Πριν από τέσσερα περίπου χρόνια, η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ και η ανάδειξη του στον επόμενο πρόεδρο που θα κάτσει στο οβάλ γραφείο έμοιαζε σχεδόν με σκηνικό Αποκάλυψης. Κι όμως, τα κατάφερε. Η ρητορική και η πρακτική του εκκεντρικού δισεκατομμυριούχου μάλιστα προκάλεσε τέτοιες αντιδράσεις που ώθησε εκατοντάδες Αμερικανούς -όντας απογοητευμένοι από την πολιτική κατάσταση της χώρας τους- να αναζητήσουν διέξοδο σε άλλα κράτη ανά την υφήλιο. Στα χρόνια της θητείας του, ο Αμερικανός πρόεδρος τάχθηκε κατά των ομοφυλόφιλων, υπερασπίστηκε κάθε κίνηση που προσπαθεί να υπονομεύσει τα δικαιώματα των γυναικών, χώρισε δεκάδες οικογένειες μεταναστών στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό και αυτά είναι μόνο μερικά για τα οποία θα τον θυμόμαστε.
Στην επικαιρότητα παραμένει πάντα για χίλιους λόγους. Με αφορμή την πρόσφατη απόφασή του για την δολοφονία του Ιρανού στρατιωτικού διοικητή, Κασέμ Σουλεϊμανί και το διάγγελμά του το απόγευμα της Τετάρτης, το όνομά του πρωταγωνίστησε και πάλι στα διεθνή μέσα ενημέρωσης.
Το Iνστιτούτο Pew Research πρόσφατα εκπόνησε έρευνα για την άποψη που έχουν οι πολίτες ανά τον κόσμο για τον Αμερικανό πρόεδρο. Όπως συμπεραίνει κανείς από τα στοιχεία που έδωσαν στην δημοσιότητα οι συγγραφείς της μελέτης, εντελώς διαφορετικά αντιμετωπίζουν τον Ντόναλντ Τραμπ και την πολιτική του όσοι συμμετείχαν στην έρευνα. Για παράδειγμα, σε πολλές από τις 33 χώρες που μελετήθηκαν, οι πολίτες τάσσονται υπέρ του Αμερικανού προέδρου, ενώ από την άλλη υπάρχουν κράτη στα οποία είναι αισθητή η αντιπάθεια προς το πρόσωπό του.
Σε γενικές γραμμές, ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος είναι λιγότερο συμπαθής από τον προκάτοχό του, Μπαράκ Ομπάμα, ενώ έχει χειρότερες σχέσεις με τους Ευρωπαίους ηγέτες, απ′ ότι εκείνος είχε. Η υποστήριξη του στο εξωτερικό προέρχεται κυρίως από άτομα που υποστηρίζουν δεξιά λαϊκιστικά κόμματα.
Από την μελέτη προκύπτει επίσης πως οι θετικές απόψεις για τον Αμερικανό πρόεδρο καταγράφονται κυρίως σε χώρες όπως το Ισραήλ, οι Φιλιππίνες, η Πολωνία, η Νότια Κορέα, η Ουκρανία και η Λιθουανία. Συγκριτικά, μόνο το 39% των Γερμανών και το 20% των πολιτών στην Τουρκία φαίνεται πως βλέπουν με καλό μάτι τον επικεφαλής των ΗΠΑ.
Η ηλικία παίζει ρόλο
Όσον αφορά τις ΗΠΑ και την ιδέα που έχουν οι πολίτες των υπόλοιπων χωρών για αυτές, συμπεραίνει κανείς πως σε 24 χώρες που εξετάστηκαν λεπτομερώς από το 2015 μέχρι το 2016, έχει σημειωθεί μια μείωση της τάξης του 10% στον αριθμό των ενηλίκων που αντιμετώπιζαν θετικά το κράτος και ο βασικός λόγος για την μεταβολή αυτή είναι η ανάληψη της προεδρίας από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Ακόμα ένα στοιχείο που αξίζει να επισημανθεί είναι πως οι νέοι τείνουν να έχουν περισσότερο θετική στάση προς τις ΗΠΑ. Για παράδειγμα, το 57% των Ρώσων, ηλικίας 18-29 ετών αντιμετωπίζουν ευνοϊκά την χώρα, ενώ το ποσοστό αγγίζει μόλις το 15% για τα άτομα άνω των 50 ετών. Στις περισσότερες χώρες, οι ηλικιωμένοι δεν θέλησαν να απαντήσουν στα ερωτήματα που τους τέθηκαν για το ζήτημα αυτό.
Διαφορετική χώρα, διαφορετική στάση
Μελετώντας τα διαγράμματα που δημοσιεύει το Ινστιτούτο Pew Research, καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα πως παρόλο που -παγκοσμίως- η εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του Αμερικανού προέδρου είναι χαμηλή, υπάρχουν πολίτες που θεωρούν πως ο ίδιος διαχειρίζεται σωστά τον τομέα της εξωτερικής πολιτικής. Τα πιο χαμηλά ποσοστά εδώ εντοπίζονται στην Γερμανία, όπου μόνο το 13% των ενηλίκων πιστεύει κάτι τέτοιο και το 8% των πολιτών στο Μεξικό.
Οι Ισραηλινοί και οι Φιλιππινέζοι από την άλλη πλευρά ενδιαφέρονται σε σημαντικό βαθμό για τον Αμερικανό πρόεδρο, με το 71% και 77% αντίστοιχα να εκφράζει ανοιχτά πως τον εμπιστεύεται. Περίπου οι μισοί πολίτες στην Κένυα, την Νιγηρία, την Ινδία και την Πολωνία εμπιστεύονται τον αρχηγό των ΗΠΑ.
Άξιο αναφοράς είναι πως στα περισσότερα κράτη της Ευρώπης, η άποψη των πολιτών για την χώρα έχει αλλάξει ριζικά από τότε που το Ινστιτούτο άρχισε να εκπονεί τις σχετικές έρευνες, πριν από περίπου είκοσι χρόνια. Η μεγαλύτερη μετατόπιση εντοπίζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Γαλλία και την Ισπανία.
Εκεί, οι απόψεις των πολιτών έχουν μεταβληθεί σημαντικά ανάλογα με το πρόσωπο που βρίσκεται στην προεδρία. Και παρά την σχετική ανάκαμψη της θετικής στάσης των πολιτών απέναντι στο πρόσωπο του Αμερικανού τον τελευταίο χρόνο -ειδικά στην Γαλλία και την Ισπανία- ο Τραμπ εξακολουθεί να είναι πολύ λιγότερο δημοφιλής σε σχέση με τους προκατόχους του, δηλαδή τον Μπαράκ Ομπάμα και τον Τζορτζ Μπους.
Στήριξη με δεξιό πρόσημο
Χαρακτηριστικό επίσης είναι πως από το 2018, περισσότερο θετικά αντιμετωπίζουν τον Ντόναλντ Τραμπ οι πολίτες που ιδεολογικά ανήκουν στην δεξιά. Ειδικότερα, τους τελευταίους δώδεκα μήνες, η εμπιστοσύνη στον Αμερικανό πρόεδρο έχει αυξηθεί κατά 22 ποσοστιαίες μονάδες στους πολίτες που ψηφίζουν δεξιά κόμματα στην Ουγγαρία και την Ισπανία.
... και η περίπτωση των Ελλήνων
Τα πέντε από τα οκτώ κράτη της Ευρώπης στα οποία η άποψη των πολιτών που δηλώνουν συντηρητικοί ιδεολογικά έχει βελτιωθεί για τον Ρεπουμπλικανό μέσα στον τελευταίο χρόνο είναι η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ολλανδία και η Ισπανία. Για την ακρίβεια, στις χώρες αυτές καταγράφεται αξιοσημείωτη ανάκαμψη το διάστημα αυτό. Για παράδειγμα, το 67% των Ελλήνων που ανήκουν στην δεξιά έχει σήμερα θετική άποψη για τις ΗΠΑ, την ώρα που πριν από έναν χρόνο το ποσοστό κυμαίνονταν στο 40%.
Σε ολόκληρο ωστόσο τον κόσμο οι πολίτες φαίνεται πως εκτιμούν οποιονδήποτε άλλο ηγέτη περισσότερο από τον Ντόναλντ Τραμπ. Από τους πέντε πολιτικούς στους οποίους επικεντρώθηκε η μελέτη, την υψηλότερη βαθμολογία συγκέντρωσε η Άνγκελα Μέρκελ, με το 46% των ανθρώπων να εκφράζεται θετικά προς το πρόσωπό της. Μόνο οι τρεις στους δέκα πολίτες έχουν θετικές σκέψεις για τον Ντόναλντ Τραμπ, ενώ το ίδιο ισχύει για τον πρόεδρο της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ.
Γιατί διαφωνούν μαζί του
Για ποιους όμως λόγους ο Αμερικανός πρόεδρος δεν είναι ένα ιδιαίτερα συμπαθές πρόσωπο και ποια είναι τα θέματα εκείνα που συνεχώς κάνουν τους πολίτες να αντιδρούν; Οι περιορισμοί που έχει επιβάλει στο παγκόσμιο εμπόριο αλλά και η απόσυρση από την Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα θεωρούνται από τους βασικότερους λόγους, όπως χαρακτηριστικά καταλήγουν οι συγγραφείς της μελέτης.
Μεταξύ των επίμαχων ζητημάτων συγκαταλέγονται και η στάση του όσον αφορά το μεταναστευτικό και ειδικότερα η απόφαση του για την κατασκευή τείχους στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό. Οι πολίτες, συν τοις άλλοις, αντιμετωπίζουν αρνητικά την απόσυρση των ΗΠΑ από τη συμφωνία με το Ιράν για τα πυρηνικά όπλα. Είναι χαρακτηριστικό πως οι κάτοικοι της Τουρκίας είναι απ′ όσο φαίνεται οι πιο καχύποπτοι όσον αφορά τις πολιτικές του.
Σε τελική ανάλυση, ένα σημαντικό στοιχείο που αναδεικνύεται από την μελέτη είναι μια σχετική ευθυγράμμιση όσον αφορά την γνώμη των πολιτών για τον Αμερικανό πρόεδρο αλλά και τις ΗΠΑ. Με άλλα λόγια, όσοι δείχνουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη σε εκείνον, είναι και περισσότερο φιλικά προσκείμενοι στις ΗΠΑ. Η κατάσταση αυτή παρατηρείται τόσο στο Ισραήλ όσο και στις Φιλιππίνες. Ταυτόχρονα, στην Τουρκία και το Μεξικό, η χαμηλή εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του Ρεπουμπλικανού συνδυάζεται με την λιγότερο θετική στάση των πολιτών απέναντι στην χώρα.