Στις 4 Μαρτίου 1933, ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ ορκιζόταν πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Η χώρα βρισκόταν αντιμέτωπη με τις πληγές που άφησε πίσω η Μεγάλη Ύφεση του 1929. Το 25% των πολιτών βρισκόταν στην ανεργία, η βιομηχανική παραγωγή είχε μειωθεί σχεδόν στο μισό, το ΑΕΠ κατά 30%, μεγάλο μέρος των τραπεζών είχε οδηγηθεί σε κλείσιμο, οι άνθρωποι της υπαίθρου δεν μπορούσαν εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους. Απευθυνόμενος στους συμπολίτες του, κατά τη διάρκεια της ορκωμοσίας του, ο Ρούσβελτ ξεκίνησε την ομιλία του με την πεποίθησή ότι «το μόνο πράγμα που έχουμε να φοβηθούμε είναι ο φόβος». Τα επόμενα χρόνια, έπειτα από σειρά μέτρων και χάρη στην πολιτική του New Deal, ο Ρούσβελτ κατόρθωσε να ανοικοδομήσει τη χώρα του.
Σήμερα, ο Αμερικανός πολιτικός αποτελεί πρότυπο για τη διαχείριση των κρίσεων. Πριν λίγες μέρες, η Washington Post αντιπαρέβαλε την αποφασιστικότητά στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, με την αδυναμία του σημερινού προέδρου των ΗΠΑ να κερδίσει την εμπιστοσύνη των συμπολιτών του για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορονοϊού. Η αβεβαιότητα που κυριαρχεί στην αμερικανική κοινωνία και η έλλειψη αποφασιστικότητας του Λευκού Οίκου είναι, ωστόσο, φαινόμενα που συναντά κανείς και σε άλλες χώρες.
Αυτή τη στιγμή, ολόκληρος ο πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με τις επιπτώσεις της πολιτικής ανευθυνότητας, είτε αυτή αναφέρεται στους κυβερνώντες, είτε στους πολίτες. Η εξάπλωση του ιού πέρα από τα σύνορα της Κίνας, οφείλεται στην αρχική άρνηση της κυβέρνησης της χώρας να γνωστοποιήσει την ύπαρξή του. Η εξάπλωση στο εσωτερικό των υπόλοιπων κρατών, όμως, οφείλεται είτε στην ατολμία των πολιτικών ηγεσιών να λάβουν άμεσα μέτρα, είτε στην ανυπακοή των πολιτών στα μέτρα αυτά.
Επιστήμονες κάθε κλάδου επιχειρούν, ήδη, να ερμηνεύσουν τις επιπτώσεις και τον αντίκτυπο του κορονοϊού στην παγκόσμια οικονομία, τις διεθνείς σχέσεις, τα πολιτικά συστήματα, τις διαπροσωπικές σχέσεις και την καθημερινότητα των ανθρώπων. Διανοούμενοι σε όλο τον κόσμο εφευρίσκουν τα νέα διλήμματα, με τα οποία έρχεται αντιμέτωπη η ανθρωπότητα. Εγείρουν νέα ερωτήματα σχετικά με τα φαινόμενα και τις διαδικασίες που σχηματοποίησαν τον κόσμο μέχρι σήμερα. Πώς προστατεύεται το κοινωνικό κράτος; Ποιος είναι ο ρόλος του κράτους στην οικονομία; Ποιοι είναι κίνδυνοι της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών στην αντιμετώπιση της εξάπλωσης του ιού; Πώς θα επιδράσει ο ιός στην παγκοσμιοποίηση; Ποιος είναι ο ρόλος των εθνικών κρατών; Πώς εφαρμόζεται η διακρατική συνεργασία;
Ειδικότερα, το τελευταίο ερώτημα θα είναι κυρίαρχο στο δημόσιο διάλογο της Ευρώπης. Όταν τελειώσει η κρίση και γίνει αντιληπτό το μέγεθος της απώλειας, τα ευρωπαϊκά κράτη θα βρίσκονται αντιμέτωπα με σειρά ερωτημάτων, μεταξύ των οποίων κυρίαρχο θα είναι το «πώς μετέφρασαν την έννοια της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης σε πράξη». Έως πρόσφατα, αναζητούσαμε την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη απέναντι στην Ελλάδα για τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης. Στο εξής θα αναζητούμε την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη απέναντι στην Ιταλία.
Η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση θα κληθεί να αναθεωρήσει το ρόλο της και ιδιαίτερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να επιλέξει αν θα αυτονομηθεί πολιτικά και θα σταματήσει να είναι υπόλογη σε ορισμένες εθνικές κυβερνήσεις. Η έννοια «κοινωνικό κράτος» -που επλήγη βαθιά από τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης- θα δώσει τον τόνο στις συζητήσεις. Η αναθεώρηση του δόγματος πίσω από το «Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης» θα τεθεί στο τραπέζι. Η σύγκλιση δεν θα πρέπει να αφορά μόνο την οικονομική ανάπτυξη των φτωχότερων περιφερειών, αλλά να μετριέται βάσει της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται στους Ευρωπαίους πολίτες.
Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις επιπτώσεις της κρίσης. Η υπευθυνότητα των πολιτικών ηγεσιών και η έμπνευση εμπιστοσύνης στους πολίτες είναι βέβαιο ότι συμβάλλουν και στην αντιμετώπιση της παρούσας κατάστασης. Καθώς, όμως, γνωρίζουμε ότι κάθε κρίση τελειώνει, ας έχουμε στη συλλογική μας σκέψη άλλη μία, όχι τόσο γνωστή, φράση του Ρούσβελτ: «Έπειτα από κάθε κρίση, κάθε θλίψη, κάθε καταστροφή, η ανθρωπότητα υψώνεται με περισσότερη γνώση, μεγαλύτερη αξιοπρέπεια, πιο καθαρό σκοπό».