Για όσους περίμεναν ότι θα δουν μεγάλες χαρές στο πορτοφόλι τους, μετά τη μείωση του ΦΠΑ σε κάποια προϊόντα από 24% σε 13%, τα νέα δεν είναι και τόσο καλά.
Πολλοί, πηγαίνοντας στο σούπερ μάρκετ μετά τις 20 Μαΐου, περίμεναν ότι φτάνοντας στο ταμείο, θα δουν τον λογαριασμό αρκετά μειωμένο, πράγμα που δεν συνέβη. Αρκετοί δε, έσπευσαν να κατηγορήσουν τα σούπερ μάρκετ, ότι δεν μετακίνησαν τη μείωση του ΦΠΑ στις τιμές τους ώστε να ωφεληθεί ο καταναλωτής. Ενδεχομένως σε κάποιες περιπτώσεις να έχει συμβεί αυτό, αλλά όπως είπαν από το Ινστιτούτο Ερευνών Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών στη HuffPost Greece, είναι ακόμη νωρίς για να γίνει μια τέτοια έρευνα. Ευελπιστούν ότι θα υπάρχουν στοιχεία επί του θέματος σε ένα με δύο μήνες.
Τα μεγάλα σούπερ μάρκετ, με δηλώσεις τους, διαβεβαιώνουν ότι έχουν μειώσει τις τιμές των προϊόντων εκείνων που ο ΦΠΑ πήγε στο 13%.
Όμως, όπως δείχνει η έρευνα του ΙΕΛΚΑ, ακόμη και εάν όλα τα σούπερ μάρκετ εφαρμόσουν πιστά τη μείωση, πάλι οι καταναλωτές δεν θα δουν μεγάλες διαφορές στο πορτοφόλι τους, κυρίως γιατί το εκτιμώμενο όφελος είναι μικρό και δεν αφορά σε όλα τα προϊόντα.
«Από 100 ευρώ τώρα δίνουμε 97,5»
Ειδικότερα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΙΕΛΚΑ, το οικονομικό όφελος ανά νοικοκυριό ανέρχεται σε 86 ευρώ ανά έτος.
«Η μείωση είναι αρκετά μικρή, μιλάμε συνολικά για 2,3% που σημαίνει ότι όταν κάποιος έδινε 100 ευρώ στο σούπερ μάρκετ, τώρα θα δίνει 97,5 ευρώ», λέει στη HuffPost Greece ο υπεύθυνος ερευνών του ΙΕΛΚΑ, Δρ. Λευτέρης Κιοσές. «Ένα παράδειγμά είναι μία σοκολάτα, που έκανε 1,20 και τώρα θα κάνει 1,10. Αυτή είναι η μεταβολή».
Σύμφωνα με την έρευνα του Ινστιτούτου, η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ αφορά περίπου στο 15% του αριθμού των ειδών σούπερ μάρκετ, δηλαδή 7.500 προϊόντα.
Να σημειωθεί ότι η ανάλυση του ΙΕΛΚΑ βασίζεται στα στοιχεία οικογενειακών προϋπολογισμών της ΕΛΣΤΑΤ και σε συνεντεύξεις με ειδικούς της αγοράς. Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία της ανάλυσης των οικογενειακών προϋπολογισμών της ΕΛΣΤΑΤ, οι ετήσιες αγορές ανά νοικοκυριό σε είδη διατροφής, μη αλκοολούχα ποτά και αλκοολούχα ποτά (σε όλα τα σημεία πώλησης) ανέρχονταν σε 3.668,40 ευρώ.
Στην άσκηση θεωρητικής αντικατάστασης του ΦΠΑ 24% με ΦΠΑ 13% στα προϊόντα που ορίζει ο νόμος 4611/2019, το ποσό αυτό μειώνεται σε 3.582,41 ευρώ, που σημαίνει μείωση 85,99 ευρώ ή 2,34%.
Πρακτικά, τα συγκεκριμένα προϊόντα αντιπροσωπεύουν περίπου το 26% των πωλήσεων του λιανεμπορίου τροφίμων. Όσον αφορά στα σουπερμάρκετ, η συγκεκριμένη μείωση αφορά κατά μέσο όρο στο 15% του αριθμού των ειδών (δηλαδή περίπου 7.500 κωδικοί προϊόντων), μεγέθη που διαφέρουν ανάλογα με την «γκάμα» προϊόντων που παρέχει κάθε κατάστημα.
Οι σημαντικότερες εξοικονομήσεις για τα ελληνικά νοικοκυριά εκτιμάται ότι θα καταγραφούν στα αρτοσκευάσματα, στα αλλαντικά, στα δημητριακά και στα σνακ.
Ενδεικτικά παραδείγματα αξίας αγορών με μειωμένο τον αναλογούντα ΦΠΑ στον πίνακα που ακολουθεί.
Όπως τονίζεται από το ΙΕΛΚΑ, αυτοί οι υπολογισμοί αφορούν το ιδεατό σενάριο της μείωσης των τιμών σε πλήρη αντιστοιχία με την μείωση του ΦΠΑ, κάτι που όπως έχει ανακοινωθεί από τις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ θα πραγματοποιηθεί, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα υλοποιηθεί εξίσου από την μικρή λιανική.
Επίσης οι υπολογισμοί υποθέτουν ότι δεν θα αλλάξουν οι καταναλωτικές συνήθειες, π.χ. δεν θα στραφεί ο καταναλωτής στα προϊόντα με μειωμένο ΦΠΑ αυξάνοντας τις πωλήσεις τους.
Ποια τα προϊόντα
Όπως είχε τονιστεί και τις προηγούμενες ημέρες, στον μειωμένο συντελεστή 13% μετατάσσονται όλα τα είδη ζυμαρικών, ψωμιών ψαριών και μαλακοστράκων και ο ίδιος συντελεστής επιβάλλεται στον καφέ, το τσάι, τους χυμούς φρούτων και λαχανικών, στο αλάτι, ξύδι, διάφορα παρασκευάσματα διατροφής με βάση τα δημητριακά, τα αλεύρια, τα άμυλα, και τα παρασκευάσματα για σάλτσες, σούπες και ζωμούς όταν πωλούνται στο ράφι.
Επίσης παραμένουν στους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ 13% βασικά αγαθά όπως ψωμί (στα ειδικής παρασκευής και όχι το απλό χωριάτικο), γάλα, κρέας, ψάρια, ελαιόλαδο, τυριά, ζυμαρικά, άλευρα, δημητριακά, λαχανικά, ύδρευση, ζώντα ζώα, είδη για εξυπηρέτηση ατόμων με ειδικές ανάγκες. Στα παραπάνω όμως δεν θα δει κάποιος μεταβολή στην τιμή γιατί ο ΦΠΑ παραμένει ο ίδιος.
Αναλυτικά τα προϊόντα
Η Ελλάδα παραμένει στις χώρες της ΕΕ με υψηλό ΦΠΑ στα τρόφιμα
Ωστόσο, παρά τις αλλαγές αυτές, ο ΦΠΑ στην Ελλάδα παραμένει ένας από τους υψηλότερους στην Ευρώπη, όπως τονίζεται από το ΙΕΛΚΑ. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στην Βρετανία είναι 0%, ενώ στη Γαλλία 10% και 5,5%, στην Ισπανία 10% και 4% και στην Πορτογαλία 13% και 6%.
«Το 13% και το 24% είναι υψηλοί συντελεστές σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Καλό θα ήταν, σε βάθος χρόνου, το κράτος να προχωρήσει σε νέα μείωση, φτάνοντας για παράδειγμα τα επίπεδα του 2000, που ήταν 9% και 19%», μας λέει ο κ. Κιοσές.