Η Ουκρανία συνεχίζει την Κυριακή κανονικά τις προετοιμασίες ώστε να ξαναρχίσουν οι εξαγωγές σιτηρών από την Οδησσό και άλλα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, έπειτα από πυραυλικό πλήγμα δημιουργώντας αμφιβολίες για το αν η Ρωσία θα τηρήσει μια συμφωνία που έχει σκοπό να μετριάσει τις παγκόσμιες ελλείψεις τροφίμων που προκάλεσε ο πόλεμος.
Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε πως τα πλήγματα στην Οδησσό ήταν μια κραυγαλέα πράξη «βαρβαρότητας» που δείχνει πως δεν μπορεί κανείς να εμπιστευθεί τη Μόσχα ότι θα εφαρμόσει τη συμφωνία της Παρασκευής, για την οποία μεσολάβησαν η Τουρκία και τα Ηνωμένα Έθνη.
Ωστόσο, ένας υπουργός της κυβέρνησης δήλωσε πως οι προετοιμασίες για την επανάληψη των εξαγωγών σιτηρών συνεχίζονται, και, σύμφωνα με τον ουκρανικό στρατό, τον οποίο επικαλείται το δημόσιο δίκτυο Suspline, οι πύραυλοι δεν προκάλεσαν σημαντικές ζημιές στο λιμάνι.
Η συμφωνία που υπογράφτηκε από τη Μόσχα και το Κίεβο χαιρετίστηκε ως μια σημαντική εξέλιξη που θα βοηθήσει να χαλιναγωγηθούν οι εκτινασσόμενες στα ύψη παγκόσμιες τιμές των τροφίμων, ωστόσο, καθώς ο πόλεμος μπήκε σήμερα στον έκτο μήνα, δεν υπάρχουν ενδείξεις για μια χαλάρωση στις μάχες.
Ενώ το κύριο θέατρο των μαχών είναι η ανατολική περιφέρεια Ντονμπάς, ο Ζελένσκι δήλωσε σε βίντεο που ανήρτησε αργά χθες, Σάββατο, πως οι ουκρανικές δυνάμεις προχωρούν «βήμα βήμα» στην κατεχόμενη ανατολική περιοχή της Χερσώνας.
Τα Ηνωμένα Έθνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Βρετανία, η Γερμανία και η Ιταλία καταδίκασαν έντονα τα πλήγματα στη Χερσώνα. Την Παρασκευή, αξιωματούχοι του ΟΗΕ είχαν εκφράσει την ελπίδα πως η συμφωνία θα καταστεί επιχειρησιακή σε μερικές εβδομάδες.
Βίντεο που δημοσιοποίησε ο ουκρανικός στρατός δείχνει πυροσβέστες να προσπαθούν να σβήσουν φωτιά σε σκάφος που έχει προσδεθεί σε ένα ρυμουλκό. Το Reuters δεν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει από ανεξάρτητη πηγή την αυθεντικότητα του βίντεο ή την ημερομηνία που γυρίστηκε.
Ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας δήλωσε πως Ρώσοι αξιωματούχοι είπαν στην Άγκυρα πως η Μόσχα δεν έχει «καμία σχέση» με τα πλήγματα. Ούτε οι ανακοινώσεις του ρωσικού υπουργείου Άμυνας ούτε η βραδινή σύνοψη που δημοσιοποιεί ο στρατός κάνουν αναφορά σε πυραυλικά πλήγματα στην Οδησσό. Το υπουργείο δεν απάντησε σε αίτημα του Reuters για σχόλια.
Δύο ρωσικοί πύραυλοι Καλίμπρ έπληξαν την περιοχή ενός αντλιοστασίου στο λιμάνι, άλλοι δύο καταρρίφθηκαν από τις δυνάμεις αντιαεροπορικής άμυνας, σύμφωνα με τον στρατό της Ουκρανίας. Ο εκπρόσωπος της ουκρανικής πολεμικής αεροπορίας Γιούρι Ιγκνάτ δήλωσε πως οι πύραυλοι εκτοξεύθηκαν από πολεμικά πλοία στη Μαύρη Θάλασσα κοντά στην Κριμαία.
Η νότια στρατιωτική διοίκηση της Ουκρανίας δήλωσε, σύμφωνα με το Suspline, πως δεν χτυπήθηκε το τμήμα αποθήκευσης σιτηρών του λιμανιού.
«Δυστυχώς υπάρχουν τραυματίες. Οι υποδομές του λιμανιού υπέστησαν ζημιές», δήλωσε ο περιφερειάρχης της Οδησσού, Μαξίμ Μαρτσένκο.
Ωστόσο ο υπουργός Υποδομών Ολεξάντρ Κουρμπάκοφ ανέφερε στο Facebook πως «συνεχίζουμε τις τεχνικές προετοιμασίες για την έναρξη των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων από τα λιμάνια μας».
Η συμφωνία θα αποκαταστήσει τη μεταφορά σιτηρών από τα τρία λιμάνια που ξανάνοιξαν στα προ του πολέμου επίπεδα των 5 εκατομμυρίων τόνων τον μήνα, δήλωσαν αξιωματούχοι του ΟΗΕ.
Ασφαλής διέλευση
Τα πλήγματα φαίνεται να παραβιάζουν τη συμφωνία της Παρασκευής, που θα επιτρέψει την ασφαλή διέλευση προς και από τα ουκρανικά λιμάνια.
Ο Ζελένσι δεσμεύτηκε να κάνει ό,τι είναι δυνατό προκειμένου να αποκτήσει συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας που θα μπορούν να καταρρίπτουν πυραύλους όπως αυτοί που έπληξαν την Οδησσό.
Ο αποκλεισμός των ουκρανικών λιμανιών από τον ρωσικό Στόλο της Μαύρης Θάλασσας, αφότου ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου, εγκλώβισε δεκάδες εκατομμύρια τόνους σιτηρών και πολλά πλοία.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να επιδεινωθούν τα προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Μαζί με τις δυτικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, έχει προκαλέσει πληθωρισμό τιμών τροφίμων και ενέργειας. Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι σημαντικοί παγκόσμιοι προμηθευτές σιταριού, και μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση έχει ωθήσει περίπου 47 εκατομμύρια ανθρώπους σε κατάσταση «οξείας πείνας», σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα.
Η Μόσχα αρνείται ότι ευθύνεται για την επισιτιστική κρίση, κατηγορώντας τις δυτικές κυρώσεις για την επιβράδυνση των δικών της εξαγωγών τροφίμων και λιπασμάτων, και την Ουκρανία για τη ναρκοθέτηση της προσέγγισης στα λιμάνια της.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν ανέφερε σε μια ανακοίνωση πως η επίθεση στην Οδησσό «εγείρει σοβαρές αμφιβολίες για την αξιοπιστία της δέσμευσης της Ρωσίας στη χθεσινή συμφωνία».
«Η Ρωσία φέρει την ευθύνη για το βάθεμα της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης και πρέπει να σταματήσει την επιθετικότητά της», πρόσθεσε.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες «καταδίκασε απερίφραστα» τα πλήγματα, δήλωσε ένας εκπρόσωπος, και πρόσθεσε πως η πλήρης εφαρμογή της συμφωνίας είναι επιτακτική ανάγκη.
Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας ανέφερε σε μια δήλωση: «Οι Ρώσοι μάς είπαν ότι δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με την επίθεση αυτή. Το γεγονός ότι ένα τέτοιο συμβάν έλαβε χώρα ακριβώς μετά τη συμφωνία στην οποία καταλήξαμε χθες μας ανησυχεί πραγματικά».
Η Ουκρανία έχει τοποθετήσει νάρκες κοντά στα λιμάνια της στο πλαίσιο της πολεμικής άμυνάς της, όμως βάσει της συμφωνίας πιλότοι θα κατευθύνουν τα πλοία σε ασφαλείς διαύλους.
Ένα κέντρο κοινού συντονισμού που θα αποτελείται από μέλη των τεσσάρων μερών της συμφωνίας θα παρακολουθεί τα πλοία που διέρχονται από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τα Στενά του Βοσπόρου στην Τουρκία και από εκεί στις διεθνείς αγορές. Όλες οι πλευρές συμφώνησαν την Παρασκευή ότι δεν θα υπάρξουν επιθέσεις σε αυτά.
Ο Πούτιν αποκαλεί τον πόλεμο «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» με σκοπό την αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας και την εκρίζωση επικίνδυνων εθνικιστών. Το Κίεβο και η Δύση αποκαλούν τις δηλώσεις αυτές αβάσιμο πρόσχημα για μια επιθετική αρπαγή εδάφους.
Αντιπροσωπεία του αμερικανικού Κογκρέσου που συναντήθηκε με τον Ζελένσκι στο Κίεβο υποσχέθηκε ότι η υποστήριξη θα συνεχιστεί.
Ο Άνταμ Σμιθ, επικεφαλής της Επιτροπής Ενόπλων Υπηρεσιών στη Βουλή των Αντιπροσώπων, δήλωσε, σύμφωνα με το Radio Free Europe/Radio Liberty, πως η Ουάσινγκτον και οι σύμμαχοί της σκοπεύουν να παράσχουν περισσότερα συστήματα πολλαπλών εκτοξευτών ρουκετών.
Η εξαγωγή σιτηρών μέσω λιμανιών δεν θα είναι εύκολη
Η Ουκρανία μπορεί να εξαγάγει 60 εκατομμύρια τόνους σιτηρών σε οκτώ με εννέα μήνες αν τα λιμάνια της δεν είναι αποκλεισμένα, όμως το πλήγμα της Ρωσίας στο λιμάνι της Οδησσού δείχνει πως αναμφίβολα δεν θα είναι τόσο εύκολο, δήλωσε οικονομικός σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Η Ουκρανία θα μπορούσε να κερδίσει 10 δισεκ. δολάρια από την πώληση 20 εκατομμυρίων τόνων σιτηρών που βρίσκονται στα σιλό και 40 εκατομμυρίων τόνων από τη νέα σοδειά, δήλωσε ο οικονομικός σύμβουλος Όλεγκ Ουστένκο. Η σοδειά ανέρχεται συνολικά στους 60 εκατομμύρια τόνους, εκ των οποίων 20 εκατ. προορίζονται για εσωτερική κατανάλωση, είπε.
«Αν τα λιμάνια ξεμπλοκαριστούν τώρα και λέμε ότι χρειάζεται να μετακινήσουμε 60 εκατομμύρια τόνους σιτηρών, τότε θα μεταφέρουμε 60 εκατομμύρια τόνους σιτηρών μέσα σε οκτώ-εννέα μήνες», είπε.
«Αλλά με τον τρόπο που ανοίγουν τώρα και αυτά που κάνει η Ρωσία στη Μαύρη Θάλασσα, το χθεσινό χτύπημα δείχνει πως αναμφίβολα δεν θα λειτουργήσει έτσι», είπε.
Η Ουκρανία θα χρειαστεί 20 με 24 μήνες για να εξαγάγει αυτές τις ποσότητες αν τα λιμάνια της δεν λειτουργούν κανονικά, είπε ο οικονομικός σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου.
Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ, Reuters