στη Μαριούπολη, έχει επίσης αποδειχθεί μια ισχυρή τακτική.
«Τρεις μήνες μετά, βλέπουμε μια ανθρωπιστική καταστροφή και την λιμοκτονία πόλεων - της Μαριούπολης ή επίσης του Μικολάιβ, που έχουν μείνει χωρίς νερό για περισσότερο από ένα μήνα», τονίζει ο Τομπίας βον Λόσοφ, ερευνητής στην ολλανδική δεξαμενή σκέψης Clingendael.
Ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, και ο Επίτροπος για το Περιβάλλον, Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους, κατηγόρησαν τον Μάρτιο τη Ρωσία ότι «χρησιμοποιεί την απειλή της αφυδάτωσης για να εξαναγκάσει την παράδοση της [Μαριούπολης]».
Παράβαση των διεθνών συμβάσεων
Οι επιθέσεις σε μη στρατιωτικές υποδομές νερού παραβιάζουν τις διεθνείς συμβάσεις. Αλλά η τακτική αυτή έχει γίνει ολοένα και πιο κοινή την τελευταία δεκαετία, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή, και είναι μια τακτική στην οποία βασίζεται επίσης η Ρωσία, σύμφωνα με τον Ασοκ Σουέιν, πρόεδρο της διεθνούς συνεργασίας για το νερό της UNESCO.
«Ως στενός σύμμαχος του καθεστώτος στη Δαμασκό, η Ρωσία έχει συμβάλει σε αυτή την ″οπλοποίηση″ του νερού στη Συρία, για παράδειγμα με επιθέσεις σε αντλιοστάσια», εξηγεί ο βον Λόσοφ. «Το συριακό καθεστώς και ορισμένες από τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης καθώς επίσης εξωτερικοί παράγοντες καθιέρωσαν κατά κάποιο τρόπο την μετατροπή του νερού σε ″όπλο″. Εκτοτε, είδαμε παρόμοιες καταστάσεις στην Υεμένη και στη Λιβύη», προσθέτει.
Η τακτική είναι «ελκυστική» όχι μόνο εξαιτίας του γρήγορου αντίκτυπού της, αλλά και λόγω της αποθάρρυνσης των στοχευμένων πληθυσμών, σύμφωνα με διευθυντή της δεξαμενής σκέψης Geneva Water Hub, Μάρκ Ζάιτουν.
Ο αποκλεισμός της πρόσβαση στο νερό -ή η μόλυνση του, ως αποτέλεσμα του βομβαρδισμού υποδομών, όπως τοποθεσίες χημικών- μπορεί επίσης να προκαλέσει μακροπρόθεσμη ζημιά στην οικονομία μιας χώρας.
Το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών προειδοποίησε το 2018 ότι η περιοχή του Ντονμπάς βρισκόταν «στο χείλος μιας οικολογικής καταστροφής, που τροφοδοτείται από τη ρύπανση του αέρα, του εδάφους και των υδάτων από την καύση μεγάλων ποσοτήτων πυρομαχικών στις μάχες και τις πλημμύρες σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις».
Με εκατοντάδες χημικά, μεταλλουργικά και μεταλλευτικά εργοστάσια, σταθμούς ατομικής ενέργειας και χωματερές πυρηνικών αποβλήτων εξαπλωμένα σε όλη την Ουκρανία, οι κίνδυνοι υδατογενών ασθενειών, που προκαλούνται από τη μόλυνση του νερού, είναι μεγάλος, προειδοποιεί η Τζουλιάν Σίλινγκερ, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τβέντε στην Ολλανδία.
Πολύτιμο νερό
Η «οπλοποίηση» του νερού είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική όταν γίνεται δυσεύρετο ή όταν μια χώρα -όπως η Ουκρανία, γνωστή ως η «ψωμιέρα της Ευρώπης»- εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη γεωργία και την άρδευση.
Καθώς η κλιματική αλλαγή πρόκειται να κάνει το νερό ακόμη πιο σπάνιο σε ορισμένες περιοχές, θα παίζει όλο και περισσότερο ρόλο στις συγκρούσεις, υπογραμμίζει ο Πίτερ Γκλικ, συνιδρυτής του Pacific Institute, μιας παγκόσμιας δεξαμενής σκέψης για το νερό.
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Εθνη, σχεδόν 6 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα υποφέρουν από λειψυδρία καθαρού νερού μέχρι το 2050. Πάνω από τους μισούς (από τον εκτιμώμενο αριθμό των 9,7 δισεκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως) θα ζουν μέχρι τότε σε περιοχές με έλλειψη νερού, σύμφωνα με ερευνητές του MIT.
«Βλέπουμε όλο και περισσότερη βία που σχετίζεται με το νερό, καθώς το νερό γίνεται πιο σπάνιο και πιο επείγον και καθώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει το πόσο νερό έχουμε και πού το έχουμε» καταλήγει ο Γκλικ.
Πηγή: Politico