Λίγες μέρες πριν την εμφάνισή του με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών σε μια ερμηνεία του Τρίτου Κοντσέρτου του Καμίγ Σαιν-Σανς, ο αναγνωρισμένος πιανίστας Θοδωρής Τζοβανάκης μιλά για τη σημασία του έργου του Γάλλου ρομαντικού συνθέτη, την εκπαίδευση των νέων μουσικών σήμερα, αλλά και την αγάπη του για τον Δημήτρη Μητρόπουλο.
Φέτος, συμπληρώνεται ένας αιώνας από το θάνατο του ρομαντικού Καμίγ Σαιν-Σανς. Με ποιους τρόπους θεωρείτε ότι το έργο του παραμένει επίκαιρο μέχρι και σήμερα;
Το Τρίτο κοντσέρτο είναι ταυτόχρονα ποιητικό, μαγικό, δεξιοτεχνικό, λυρικό και χαριτωμένο. Πόσο επίκαιρα είναι στ’ αλήθεια όλα αυτά!
Πρόκειται να ερμηνεύσετε ένα σχετικά άγνωστο στο κοινό έργο του Γάλλου συνθέτη, το Τρίτο του Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα. Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η θέση του συγκεκριμένου Κοντσέρτου μέσα στην εργογραφία του; Ποιες είναι οι δυσκολίες και οι προκλήσεις στην ερμηνεία του;
Από τα κοντσέρτα για πιάνο του Σαιν-Σανς, το δεύτερο και το πέμπτο είναι τα πιο προβεβλημένα. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Πρόκειται πράγματι για δύο υπέροχα έργα που σε κερδίζουν αμέσως.
Η δημοφιλία τους ωστόσο δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο: Η συχνή τους παρουσίαση εδραιώνει την απήχησή τους προσελκύοντας περισσότερους ακροατές, και η ανταπόκριση περισσότερων ακροατών με τη σειρά της ενθαρρύνει τη συχνή τους παρουσίαση. Αυτή η νοοτροπία μάς απομακρύνει από το να γνωρίσουμε και τα άλλα έργα, να τα εκτιμήσουμε, να τ’ απολαύσουμε, να τ’ αγαπήσουμε.
Η εναλλαγή χαρακτήρων, το ύφος, η λεπτότητα, η χάρη και οι εκρηκτικές αντιθέσεις του Τρίτου κοντσέρτου είναι χαρακτηριστικά που καλούνται να αποτυπωθούν τη στιγμή της εκτέλεσης. Όπως όλα τα μεγάλα έργα, έτσι και αυτό προϋποθέτει μια δόση υπέρβασης για να το πλησιάσεις. Αυτή είναι η δυσκολία, αυτή είναι η πρόκληση, αυτή και η ομορφιά του επαγγέλματος.
Οι συναυλιακές αίθουσες είχαν μείνει κλειστές για αρκετούς μήνες. Τι αναμένετε από την επερχόμενη εμφάνισή σας; Τι σας έλειψε περισσότερο όλο αυτό το διάστημα;
Αναμένω να μοιραστώ με τον κόσμο την αγάπη μου γι’ αυτό το έργο, καθώς και να παίξω για ακόμα μια φορά με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, που κάθε συνεργασία μαζί της μου δίνει μεγάλη χαρά. Περισσότερο μου έλειψε η κανονικότητα μέσα στην οποία εμείς οι μουσικοί μοιραζόμαστε τη δουλειά μας με άλλους σε οποιονδήποτε χώρο, επαγγελματικό ή εκπαιδευτικό, προσωπικό ή συλλογικό.
Έχετε ζήσει, λόγω των σπουδών σας, αρκετά χρόνια στο εξωτερικό. Πιστεύετε ότι οι σπουδές στο εξωτερικό είναι απαραίτητες για όσους/ες επιθυμούν να ασχοληθούν επαγγελματικά με τη μουσική;
Στις μέρες μας δεν είναι μονόδρομος, όπως ήταν κάποτε. Στην Ελλάδα υπάρχουν πλέον θεσμοί με εξαιρετικά καταρτισμένο προσωπικό, όπου κάποιος μπορεί να λάβει υψηλού επιπέδου μουσική εκπαίδευση. Ωστόσο, τα ερεθίσματα και ο πλουραλισμός τόσο των μουσικών αναφορών όσο και των εκπαιδευτικών πρακτικών, αλλά και η εμπειρία της ίδιας της ζωής είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά που διευρύνουν τον μουσικό κόσμο ενός πολυταξιδεμένου σπουδαστή.
Έχοντας συμμετάσχει και διακριθεί κατά τη διάρκεια της καριέρας σας σε πλήθος διαγωνισμών για νέους σολίστ, ποια είναι η γνώμη σας για θεσμούς τέτοιου είδους; Πιστεύετε ότι βοηθούν στην εξέλιξη των νέων μουσικών;
Η αλήθεια είναι ότι δεν συμμετείχα σε μεγάλο πλήθος διαγωνισμών, αλλά συμμετείχα σε τόσους ώστε να αισθάνομαι ότι έχω επαρκή εμπειρία από διαγωνισμούς και να είμαι σε θέση να πω ότι αυτό που αποκομίζει ένας νέος μουσικός είναι εποικοδομητικό, στον βαθμό που γνωρίζει ο ίδιος πώς να διαχειριστεί την έκβασή του.
Πέρα από το προφανές σενάριο, να βγεις δηλαδή κερδισμένος με τρόπαιο, υπάρχουν κι άλλα: να βγεις κερδισμένος χωρίς τρόπαιο ή να βγεις λαβωμένος με τρόπαιο. Η συζήτηση είναι μεγάλη. Η δική μου προσέγγιση ήταν και είναι να το δοκιμάσεις αν θέλεις, αλλά να μην το πιστέψεις.
Γνωρίζετε σε βάθος το έργο του Δημήτρη Μητρόπουλου. Ποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του θεωρείτε ότι κατέστησαν τον Μητρόπουλο μουσικό φαινόμενο;
Η απόλυτη αφοσίωση, η εργατικότητα, η ευφυΐα, η επική του ικανότητα απομνημόνευσης και η πνευματικότητά του αποτέλεσαν τα δομικά στοιχεία αυτής της μεγάλης προσωπικότητας. Ωστόσο η δική μου αγάπη για τον Μητρόπουλο ξεκινάει και τελειώνει στο γεγονός ότι ήταν βαθιά ανθρώπινος.
Εκτός από τη σταδιοδρομία σας ως μουσικού, διδάσκετε πιάνο στο Ωδείο Αθηνών. Με βάση την προσωπική σας εμπειρία, ποια πιστεύετε ότι είναι η μεγαλύτερη έλλειψη που παρουσιάζει η μουσική παιδεία στη χώρα μας;
Αν συμφωνήσουμε ότι έχουμε τους πόρους και τα μέσα, αυτό που μου φαίνεται λυπηρό είναι το γεγονός ότι σπουδαίες μουσικές και μουσικοί, κάθε είδους, δεν έχουν φτάσει ακόμα στ’ αυτιά όλων των παιδιών του τόπου, απ’ άκρη σ’ άκρη.
Πώς σκοπεύετε να προετοιμαστείτε λίγη ώρα προτού ανεβείτε στη σκηνή για να ερμηνεύσετε στη συναυλία της Παρασκευής;
Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, αυτό που κάνω κάθε φορά είναι να υπενθυμίζω στον εαυτό μου ότι δεν χρειάζεται να πιστεύω ότι θα πρέπει να είμαι τέλειος. Ούτως ή άλλως δεν θα είμαι.
Info:
Σκοτεινά Ρεύματα - Έτος Σαιν-Σανς
Παρασκευή, 5 Νοεμβρίου 20.30Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης
ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ
Αγοράστε το εισιτήριό σας εδώ