Πελώριο υδροηλεκτρικό φράγμα που ανεγέρθηκε επί Σοβιετικής Ένωσης και βρίσκεται στο τμήμα της Χερσώνας στη νότια Ουκρανία που ελέγχεται από τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις «ανατινάχθηκε» σήμερα, με αποτέλεσμα να διαρρεύσει τεράστια ποσότητα νερού, σύμφωνα με τις εμπόλεμες πλευρές, που αλληλοκατηγορούνται για την καταστροφή της υποδομής κρίσιμης σημασίας.
Η καταστροφή είναι τεράστια, εκατοντάδες σπίτια εκκενώθηκαν, 80 κοινότητες και περίπου 16.000 έως 22.000 άνθρωποι είναι στην επικίνδυνη ζώνη, νησίδες ”χάθηκαν” και οι αρχές εκτιμούν πως η ζημιά είναι μάλλον αδύνατον να επισκευαστεί.
Βίντεο που κυκλοφορούν σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης εικονίζουν πολύ ισχυρές εκρήξεις στο φράγμα στη Νόβα Καχόβκα, πάνω στον Δνείπερο ποταμό. και άλλα, ένα εξ αυτών έχει επαληθεύει η γνησιότητα από τους New York Τimes, δείχνουν τεράστιες ποσότητες νερού να βγαίνουν από τα συντρίμμια του φράγματος ενώ εκατοντάδες σπίτια εκκενώθηκαν.
Το φράγμα, με 30μ. ύψος και 3,2 χιλιόμετρα μήκος, οικοδομήθηκε το 1956 στον Δνείπερο, στο πλαίσιο της κατασκευής υδροηλεκτρικού εργοστασίου στη Νόβα Καχόβκα.
Στον ταμιευτήρα του βρίσκονται 18 κυβικά χιλιόμετρα νερού και από αυτό υδροδοτούνται τόσο η χερσόνησος της Κριμαίας –που προσαρτήθηκε από τη Ρωσία το 2014– και ήδη γίνεται λόγος για πιθανό σοβαρό πρόβλημα υδροδότησης σε όλη την περιοχή.
Επίσης από τον ίδιο ταμιευτήρα υδροδοτείται και το πυρηνικό ηλεκτροπαραγωγικό εργοστάσιο στη Ζαπορίζια, το μεγαλύτερο της Ευρώπης, που χρειάζεται αδιάλειπτη παροχή για να ψύχει τους αντιδραστήρες του.
Άνοδος της στάθμης των υδάτων διαπιστώθηκε σε κοινότητες που βρίσκονται κοντά στο φράγμα, χωρίς ωστόσο η κατάσταση να καθίσταται κρίσιμη, σύμφωνα με τη διοίκηση της περιφέρειας της Χερσώνας που έχει διοριστεί από τη Ρωσία.
Η στάθμη των υδάτων γύρω από το φράγμα ανέβηκε κατά πέντε μέτρα και πολλά νησιά στον ποταμό έχουν εξαφανιστεί κάτω από το νερό, μετέδωσε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων RIA, σύμφωνα με το οποίο κινδυνεύουν να πλημμυρίσουν 14 οικισμοί στη Χερσώνα και απειλούνται 22.000 άνθρωποι που ζουν σ′ αυτούς.
«Αν χρειαστεί, είμαστε έτοιμοι να απομακρύνουμε τους κατοίκους των παρόχθιων χωριών», ανέφερε σε ανακοίνωσή του στη Telegram ο επικεφαλής της κυβέρνησης της περιφέρειας της Χερσώνας Αντρέι Αλεξέγενκο, υπογραμμίζοντας πάντως πως η ζωή τους δεν απειλείται και καλώντας τους «να μην υποκύψουν στον πανικό».
Δεν υπάρχει κίνδυνος για τον πυρηνικό σταθμός της Ζαπορίζια
Η ρωσική κρατική εταιρεία ατομικής ενέργειας Rosatom ανακοίνωσε πως ο ελεγχόμενος από τη Μόσχα δεν απειλείται μετά τη ρήξη του γειτονικού φράγματος της Νόβα Καχόβκα, μετέδωσε το κρατικό ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA. Ο δε διευθυντής του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, τον οποίο η Ρωσία ελέγχει από το Μάρτιο του 2022, ανέφερε με χωριστή δήλωσή του στην εφαρμογή μηνυμάτων Telegram πως δεν υπάρχει κίνδυνος για την ασφάλεια της εγκατάστασης.
Η ουκρανική κρατική υπηρεσία ατομικής ενέργειας Energoatom ανακοίνωσε από την πλευρά της πως η καταστροφή του φράγματος δημιουργεί μεν απειλή για τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, αλλά η κατάσταση στην εγκατάσταση βρίσκεται υπό έλεγχο ενώ και ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (IAEA) ανέφερε πως παρακολουθεί από κοντά την κατάσταση και πως «στο σταθμό δεν υφίσταται άμεσος κίνδυνος για την πυρηνική ασφάλεια».
Αλληλοκατηγορίες και 22.000 άνθρωποι σε κίνδυνο
Οι αντίπαλες πλευρές αλληλοκατηγορήθηκαν για την καταστροφή του φράγματος.
Ο δήμαρχος της υπό ρωσική κατοχή πόλης Νόβα Καχόβκα Βλαντίμιρ Λεόντιεφ υποστήριξε πως οι ουκρανικές δυνάμεις πραγματοποίησαν «πολλαπλά πλήγματα» στο φράγμα της Καχόβκα την περασμένη νύκτα, προσθέτοντας πως καταστράφηκαν οι βάνες του φράγματος και προκλήθηκε ένας «ανεξέλεγκτος πίδακας νερού».
Ο Λεοντίεφ σημείωσε επίσης, σύμφωνα με δηλώσεις του που επικαλείται το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, ότι οι κάτοικοι περίπου 300 σπιτιών απομακρύνθηκαν μετά την ζημιά που προκλήθηκε στο φράγμα και πρόσθεσε ότι τμήμα της πόλης αποσυνδέθηκε από το δίκτυο παροχής ρεύματος για λόγους ασφαλείας.
″Σύμφωνα με τις υπηρεσίες διάσωσης, η στάθμη των υδάτων έχει ανέβει (...) σε επίπεδο που εκτιμάται μεταξύ των 2 και των 4 μέτρων, κάτι το οποίο όμωςδεν απειλεί τους μεγάλους οικισμούς”, που βρίσκονται σε χαμηλότερο επίπεδο από το φράγμα κατά μήκος του ποταμού είπε από την πλευρά του Αντρέι Αλεξέγενκο, ο διορισθείς από τη Μόσχα επικεφαλής των αρχών της Χερσώνας.
Συνολικά τα ”παρόχθια χωριά” 14 οικισμών, όπου κατοικούν ”πάνω από 22.000 άνθρωποι”, απειλούνται από πλημμύρα, διευκρίνισε. ”Αν χρειαστεί είμαστε έτοιμοι να απομακρύνουμε τους κατοίκους”, διαβεβαίωσε ο Αλεξέγενκο, σημειώνοντας ωστόσο ότι δεν απειλείται η ζωή τους και ότι ″η κατάσταση είναι απολύτως υπό έλεγχο”.
Ωστόσο, «Το φράγμα δεν έχει καταστραφεί και αυτό είναι τεράστια χαρά», όπως διαβεβαίωσε αλλά θα είναι πιθανόν αδύνατο να επισκευαστεί.
Από την πλευρά του, ο ουκρανικός στρατός κατηγόρησε τη Ρωσία ότι οργάνωσε μια έκρηξη στο φράγμα. Ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έκανε λόγο για οικοκτονία ενώ συγκάλεσε επειγόντως το ουκρανικό Συμβούλιο Ασφαλείας.
Οι ουκρανικές αρχές εκτιμούν επίσης πως η ζημιά δεν είναι επισκευάσιμη ενώ πρωθυπουργός Ντένις Σμίχαλ δήλωσε ότι έως και 80 κοινότητες κινδυνεύουν να πλημμυρίσουν.
″Περίπου 16.000 άνθρωποι βρίσκονται σε κρίσιμη ζώνη”, αναφέρει σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Ολεξάντρ Προκούντιν, επικεφαλής της στρατιωτικής διοίκησης της περιφέρειας της Χερσώνας.
Και έκρηξη οργής στην Χερσώνα
Παράλληλα πολλοί κάτοικοι της Χερσώνας καταφέρονται σήμερα κατά των Ρώσων θεωρώντας αυτούς υπεύθυνους.
"Η πλημμύρα είναι μπροστά στα μάτια μας. Κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει από δω και πέρα. Καλός Ρώσος είναι ο νεκρός Ρώσος, δεν μπορώ να πω τίποτα άλλο", δηλώνει ο Βίκτορ κάτοικός της Χερσώνας που βλέπει την στάθμη του νερού να ανεβαίνει.
Ο ίδιος μένει σε μια γειτονιά στις όχθες του Κοχέβα, παραποτάμου του Δνείπερου όπου η στάθμη του νερού έχει ανέβει κατά δύο ή τρία μέτρα σύμφωνα με τους κατοίκους με τους οποίους συνομίλησε δημοσιογράφος του Γαλλικού Πρακτορείου. Οι αποθήκες, τα γκαράζ έχουν πλημμυρίσει. Το νερό αρχίζει και φθάνει πλέον και στα δρομάκια.
Η Λουντμίλα έχει φορτώσει σε τρέιλερ το πλυντήριο ρούχων της και ορισμένα προσωπικά αντικείμενα για να τα μεταφέρει σε συνοικία σε μεγαλύτερο υψόμετρο. "Αυτά τα Ορκ πρέπει να φύγουν πιο γρήγορα, πρέπει να τους κυνηγήσουμε! Δεν είναι ζωή αυτή! Εδώ πυροβολούν και εκεί πλημμυρίζουν!", ξεσπά η γυναίκα.
Ο Σεργκέι, άλλος κάτοικος της περιοχής, φοβάται ότι όλη η γειτονιά θα βυθιστεί στο νερό, αν και για την ώρα είναι οι παρόχθιες κατασκευές που επηρεάζονται. "Όλα θα πεθάνουν εδώ, τα ζώα, τα πουλιά, όλα".