Το στρώμα του όζοντος που προστατεύει τον πλανήτη μας επουλώνεται αργά αλλά σταθερά. Σύμφωνα με μία νέα έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, η τρύπα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική αναμένεται να αποκατασταθεί πλήρως σε περίπου 43 χρόνια.
Μια επιστημονική αξιολόγηση που γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια, διαπίστωσε ότι η ανάκαμψη προχωρά καθώς η παγκόσμια συμφωνία του 1987 για τη διακοπή της χρήσης των επιβλαβών χημικών ουσιών που κατέστρεφαν το στρώμα του όζοντος έφερε καρπούς. Το στρώμα του όζοντος στην ατμόσφαιρα της Γης προστατεύει τον πλανήτη από την επιβλαβή ακτινοβολία που συνδέεται με τον καρκίνο του δέρματος, τον καταρράκτη και σημαντικές ζημιές στις καλλιέργειες.
«Στην ανώτερη στρατόσφαιρα και στην τρύπα του όζοντος βλέπουμε τα πράγματα να βελτιώνονται», δήλωσε ο Πολ Νιούμαν συνεπικεφαλής της επιστημονικής αξιολόγησης.
Η πρόοδος είναι αργή, σύμφωνα με την έκθεση που παρουσιάστηκε τη Δευτέρα στο συνέδριο της Αμερικανικής Μετεωρολογικής Εταιρείας στο Ντένβερ. Η παγκόσμια μέση ποσότητα του ύψους του όζοντος, 30 χιλιομέτρων στην ατμόσφαιρα, δεν θα φτάσει στα επίπεδα προ-αραίωσης του 1980 μέχρι το 2040 περίπου, αναφέρει η έκθεση. Και δεν θα επανέλθει στο κανονικό στην Αρκτική μέχρι το 2045.
Η τεράστια τρύπα στο στρώμα πάνω από την Ανταρκτική, δεν θα αποκατασταθεί πλήρως μέχρι το 2066, σύμφωνα με την έκθεση.
Οι επιστήμονες και οι υποστηρικτές του περιβάλλοντος σε όλο τον κόσμο χαιρέτησαν τις προσπάθειες για την επούλωση της τρύπας του όζοντος - που προέκυψε από μια συμφωνία του 1987 γνωστή ως το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ που απαγόρευε μια κατηγορία χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται συχνά σε ψυκτικά και αερολύματα - ως μια από τις μεγαλύτερες οικολογικές νίκες για την ανθρωπότητα .
«Η δράση για το όζον αποτελεί πρότυπο για τη δράση για το κλίμα. Η επιτυχία μας στη σταδιακή κατάργηση των χημικών που καταστρέφουν το όζον μάς δείχνει τι μπορεί και τι πρέπει να γίνει – επειγόντως – για να απομακρυνθούμε από τα ορυκτά καύσιμα, να μειώσουμε τα αέρια του θερμοκηπίου και έτσι να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού Καθ. Πέτερι Ταάλας.
Σημάδια επούλωσης αναφέρθηκαν και πριν από τέσσερα χρόνια, αλλά ήταν ήπια και πιο προκαταρκτικά. «Οι αριθμοί ανάκαμψης έχουν πλέον σταθεροποιηθεί πολύ», τόνισε ο Nιούμαν.
Οι δύο κύριες χημικές ουσίες που εξαφανίζουν το όζον βρίσκονται σε χαμηλότερα επίπεδα στην ατμόσφαιρα, δήλωσε ο Νιούμαν, επικεφαλής επιστήμονας στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Γκόνταρντ της NASA. Τα επίπεδα χλωρίου μειώθηκαν κατά 11,5% από τότε που κορυφώθηκαν το 1993 και το βρώμιο, το οποίο είναι πιο αποτελεσματικό στην κατανάλωση του όζοντος αλλά βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα στον αέρα, μειώθηκε κατά 14,5% από την κορύφωσή του το 1999, αναφέρει η έκθεση.
Το ότι τα επίπεδα βρωμίου και χλωρίου «σταμάτησαν να αυξάνονται και πλέον πέφτουν είναι μια πραγματική απόδειξη της αποτελεσματικότητας του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ», είπε ο Νιούμαν.
«Υπήρξε μια ριζική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία μας αντιμετωπίζει τις ουσίες που καταστρέφουν το όζον», δήλωσε ο συμπρόεδρος της επιστημονικής ομάδας Ντέιβιντ Ου. Φάχεϊ, διευθυντής του εργαστηρίου χημικών επιστημών της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ.
Αυτό «σώζει 2 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο από τον καρκίνο του δέρματος», δήλωσε η Διευθύντρια του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών Ίνγκερ Άντερσεν στο Associated Press.
Πριν από μερικά χρόνια οι εκπομπές μιας από τις απαγορευμένες χημικές ουσίες, των φθοροχλωρανθράκων-11 (CFC-11), σταμάτησαν να συρρικνώνονται και αυξήθηκαν. Οι ”αμαρτωλές” εκπομπές εντοπίστηκαν σε μέρος της Κίνας, αλλά τώρα έχουν επιστρέψει στο σημείο που αναμένονταν να βρίσκονται, σημείωσε ο Nιούμαν.
Μια τρίτη γενιά αυτών των χημικών ουσιών, που ονομάζεται HFC, απαγορεύτηκε πριν από μερικά χρόνια, όχι επειδή κατέστρεφε το στρώμα του όζοντος, αλλά επειδή είναι ένα αέριο θερμοκηπίου που παγιδεύει τη θερμότητα. Η νέα έκθεση λέει ότι η απαγόρευση θα αποτρέψει 0,3 έως 0,5 βαθμούς Κελσίου πρόσθετης θέρμανσης.
Η έκθεση προειδοποίησε επίσης ότι οι προσπάθειες για τεχνητή ψύξη του πλανήτη με την τοποθέτηση αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα για να αντανακλούν το ηλιακό φως θα λεπτύνουν το στρώμα του όζοντος έως και 20% στην Ανταρκτική.