Με αφορμή την προσέλευση του κ. Ευμορφίδη με πέδιλα στη δεξίωση της Προέδρου της Δημοκρατίας προς τιμή του Βασιλέως της Ολλανδίας στο Προεδρικό Μέγαρο τίθεται το θέμα της ένδυσης στις επίσημες εκδηλώσεις.
Οι κανόνες ένδυσης, ελληνιστί dress code, ρυθμίζουν τι ρούχα θα φορέσει κάποιος σε συγκεκριμένη περίπτωση. Τέτοιοι κανόνες υπήρχαν διαχρονικά στις πολιτισμένες κοινωνίες και υποδήλωναν την κοινωνική τάξη ή τα αξιώματα του φέροντος και καθορίζονταν με νόμο ή εθιμικά.
Στην Αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη τα ενδύματα και υποδήματα διαφέρανε μόνο κατά την πολυτέλεια ανάλογα με τον πλούτο καθενός. Στο Βυζάντιο στην κοσμική και θρησκευτική ιεραρχία καθιερώθηκε η μεγαλοπρεπής εξειδίκευση της ενδυμασίας κατά αξιώματα και περιστάσεις με αποκορύφωμα τα ενδύματα με χρώμα πορφύρας που μόνο τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας μπορούσαν να φορέσουν.
Στη προεπαναστατική Ελλάδα υπήρχαν μεγάλες κοινωνικές διαφορές και όπως φαίνεται από απεικονίσεις άλλα ρούχα φορούσαν οι άρχοντες και άλλα οι χωρικοί.
Στις νεότερες εποχές καθιερώθηκαν ενδυματολογικοί κανόνες ανάλογες με τις περιστάσεις μέσα στα πλαίσια του Savoir Vivre ,που καθορίζει τους κανόνες της καλής συμπεριφοράς, που περιλαμβάνει και την ένδυση.
Δεν είναι δυνατόν ούτε είμαστε ειδικοί να σχολιάσομε όλη τη γκάμα του dress code και θα περιοριστούμε μόνο στο εθιμοτυπικό, που με την περίπτωση του κ.Ευμορφίδη έγινε όχι μόνο επίκαιρο, αλλά και παγκόσμιο viral. Σαφώς όταν κάποιος συμμετέχει σε επίσημη εκδήλωση πρέπει να είναι ευπρεπώς ενδεδυμένος σύμφωνα με το πρωτόκολλο, που ποικίλει ανά χώρα και χρόνο και συντάσσεται επίσημα με διοικητική πράξη, είτε εθιμικά.
Στις επίσημες εκδηλώσεις σημειώνεται στη έντυπη πρόσκληση και στο κάτω μέρος αυτής το ένδυμα, που θα φορεθεί για τους στρατιωτικούς αριθμός στολής και για τους πολίτες ένδυμα επίσημο, που σημαίνει κοστούμι σκούρο με γραβάτα. Υπεύθυνος για την τήρηση του πρωτοκόλλου είναι ο προσωπάρχης ή ο επί της υποδοχής υπάλληλος, που κατά την κρίση του δεν επιτρέπει στον μη ευπρεπώς ενδεδυμένο την είσοδο. Άλλωστε αυτό τηρείται και ιδιωτικά, όπως στην Αθηναϊκή Λέσχη, που δεν επιτρέπεται η είσοδος χωρίς γραβάτα.
Στη Προεδρία της Δημοκρατίας υπάρχει Διεύθυνση Εθιμοτυπίας, που λειτουργεί βάση πρωτοκόλλου, που συντάσσει και αποστέλλει τις προσκλήσεις για τις επίσημες εκδηλώσεις και στις οποίες σημειώνει το ένδυμα που πρέπει να φορεθεί.
Δεν έχω υπόψη μου την πρόσκληση για την παραπάνω εκδήλωση, αλλά ασφαλώς θα ανέγραφε το είδος του ενδύματος και στο οποίο όλοι συμμορφώθηκαν πλην του κ.Ευμορφίδη, που για δικούς του λόγους προσήλθε με κοντομάνικο πουκάμισο και πέδιλα. Δεν γνωρίζω όμως, γιατί κατά παράβαση του πρωτοκόλλου του επιτράπηκε η είσοδος. Μπορώ όμως να αναφωνήσω σαν άλλος Κικέρων «O tempora o mores».
Κατόπιν της ανωτέρω επίσημης αποδοχής του dress code του κ. Ευμορφίδη, το χιούμορ του οποίου εκτιμώ ιδιαίτερα, νομίζω, ότι κέρδισε το προνόμιο να προσέρχεται σε επίσημες εκδηλώσεις με τους δικούς του ενδυματολογικούς κανόνες. Η αναφορά του στους αρχαίους Έλληνες, ότι φορούσαν πέδιλα με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο, άλλωστε σε παλαιότερο άρθρο μου για τους διάσημους άσημους της Αθήνας είχα αναφερθεί στον Μιχάλη τον Αρχαίο.
Με την παραπάνω ευκαιρία θυμήθηκα το εξής ανέκδοτο: κάποιος πάει στη δεξίωση ενός λόρδου με κοντομάνικο πουκάμισο, ο λόρδος του λέει πως τολμάτε να έρχεσθε στη δεξίωση μου με πουκάμισο και ο άλλος απαντά έχω άδεια από την Βασίλισσα της Αγγλίας. Κομπλάρει ο λόρδος, πότε σου έδωσε την άδεια τον ρωτά και ο άλλος απαντά: όταν είχα πάει με πουκάμισο στα ανάκτορα του Μπάκινγχαμ η Βασίλισσα μου είπε «Κύριε μπορείτε να πηγαίνετε με πουκάμισο οπουδήποτε αλλού εκτός από εδώ».
Δεν μπορώ να μην αναφέρω και το εξής ιστορικό γεγονός: Στη κατοχή η Σάμος είχε καταληφθεί από τους Ιταλούς με την μεραρχία Cuneo. Μια φορά ο στρατηγός διοικητής της κάλεσε στο γραφείο του το κοινοτικό συμβούλιο του χωριού Χώρα. Τα μέλη του συμφώνησαν να πάνε ξυπόλυτοι. Μόλις μπήκαν ξυπόλυτοι στο γραφείο του ο στρατηγός τους πέταξε έξω φωνάζοντας Abyssinia, φαίνεται ότι θα είχε λάβει μέρος στον πόλεμο που ο Μουσολίνι κατάκτησε την Αιθιοπία.
***
Λέανδρος Τ. Ρακινζής - Αρεοπαγίτης ε.τ.