- Πόσο σημαντικές είναι για τον υποψήφιο οι Πανελλαδικές εξετάσεις
Σχεδόν κάθε υποψήφιος θεωρεί πως οι Πανελλαδικές εξετάσεις είναι, ίσως, ο σημαντικότερος σταθμός στη ζωή του. Ότι απ’ αυτές εξαρτάται το μέλλον του και ολόκληρη η πορεία του στη ζωή. Θεωρεί πως θα είναι επιτυχημένος και τυχερός, μόνο αν καταφέρει να περάσει σε μια ‘καλή’ σχολή. Αυτό, άλλωστε, ο υποψήφιος ορίζει ως ‘επιτυχία’ και πιστεύει πως έξυπνοι, ικανοί και επιτυχημένοι είναι μόνο αυτοί που περνάνε στις Πανελλαδικές. Αυτό, αυτομάτως σημαίνει πως, κατά την κρίση του, αυτοί που δεν καταφέρνουν να περάσουν, είναι λιγότερο ικανοί και έξυπνοι και δεν θα τα καταφέρουν στη ζωή τους.
Όλο αυτό το σκεπτικό του υποψήφιου στηρίζεται σε υπερβολικές και λανθασμένες απόψεις που τον επιβαρύνουν με επιπλέον άγχος και κάνουν τον αγώνα του δύσκολο και, συχνά, εξουθενωτικό. Η εισαγωγή ενός παιδιού σε κάποια σχολή είναι κάτι που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, κάποιοι απ’ αυτούς είναι αστάθμητοι, και δεν εγγυάται σε καμία περίπτωση ότι το άτομο δεν θα συναντήσει δυσκολίες στη ζωή του. Και αντίθετα, η μη εισαγωγή ενός μαθητή σε κάποια σχολή, δε σημαίνει απαραίτητα ότι ο μαθητής αυτός δε διάβασε, ότι δεν είναι έξυπνος, ότι υστερεί απ’ τους άλλους ή ότι δεν θα επιτύχει στη ζωή του. Η επιτυχία είναι κάτι σχετικό, κάτι που θα πρέπει να εξετάζεται μακροπρόθεσμα και που, η ιστορία, τελικά, θα κρίνει σε βάθος χρόνου.
- Τι ρόλο παίζει το άγχος στον αγώνα του υποψήφιου;
Κάθε άνθρωπος που υποβάλλεται σε μια διαδικασία εξέτασης των ικανοτήτων του, νιώθει άγχος για τα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας. Το να νιώθει άγχος, λοιπόν, ένας υποψήφιος που συμμετέχει στις Πανελλαδικές, είναι φυσιολογικό. Βέβαια, το ότι είναι φυσιολογικό να νιώθει άγχος, δε σημαίνει πως θα πρέπει να το αφήσει χωρίς αντιμετώπιση γιατί τάχα “θα του κάνει καλό”. Το άγχος ή, όπως αλλιώς λέγεται, το στρες, είναι μια αρνητική έννοια. Το άτομο που βρίσκεται σε stress βιώνει μια δυσάρεστη ψυχική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ‘ένταση’, ‘αγωνία’, ‘ανησυχία’ και ‘φόβο’. Συγκεκριμένα, ο μαθητής που έχει στρες, δυσκολεύεται να αποδώσει και να συγκεντρωθεί στο στόχο του, δεν καταφέρνει να ανασύρει από τη μνήμη του αυτά που τόσο καιρό μελετούσε, καταλαμβάνεται από σκέψεις πιθανής αποτυχίας και, ως εκ τούτου, προδιαθέτει τον εαυτό του να αποτύχει.
Αυτό που πρέπει να κάνει ένας ευσυνείδητος και επιμελής υποψήφιος για να βοηθηθεί, είναι να κρατήσει το επίπεδο άγχους όσο το δυνατόν πιο χαμηλά και να τονώσει την αυτοπεποίθησή του αλλά και το πείσμα του για αγώνα. Αυτή η κατάσταση εγρήγορσης, όμως, δεν θα πρέπει να σαμποτάρεται από αγχωτικές και απαξιωτικές σκέψεις, οι οποίες λειτουργούν αρνητικά και μειώνουν την ικανότητα του μαθητή να ανταπεξέλθει.
- Για ποιο λόγο, σε κάποιες περιπτώσεις, το άγχος των μαθητών είναι υπερβολικά πολύ;
Η αλήθεια είναι πως σε αρκετές περιπτώσεις, το άγχος των υποψήφιων για τις Πανελλαδικές εξετάσεις είναι υπερβολικά πολύ. Γι’ αυτό, βέβαια, δεν ευθύνονται οι ίδιοι οι μαθητές αλλά η κοινωνία με τις αγχωτικές, ακραίες και συχνά ρατσιστικές της αντιλήψεις που συσχετίζουν την επιτυχία στις εξετάσεις, με σίγουρη μελλοντική ευημερία και την αποτυχία, με ανεπάρκεια του μαθητή και με ένα αμφίβολο ή και καταδικασμένο μέλλον. Και, δυστυχώς, υπάρχουν πολλοί φορείς τέτοιων ιδεών με αποτέλεσμα, οι υποψήφιοι να αγχώνονται σε υπερβολικό βαθμό.
- Πώς μπορούν οι μαθητές να οργανώσουν το διάβασμα και τις επαναλήψεις τους, πριν ή και κατά τη διάρκεια των εξετάσεων;
Συνήθως, τα παιδιά που έχουν καταβάλλει σημαντική προσπάθεια στη διάρκεια του έτους, τα συμβουλεύουμε να χαλαρώνουν τους ρυθμούς τους, όσο πλησιάζουν οι μέρες των εξετάσεων, έτσι ώστε να κάνουν οικονομία δυνάμεων και όχι σπατάλη. Με άλλα λόγια, το ότι πλησιάζουν οι εξετάσεις δεν σημαίνει απαραίτητα πως οι ώρες της μελέτης θα πρέπει να αυξηθούν και μάλιστα σε βαθμό εξάντλησης. Άλλωστε το πολύωρο διάβασμα, από ένα σημείο και μετά, παύει να είναι αποδοτικό, οπότε όλος ο κόπος πηγαίνει χαμένος. Οι μαθητές, με την καθοδήγηση των καθηγητών τους και εφόσον επιθυμούν, και με τη βοήθεια των γονιών τους, μπορούν να εκμεταλλευτούν και να οργανώσουν σωστά το χρόνο αλλά και την ύλη τους, ώστε να ολοκληρώσουν και τις επαναλήψεις τους. Για παράδειγμα, ιδιαίτερα στα θεωρητικά μαθήματα, βοηθάει πολύ να ξεχωρίσουν τα πιο χαρακτηριστικά και σημαντικά σημεία, με τη βοήθεια των οποίων, μπορεί να “ανασυγκροτηθεί” πιο εύκολα κάθε διδακτική ενότητα. Έτσι, λοιπόν, ανατρέχοντας στις έννοιες-κλειδιά, η ύλη οργανώνεται κι αποθηκεύεται καλύτερα στη μνήμη και οι επαναλήψεις γίνονται πιο εύκολα, ακόμα κι αν απαιτείται η ‘κατά λέξη’ εκμάθηση. Αυτό, όμως, που είναι εξίσου σημαντικό, είναι ότι οι μαθητές θα πρέπει να έχουν πειθαρχία ως προς τον κύκλο των επαναλήψεων αλλά και του χρονοδιαγράμματος που οι ίδιοι έχουν θέσει, μόνοι τους ή με τη βοήθεια των καθηγητών τους.
- Τι ρόλο παίζει η σωστή διατροφή στην προσπάθεια των υποψήφιων να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις των εξετάσεων;
Η σωστή διατροφή είναι πολύ σημαντικό ‘όπλο’ στον αγώνα των μαθητών, και δεν θα πρέπει να την υποτιμούν γιατί χωρίς αυτή, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να τους προδώσει ο οργανισμός τους και να μην έχουν δυνάμεις για να ολοκληρώσουν την προσπάθειά τους. Αν θέλουν σωστές διατροφικές συμβουλές, καλό είναι να απευθυνθούν στον οικογενειακό τους γιατρό ή σε κάποιον ειδικό πάνω σε θέματα διατροφής. Αυτό, βέβαια, που είναι σε όλους γνωστό, είναι πως ένα πλήρες και σωστό πρωινό προσφέρει διαύγεια πνεύματος και βοηθάει το μαθητή να ξεκινήσει δυναμικά τη μέρα του. Και τα υπόλοιπα γεύματα, ακόμα και το γνωστό δεκατιανό, είναι απαραίτητα και δεν θα πρέπει να παραλείπονται.
- Τι ρόλο παίζει ο ύπνος για τους μαθητές, σ’ αυτή την τόσο απαιτητική περίοδο;
Είναι πολύ σημαντικό, οι μαθητές να κοιμούνται, να ξεκουράζονται και να μην ξενυχτάνε. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να αναφέρουμε πως ο βραδινός ύπνος είναι απαραίτητος, γιατί στη διάρκειά του, ο οργανισμός (σώμα, ψυχή και πνεύμα), ξεκουράζεται, αναζωογονεί τα κύτταρά του και ανασυντάσσει τις δυνάμεις του. Η μελέτη μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, συνήθως δεν είναι αποδοτική, μιας και ο εγκέφαλος δυσκολεύεται να οργανώσει και να αποθηκεύσει πληροφορίες. Επίσης, και το μεσημέρι, ένα διάλειμμα για χαλάρωση περίπου μιας ώρας, έχει αποδειχτεί πως είναι ιδιαίτερα ευεργετικό. Αυτό που, επίσης, είναι απαραίτητο να σημειωθεί, είναι ότι το διάβασμα στο κρεβάτι δεν είναι αποδοτικό. Το κρεβάτι είναι για ξεκούραση και όχι για διάβασμα.
Έτσι, λοιπόν, εάν θέλουμε να το συνδυάσουμε και με την προηγούμενη ερώτηση για την αξία της σωστής διατροφής, πρέπει να τονίσουμε πως τα παιδιά που δεν διατρέφονται σωστά και δεν κοιμούνται αρκετά, δηλαδή ξενυχτάνε, είναι πιο ευάλωτα και σωματικά και ψυχικά, έχουν περισσότερες πιθανότητες να ασθενήσουν, να κουραστούν, ακόμα και να μην μπορούν να θυμηθούν αυτά που τόσο καιρό διάβαζαν!
- Οι υποψήφιοι δικαιούνται να έχουν ελεύθερο χρόνο;
Γονείς και μαθητές θα πρέπει να κατανοήσουν πως όταν έχει προηγηθεί σοβαρή προσπάθεια και αγώνας, τότε ο ελεύθερος χρόνος δεν είναι χάσιμο χρόνου. Οι μαθητές που διάβασαν, έχουν ανάγκη από ελεύθερο χρόνο για να ανανεώσουν τις δυνάμεις τους. Οι δε μαθητές που δεν μπήκαν στον κόπο να προσπαθήσουν, δεν έχουν ανάγκη από ... ελεύθερο χρόνο, για το λόγο ότι όλος ο χρόνος τους ήταν πάντα ...ελεύθερος.
Όμως, είναι σημαντικό να τονίσουμε το εξής: οι υποψήφιοι θα πρέπει να εκμεταλλεύονται σωστά τον ελεύθερο χρόνο τους, να ξεκουράζονται πραγματικά, να πηγαίνουν για περπάτημα ή τρέξιμο, να ακούνε μουσική και γενικώς να κάνουν πράγματα που τους ευχαριστούν και τους βοηθούν να εκτονώσουν την έντασή τους. Στον ελεύθερο χρόνο τους, όπως επίσης και στα διαλείμματά τους, δεν θα πρέπει να σκέφτονται αυτά που έχουν να διαβάσουν, ή να κάνουν υποθετικά σενάρια για το αν θα περάσουν ή όχι, και φυσικά δεν θα πρέπει να ανακυκλώνουν αρνητικές σκέψεις, γιατί όλα αυτά, μόνο άγχος και ανασφάλεια μπορούν να τους προκαλέσουν. Από την άλλη, έχει παρατηρηθεί πως η ενασχόληση των παιδιών με το διαδίκτυο, στον ελεύθερο χρόνο τους, δεν είναι ό, τι καλύτερο. Συγκεκριμένα, κάποια παιχνίδια που επιλέγουν να παίζουν οι μαθητές, με σκοπό, όπως λένε, να εκτονωθούν, κάθε άλλο παρά χαλαρωτικά ή αναζωογονητικά είναι. Η υπερβολική αφοσίωση του μαθητή στο παιχνίδι μπορεί να του δημιουργήσει επιπλέον άγχος και εκνευρισμό, και να σπαταλήσει τις δυνάμεις του ενώ, ο ίδιος, κινδυνεύει να βγει απ’ αυτό το …“διάλειμμα” περισσότερο κουρασμένος, δύσθυμος αλλά και εκτός χρόνου.
- Τι ακριβώς είναι οι “συμπεριφορές αποφυγής” που εκδηλώνουν πολύ συχνά οι υποψήφιοι;
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μαθητές, είναι η δυσκολία να συγκεντρωθούν στη μελέτη τους. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για διάφορους λόγους: μπορεί να έχουν πεσμένη ψυχολογία και να θεωρούν ότι δεν αξίζει να προσπαθήσουν. Μπορεί να έχουν κενά και να δυσκολεύονται, καθώς η ύλη προχωράει. Μπορεί, επίσης, να ακολουθούν μια μη-αποτελεσματική στρατηγική μελέτης. Άλλες φορές, μπορεί να ευθύνονται σημαντικά προβλήματα στην οικογένεια που αποσπούν την προσοχή του υποψήφιου και άλλες φορές, αιτία γι’ αυτή τη δυσκολία συγκέντρωσης, μπορεί να είναι μόνο η τεμπελιά. Έτσι, λοιπόν, ο υποψήφιος εκδηλώνει συμπεριφορές αποφυγής της μελέτης, την οποία και αντικαθιστά με άλλες πιο δελεαστικές δραστηριότητες, τις οποίες, βέβαια, προσπαθεί να δικαιολογήσει. Για παράδειγμα, λέει: Θα δω πρώτα λίγο τηλεόραση και μετά θα ξεκινήσω την επανάληψη, Θα πάρω πρώτα τηλέφωνο τον κολλητό μου να τα πούμε και μετά θα λύσω τις ασκήσεις, Σήμερα θα καθίσω, από αύριο θα ξεκινήσω το διάβασμα. Αυτή η τακτική, σχεδόν πάντα, βγάζει τον υποψήφιο εκτός χρόνου και προγράμματος και του προκαλεί τύψεις, και τάσεις αυτομομφής και παραίτησης. Ο υποψήφιος θα πρέπει να αντιληφθεί ότι αγώνας χωρίς προβλήματα και δυσκολίες δεν υπάρχει, οπότε θα πρέπει να μάθει να βάζει συνειδητά στην άκρη αυτά που τον απασχολούν στη διάρκεια της μελέτης, να τονώσει την αυτοπεποίθησή του, να ξεκαθαρίσει τους προσωπικούς του στόχους και να επιδείξει επιμονή και υπομονή μέχρι να τους πετύχει.
- Ποιος είναι ο ρόλος των φίλων και των υπόλοιπων συμμαθητών του υποψήφιου, σ’ αυτό το διάστημα;
Οι φίλοι του υποψήφιου αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα και πιο απαραίτητα κομμάτια της ζωής του. Παρόλα αυτά, λίγο πριν τις εξετάσεις αλλά και κατά τη διάρκειά τους, ο υποψήφιος θα πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικός με τις συναναστροφές του και θα πρέπει να κάνει επιλεκτικές συζητήσεις ακόμα και με τους ‘κολλητούς’ του. Συνήθως, οι συζητήσεις με άλλους υποψήφιους, όχι μόνον δεν μειώνουν το άγχος αλλά το εντείνουν. Και αυτό, γιατί όταν οι μαθητές συζητάνε για τις εξετάσεις, συνήθως αυτό που καταφέρνουν είναι να ανακυκλώνουν τα αρνητικά τους συναισθήματα και ο ένας να αγχώνει τον άλλον, και μάλιστα σε υπερβολικό βαθμό. Οι ερωτήσεις του τύπου ‘Πόσες φορές έκανες επανάληψη’ ή ‘Τέτοιες ασκήσεις έχετε λύσει στο φροντιστήριό σας’ ή ‘Άκουσα πως φέτος τα θέματα θα είναι δύσκολα’ και άλλα τέτοια σχόλια, σπέρνουν τον πανικό μέσα στις παρέες και κάνουν τον αγώνα εξουθενωτικό. Συμπερασματικά, ο υποψήφιος θα πρέπει να αποφεύγει τις συζητήσεις περί εξετάσεων με τους φίλους του και, κυρίως, μ’ αυτούς που έχουν υψηλό επίπεδο άγχους.
- Τι ρόλο παίζει η στάση του υποψήφιου απέναντι στο διάβασμα;
Ο υποψήφιος δεν θα πρέπει να έχει παθητική στάση απέναντι στο διάβασμα αλλά ενεργητική. Θα πρέπει να προσπαθήσει να μετατρέψει το “πρέπει να διαβάσω” σε “θέλω να διαβάσω”. Δεν θα πρέπει να επιτρέπει στον εαυτό του να κατακλύζεται από αρνητικές σκέψεις γιατί η επανάληψή τους μπορεί να οδηγήσει και στην πραγματοποίησή τους, σύμφωνα με την “αυτοεκπληρούμενη προφητεία”. Επίσης, είναι απαραίτητο να γνωρίζει, πως αυτός που ενδιαφέρεται για κάτι, έχει έναν ξεκάθαρο στόχο και αγωνίζεται με υπομονή κι επιμονή, έχει πολλές πιθανότητες να πετύχει, ενώ αυτός που δεν έχει κάποιο ενδιαφέρον, δεν είναι διατεθειμένος να κοπιάσει ή νιώθει συνεχώς το φόβο της αποτυχίας, έχει πολλές πιθανότητες να αποτύχει.
- Ποιες είναι οι πιο σημαντικές συμβουλές που μπορούν να ακολουθήσουν οι υποψήφιοι την πρώτη μέρα των εξετάσεων αλλά και κάθε μέρα που θα γράφουν;
Όπως έχουμε τονίσει ξανά στο παρελθόν, οι συμβουλές που δίνουμε όταν απευθυνόμαστε σε ένα ευρύ κοινό, πρέπει να είναι γενικές έτσι ώστε να καλύπτονται λίγο-πολύ όλες οι περιπτώσεις. Στην πραγματικότητα, ο κάθε μαθητής θα πρέπει να αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα, ανάλογα με το χαρακτήρα του, την προσπάθεια που έχει κάνει αλλά και τις ανάγκες του. Για την πρώτη μέρα, λοιπόν, των εξετάσεων αλλά και για κάθε μέρα που θα γράφουν, συμβουλεύουμε τους υποψήφιους:
Στο προαύλιο, πριν τις εξετάσεις:
Να μην παίρνουν μαζί τους βιβλία τις ημέρες των εξετάσεων. Κάτι τέτοιο θα τους άγχωνε περισσότερο μιας και δεν μπορούν να κάνουν επανάληψη όλη την ύλη λίγα λεπτά πριν τις εξετάσεις. Η προετοιμασία τους έχει ήδη ολοκληρωθεί.
Να μην συμμετέχουν σε «πηγαδάκια» συμμαθητών τους με θέμα τις εξετάσεις. Κάτι τέτοιο θα είχε σαν αποτέλεσμα την ανακύκλωση αγχωτικών σκέψεων μεταξύ των υποψηφίων.
Να μην μπούνε ποτέ στον πειρασμό να κοιτάξουν ξένο βιβλίο για να δούνε κάτι που νομίζουν ότι ξέχασαν. Ο κάθε μαθητής μαθαίνει την ύλη και οπτικά, οπότε συνδυάζει το κάθε μάθημα με το τρόπο που το υπογράμμισε και σημείωσε. Αν ανοίξει ένα ξένο βιβλίο, θα δει για κάθε μάθημα, μία εικόνα μη γνώριμη γι’ αυτόν, με αποτέλεσμα να αγχωθεί ή να μπερδευτεί.
Στην αίθουσα:
Να μπαίνουν στην αίθουσα με δυναμισμό και αυτοπεποίθηση και να κάνουν θετικές και αισιόδοξες σκέψεις.
Να αποφεύγουν να παρατηρούν τις αντιδράσεις των διπλανών τους, όση ώρα γράφουν. Η ψυχολογία τους είναι ευάλωτη κι ό,τι και να δουν, θα το νοηματοδοτήσουν αρνητικά για τον εαυτό τους.Να δημιουργήσουν τον “μικρόκοσμό” τους, να “μπουν” σ′ αυτόν και να αφοσιωθούν στο γραπτό τους.
Να μεταφερθούν νοερά στο χώρο που διάβαζαν όλη τη χρονιά (πχ στο δωμάτιό τους). Σύμφωνα με έρευνες, αν μπορούσαμε να δώσουμε εξετάσεις στο χώρο που μελετούσαμε, τα αποτελέσματα θα ήταν θεαματικά. Κι αυτό γιατί ο εγκέφαλος συσχετίζει τη διαδικασία απόκτησης της γνώσης με το χώρο που αυτή συντελείται.
Να διαβάσουν πολύ προσεκτικά και να υπογραμμίσουν τα δεδομένακαι τα ζητούμενα και να μην πανικοβληθούν αν η διατύπωση είναι περίπλοκη ή αν δεν θυμούνται κάτι.
Να ζητήσουν διευκρινήσεις αν κάποιο θέμα είναι ασαφές ή δυσνόητο.
Να ξεκινήσουν από τα θέματα που τους φαίνονται πιο εύκολα και να αφήσουν για το τέλος αυτό που νομίζουν πως δεν θυμούνται. Θα πρέπει να εμπιστευτούν τη μνήμη τους αλλά και το διάβασμα που έκαναν τόσο καιρό. Αν χαλαρώσουν, η μνήμη θα ξεμπλοκάρει και θα θυμηθούν αυτά που πρέπει.
Να απαντήσουν σε όλα τα θέματα, ή, τουλάχιστον, να προσπαθήσουν, γιατί έτσι μπορεί να εξασφαλίσουν επιπλέον χρήσιμες μονάδες.
Να μην μπούνε στον πειρασμό να κάνουν πάνω από το γραπτό τους, αυτοκριτική και απολογισμό της προσπάθειάς τους στη διάρκεια της χρονιάς. Κάτι τέτοιο θα αποσπούσε την προσοχή τους, θα τους χαλούσε τη συγκέντρωσε και θα σπαταλούσε το χρόνο τους.
Να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν θα μεταφέρουν τις σημειώσεις τους από το πρόχειρο στο ‘καθαρό’. Είναι κρίμα να χάσουν μονάδες λόγω βιασύνης και επιπολαιότητας.
Να μη ρισκάρουν να βοηθήσουν συμμαθητή τους που θα τους ζητήσει βοήθεια. Για την ακρίβεια, δεν θα πρέπει ούτε να γυρίσουν να του ζητήσουν να μην ενοχλεί, γιατί κάτι τέτοιο μπορεί να δώσει την εντύπωση στον επιτηρητή πως ζητούν ή μαρτυρούν τις λύσεις.Αυτό, μπορεί να προκαλέσειτον αποκλεισμό τους από τις εξετάσεις. Για τον ίδιο λόγο, δεν θα πρέπει να ρισκάρουν να αντιγράψουν από συμμαθητή τους.
Επίσης, είναι εξαιρετικά σημαντικό να θυμηθούν να ελέγξουν πολύ καλά το γραπτό τους πριν το παραδώσουν.
Μετά τις εξετάσεις:
Κάθε μάθημα που τελειώνουν, καλό είναι να το αφήνουν πίσω τους και να μην ασχολούνται με αυτά που έγραψαν, συζητώντας με συμμαθητές και καθηγητές τις λύσεις ή ανατρέχοντας στα βιβλία τους. Δεν έχουν κανένα πρακτικό όφελος από κάτι τέτοιο, το οποίο θα τους άγχωνε ή θα τους απογοήτευε μιας και δεν έχουν πλέον πρόσβαση στο γραπτό τους οπότε δεν μπορούν ούτε να διορθώσουν, ούτε να προσθέσουν κάτι.
Να μη συζητούν με συγγενείς και φίλους για το πώς έγραψαν, να ξεκουραστούν και να έχουν στο νου τους μόνο το επόμενο μάθημα που θα εξεταστούν.
- Τελικά, τι είναι αυτό που οι μαθητές θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους, έτσι ώστε να συμμετέχουν στις εξετάσεις με, όσο το δυνατόν καλύτερη, ψυχολογία;
Οι μαθητές θα πρέπει να έχουν κατά νου, πως οι Πανελλήνιες εξετάσεις είναι ένας από τους πολλούς αγώνες που θα δώσουν στη ζωή τους. Αυτοί που έκαναν μια αξιοπρεπή προσπάθεια στη διάρκεια αυτής της χρονιάς, θα πρέπει να θεωρούν τους εαυτούς τους ήδη επιτυχημένους, άσχετα με τα αποτελέσματα, γιατί έμαθαν να βάζουν στόχους και να αγωνίζονται γι’ αυτούς. Γιατί έμαθαν να υπακούουν σε σκληρό πρόγραμμα, να βάζουν στην άκρη άλλες σημαντικές επιθυμίες τους και να στερούνται τους φίλους τους, τις εξόδους τους, ακόμα και τον ύπνο τους. Αυτά τα παιδιά ωρίμασαν σημαντικά αυτή τη χρονιά, και θεωρούνται ήδη νικητές.
Όσον αφορά στα αποτελέσματα των εξετάσεων, καλό είναι οι μαθητές να έχουν κατά νου πως, αυτοί που δεν θα τα καταφέρουν ενώ προετοιμάστηκαν, δεν υστερούν απαραίτητα από τους υπόλοιπους, δεν είναι απαραίτητα λιγότερο ικανοί, ή λιγότερο έξυπνοι. Άλλωστε, είναι γνωστό πως αυτές οι εξετάσεις βασίζονται σε ένα σύστημα αξιολόγησης που κρίνεται και αμφισβητείται σε μεγάλο βαθμό και που δεν μπορεί, δυστυχώς, να αποδείξει αντικειμενικά τις πνευματικές ικανότητες του κάθε μαθητή αλλά και το είδος της προετοιμασίας που έχει κάνει. Οι εξετάσεις αξιολογούν απλά την επίδοση του μαθητή κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή και όχι την αξία του μαθητή! Και μόνο γι’ αυτό το λόγο, είναι πραγματικά ανώφελο να αγχώνονται οι μαθητές και να ανάγουν το θέμα των Πανελλαδικών, σε μείζον ζήτημα.
Απ’ την άλλη, είναι απαραίτητο να τονίσουμε πως οι Πανελλήνιες εξετάσεις είναι ένας από τους πολλούς δρόμους που έχει μπροστά του κάθε υποψήφιος για να πετύχει το στόχο του. Αν αυτός ο δρόμος, για κάποιους λόγους, κλείσει, άλλοι θ’ ανοίξουν μπροστά του, αρκεί να έχει τη δύναμη και το πείσμα να πραγματοποιήσει τα όνειρά του!
* Η Αναστασία Φρόντζου – Χρηστίδη είναι Σύμβουλος Σχέσεων, Παιδιού και Οικογένειας, Β.Α. Ψυχολογίας , Επιστ. Συνεργάτης Μονάδας Εφηβικής Υγείας και Μ.Ε.Υ. Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής Παν/μίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού»