Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πήρε την εξουσία πριν από 20 χρόνια, αξιοποιώντας ένα κύμα οργής απέναντι στην προηγούμενη κυβέρνηση για τους χειρισμούς της σχετικά με έναν φονικό σεισμό. Τώρα, τρεις μήνες πριν τις εκλογές, το πολιτικό μέλλον του Ερντογάν θα μπορούσε να κρέμεται από το πώς το κοινό θα εκλάβει την αντίδραση της κυβέρνησής του απέναντι σε μια αντίστοιχα μεγάλη φυσική καταστροφή.
«Θα είναι μεγάλη πρόκληση για τον Ερντογάν, που έχει καθιερώσει για τον εαυτό του το “brand” μιας αυταρχικής φιγούρας, που είναι όμως αποδοτική και φέρνει αποτελέσματα» είπε ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, ειδικός σε θέματα Τουρκίας στο Washington Institute και συγγραφέας αρκετών βιβλίων για τον Ερντογάν, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Associated Press.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Μπορεί ο σεισμός στην Τουρκία να «γκρεμίσει» τον Ερντογάν;
Η «επόμενη ημέρα» ενός μεγάλου σεισμού δεν είναι η μόνη ομοιότητα με τις εκλογές του 2022. Τότε η Τουρκία ήταν εν μέσω μιας οικονομικής κρίσης η οποία σφυροκοπούσε την οικονομία της. Σήμερα η οικονομία της Τουρκίας υποφέρει από τον εκτοξευόμενο πληθωρισμό και ο Ερντογάν δέχεται επικρίσεις για τους χειρισμούς του πάνω στο θέμα, που έχουν αφήσει εκατομμύρια πολίτες της χαμηλής και της μεσαίας τάξης να δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα. Οι πολιτικοί αντίπαλοι του Ερντογάν ήδη έχουν αρχίσει να επικρίνουν την αντίδραση της κυβέρνησής του στον σεισμό, λέγοντας πως στο πέρασμα δύο δεκαετιών απέτυχε να προετοιμάσει τη χώρα για το αναπόφευκτο. Ειδικοί υποδεικνύουν την χαλαρή εφαρμογή των κανόνων δόμησης ως σημαντικό λόγο που οι σεισμοί αυτής της εβδομάδας ήταν τόσο φονικοί. Ωστόσο με λιγότερες από 100 ημέρες πριν τις εκλογές, οι αντίπαλοι του Ερντογάν δεν έχουν παρουσιάσει ακόμα έναν υποψήφιο για να σταθεί απέναντί του.
Οι μνήμες του πώς ο Μπουλέντ Ετσεβίτ είχε πέσει λόγω των κακών χειρισμών του στα οικονομικά και στις φυσικές καταστροφές πριν από δύο χρόνια πρέπει να κυκλοφορούν στο μυαλό του Ερντογάν, καθώς προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα δύο μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα, λένε αναλυτές.
Ο 7,8 Ρίχτερ σεισμός που χτύπησε στις 5 Φεβρουαρίου ακολουθήθηκε εννιά ώρες αργότερα από άλλον έναν ισχυρό σεισμό, σκοτώνοντας πάνω από 24.000 ανθρώπους στην Τουρκία και τη Συρία. Η καταστροφή έπληξε μεγάλο μέρος της Τουρκίας, επηρεάζοντας 10 επαρχίες στο νοτιοανατολικό της τμήμα, και τα διεθνή και εγχώρια συνεργεία διάσωσης δέχονται μεγάλη πίεση. Κατά τις πρώτες ημέρες μετά τον σεισμό, η τουρκική τηλεόραση και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειχναν ανθρώπους να περιμένουν αβοήθητοι δίπλα σε σωρούς ερειπίων υπό συνθήκες χαμηλών θερμοκρασιών, ή να προσπαθούν να σκάψουν με γυμνά χέρια.
«Θα πρέπει να δούμε το αποτέλεσμα των προσπαθειών, το αν οι χαμηλές θερμοκρασίες συνεχιστούν, αν οι απώλειες αυξηθούν, αν η διεθνής βοήθεια κάνει διαφορά» είπε ο Τσαγκαπτάι.
Ο Ερντογάν, που επισκέφθηκε την περιοχή αυτή την εβδομάδα, παραδέχτηκε προβλήματα στα αρχικά στάδια της αντίδρασης, μα επέμεινε πως όλα ήταν πλέον υπό έλεγχο. «Αν η αντίδραση απέναντι στην καταστροφή είναι ισχυρή, η κυβέρνηση θα ανταμειφθεί, πιθανότατα στις κάλπες. Αν δεν είναι, το αντίθετο» εκτιμά ο αναλυτής Τίμοθι Ας, της BlueBay Asset Management στο Λονδίνο.
Ο Ετσεβίτ είχε αποδώσει την ανεπαρκή αντίδραση μετά τον σεισμό του 1999, που σκότωσε περίπου 18.000 ανθρώπους, στην έκταση της καταστροφής. Αντίστοιχα ο Ερντογάν είπε πως η αντίδραση στον σεισμό αυτής της εβδομάδας- τον οποίο περιέγραψε ως «τον ισχυρότερο στην ιστορία αυτής της γεωγραφίας»- παρεμποδίστηκε από τις χειμερινές καιρικές συνθήκες και την καταστροφή ενός σημαντικού αεροδρομίου. «Δεν είναι δυνατόν να ετοιμαστείς για μια τέτοια καταστροφή» είπε ο Ερντογάν, υποσχόμενος πως κανένας πολίτης δεν θα μείνει χωρίς φροντίδα.
Αν και οι κινήσεις για την αντιμετώπιση της καταστροφής μέχρι τώρα δεν φαίνονται να βοηθούν ιδιαίτερα τη φήμη του Ερντογάν, αναλυτές λένε πως υπάρχει ακόμα χρόνος για να αλλάξει την κατάσταση πριν τις εκλογές, που έχουν προγραμματιστεί για τις 14 Μαΐου. «Έχει τους μοχλούς του κράτους στη διάθεσή του και η τουρκική πολιτική δεν ήταν ακριβώς “ομαλό γήπεδο” πριν τον σεισμό» εκτιμά ο Χέιμις Κινίας, αναλυτής Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής της Verisk Maplecroft.
Αμέσως μετά τον σεισμό ο Ερντογάν κήρυξε τρίμηνη κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, που του δίνει τη δυνατότητα για «γενναιόδωρες δημόσιες δαπάνες» σε αυτές τις περιοχές, είπε ο Κινίαρ, που θεωρεί ότι μια νίκη του Ερντογάν παραμένει πιθανή.
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει υποσχεθεί να δώσει από 10.000 λίρες Τουρκίας (530 δολάρια) σε όσους επηρεάστηκαν από τον σεισμό και να παρέχει επιδοτήσεις για το ενοίκιο. Την Παρασκευή είπε ότι επιπλέον 100 δισεκατομμύρια λίρες (5,3 δισ. δολάρια) θα δοθούν για τις προσπάθειες ανακούφισης/ ανοικοδόμησης μετά τον σεισμό.
Στις τελευταίες προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές του 2018 ο Ερντογάν και οι σύμμαχοί του κέρδισαν συντριπτική νίκη σε 7 από τις 10 επαρχίες που επλήγησαν από τους σεισμούς. Επίσης, τα τελευταία χρόνια έχει περάσει αλλαγές που εξάλειφαν μηχανισμούς ελέγχου/ θεσμικά αντίβαρα μεταξύ διαφορετικών κλάδων της κυβέρνησης, συγκεντρώνοντας περισσότερες εξουσίες στην προεδρία. Επίσης, η ελευθερία έκφρασης έχει περιοριστεί, με την κυβέρνηση να ελέγχει σε μεγάλο βαθμό τα ΜΜΕ- κάτι που σημαίνει πως τηλεοπτικοί σταθμοί προβάλλουν πολύ σκηνές «διασώσεων – θαυμάτων» ενώ φαίνονται να αποφεύγονται σκηνές δεινών.
Απέναντι στον πληθωρισμό ο Ερντογάν έχει ανεβάσει τον κατώτατο μισθό, τις συντάξεις και τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων. Αν και αυτά τα βήματα είναι δημοφιλή μεταξύ των ψηφοφόρων, άλλα έχουν φέρει επικρίσεις- ενώ προς το παρόν όλα τα μάτια είναι στραμμένα στην αντιμετώπιση της καταστροφής.
Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, επικεφαλής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, απέδωσε την καταστροφή στις δύο δεκαετίες που βρίσκεται στην εξουσία ο Ερντογάν. «Επιτρέψτε μου να είμια ξεκάθαρος: Αν υπάρχει ένα άτομο που είναι υπεύθυνο για αυτή τη διαδικασία, είναι ο Ερντογάν» είπε σε μήνυμα βίντεο. «Επί 20 χρόνια αυτή η κυβέρνηση δεν ετοίμασε τη χώρα για έναν σεισμό».
Με πληροφορίες από Associated Press