Τα Ηνωμένα Έθνη ενέκριναν την Πέμπτη ψήφισμα για την καθιέρωση ετήσιας ημέρας μνήμης της γενοκτονίας περισσότερων από 8.000 μουσουλμάνων της Βοσνίας το 1995 από τους Σέρβους της Βοσνίας, μια κίνηση στην οποία αντιτίθενται σθεναρά οι Σέρβοι, οι οποίοι φοβούνται ότι θα τους στιγματίσει όλους ως «γενοκτόνους» υποστηρικτές της μαζικής δολοφονίας.
Στη ψηφοφορία της Γενικής Συνέλευσης των 193 μελών, 84 ψήφισαν υπέρ, 19 κατά και 68 κράτη απείχαν. Η Ελλάδα απήχε από την ψηφοφορία που διεξήχθη την Πέμπτη στην έδρα του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη.
Το ψήφισμα ορίζει την 11η Ιουλίου ως «Διεθνή Ημέρα περισυλλογής και μνήμης για τη Γενοκτονία της Σρεμπρένιτσα το 1995», η οποία θα τηρείται κάθε χρόνο αρχής γενομένης σε δύο μήνες.
Το ψήφισμα, το οποίο υποστηρίχθηκε από τη Γερμανία και τη Ρουάντα, δεν αναφέρει τους Σέρβους ως υπαίτιους, αλλά αυτό δεν εμπόδισε την έντονη εκστρατεία πίεσης υπέρ του «όχι» από τον πρόεδρο των Σέρβων της Βοσνίας Μίλοραντ Ντόντικ και τον λαϊκιστή πρόεδρο της γειτονικής Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς.
Στις 11 Ιουλίου 1995, οι Σέρβοι της Βοσνίας κατέλαβαν μια προστατευόμενη από τον ΟΗΕ ασφαλή περιοχή στη Σρεμπρένιτσα. Πήραν τουλάχιστον 8.000 μουσουλμάνους Βόσνιους άνδρες και αγόρια από τις συζύγους, τις μητέρες και τις αδελφές τους και τους έσφαξαν. Όσοι προσπάθησαν να διαφύγουν κυνηγήθηκαν μέσα στα δάση και στα βουνά γύρω από την πόλη.
Οι δολοφονίες της Σρεμπρένιτσα αποτέλεσαν την αιματηρή κορύφωση του πολέμου της Βοσνίας το 1992-95, ο οποίος ήρθε μετά τη διάλυση του τότε έθνους της Γιουγκοσλαβίας. Απελευθέρωσε εθνικιστικά πάθη και εδαφικές φιλοδοξίες που έφεραν τους Σέρβους της Βοσνίας αντιμέτωπους με τους δύο άλλους κύριους εθνικούς πληθυσμούς της χώρας, τους Κροάτες και τους μουσουλμάνους Βόσνιους.
Τόσο η Σερβία όσο και οι Σέρβοι της Βοσνίας έχουν αρνηθεί ότι στη Σρεμπρένιτσα συνέβη γενοκτονία, αν και αυτό έχει διαπιστωθεί από δύο δικαστήρια του ΟΗΕ.
Απειλεί με απόσχιση ο Ντόντικ
Ο Ντόντικ, ο οποίος είναι πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, του σερβικού τμήματος της Βοσνίας που περιλαμβάνει περίπου το μισό έδαφός της χώρας, δήλωσε την Τετάρτη στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X ότι το ψήφισμα του ΟΗΕ επιβάλλεται στη χώρα από υποστηρικτές των μουσουλμάνων Βόσνιων και ότι θα διασπάσει τη χώρα. Αφησε να εννοηθεί ότι η κυβέρνησή του θα αποσχιστεί από τη Βοσνία εάν το ψήφισμα περάσει.
Ο Ντόντικ έχει διατυπώσει αρκετές τέτοιες απειλές στο παρελθόν για απόσχιση των εδαφών που ελέγχονται από τους Σέρβους στη Βοσνία και ένωση με τη γειτονική Σερβία. Ο ίδιος και ορισμένοι άλλοι αξιωματούχοι των Σέρβων της Βοσνίας βρίσκονται υπό αμερικανικές και βρετανικές κυρώσεις εν μέρει επειδή έθεσαν σε κίνδυνο ένα αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο που τερμάτισε τον πόλεμο στη Βοσνία.
Στο τελικό σχέδιο του ψηφίσματος προστέθηκε μια δήλωση που επαναλαμβάνει την «ακλόνητη δέσμευση της Γενικής Συνέλευσης για τη διατήρηση της σταθερότητας και την προώθηση της ενότητας μέσα στην ποικιλομορφία στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη».
Η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου, του ανώτατου δικαστηρίου του ΟΗΕ, το 2007, ότι οι πράξεις που διαπράχθηκαν στη Σρεμπρένιτσα συνιστούν γενοκτονία, περιλαμβάνεται στο σχέδιο ψηφίσματος. Ήταν η πρώτη γενοκτονία στην Ευρώπη μετά το ναζιστικό Ολοκαύτωμα στον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο οποίο έχασαν τη ζωή τους περίπου 6 εκατομμύρια Εβραίοι και ανθρώποι άλλων μειονοτήτων.
Ο Menachem Rosensaft, γιος επιζώντων του Ολοκαυτώματος, ο οποίος είναι επίκουρος καθηγητής στη Νομική Σχολή του Κορνέλ, δήλωσε στο Associated Press την Τετάρτη ότι ο ορισμός της 11ης Ιουλίου ως επίσημης ημέρας μνήμης για τη γενοκτονία της Σρεμπρένιτσα «αποτελεί ηθική και νομική επιταγή».
Ο Richard Gowan, διευθυντής της International Crisis Group στον ΟΗΕ, χαρακτήρισε τη χρονική στιγμή της ψηφοφορίας «ατυχή, δεδομένων των ισχυρισμών ότι το Ισραήλ επιδιώκει γενοκτονία στη Γάζα».
«Η ψηφοφορία θα είναι μια ευκαιρία για περισσότερο πολιτικό θέατρο», δήλωσε στο AP. «Περιμένω ότι η Ρωσία και η Κίνα θα κάνουν μεγάλο θέμα ρωτώντας γιατί οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης επικεντρώνονται σε μια σφαγή τη δεκαετία του 1990 και όχι σε δολοφονίες στη Γάζα σήμερα».