Τρεις αξιωματούχοι ασφαλείας με αντιλήψεις που κινούνται γύρω από την υπεράσπιση των «παραδοσιακών αξιών» και την αποκατάσταση της ισχύος της σοβιετικής περιόδου αναμένεται να παίξουν σημαντικό ρόλο ως προς τη λήψη απόφασης από τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν για την εισβολή ή όχι στην Ουκρανία, σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times.
Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, στον εσώτερο κύκλο του Ρώσου προέδρου συναντώνται ακραίες απόψεις και θέσεις, μεταξύ των οποίων ότι η Δύση νομιμοποιεί τους γάμους μεταξύ ανθρώπων και ζώων, ότι οι ηγέτες της Ουκρανίας είναι το ίδιο κακοί με τον Χίτλερ και ότι οι εθνικιστές της χώρας είναι «υπάνθρωποι».
Οι ισχυροί αυτοί αξιωματούχοι είναι άτομα που κατά κανόνα είχαν γεννηθεί τη δεκαετία του 1950, όπως και ο ίδιος ο Πούτιν, και έχουν ακόμα πιο σκληροπυρηνικές απόψεις από αυτόν. Η κεντρική αντίληψη που φαίνεται να διέπει το Κρεμλίνο ιδεολογικά, ώστε να πλαισιώνεται η εξουσία του Πούτιν, είναι πως η Δύση είναι εχθρός, η Ουκρανία απειλή και η Ρωσία υπέρμαχος των «παραδοσιακών αξιών». «Κλειδί» της όλης αυτής συλλογικής προσπάθειας σχηματισμού μιας «αντι-ιδεολογίας», σύμφωνα με τον Κωνσταντίν Ρεμτσούκοφ, συντάκτη εφημερίδας της Μόσχας με δεσμούς με το Κρεμλίνο, είναι η «συντηρητική- αντιδραστική» κοσμοθεωρία της ρωσικής ελίτ του χώρου της ασφαλείας πως «όλοι είναι ενάντια στη Ρωσία».
Κάποια από τα «γεράκια», σύμφωνα με τους NT Times είχαν συνεργαστεί με τον Ρώσο πρόεδρο στην KGB, και έχουν κατηγορηθεί από δυτικούς αξιωματούχους για ενορχήστρωση δολοφονιών, επιχειρήσεις επιρροής, κυβερνοκατασκοπείας κ.α.
Ο Πούτιν έχει εκφράσει αντιδυτικές αντιλήψεις, ωστόσο ο κύριος σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του, Νικολάι Πατρούσεφ, φαίνεται να τις υιοθετεί ακόμα πιο έντονα. Ο επικεφαλής των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών εξωτερικού, Σεργκέι Ναρίσκιν, φαίνεται να έχει δώσει ιδιαίτερη προτεραιότητα στην αντιπαράθεση σχετικά με την ιστορία (άλλωστε ο Πούτιν έχει παρουσιάσει μια εικόνα προσπαθειών παραποίησης του ρωσικού παρελθόντος από εχθρούς), ενώ ο υπουργός Άμυνας, Σεργκέι Σόιγκου, φαίνεται να ακολουθεί ακόμα πιο έντονα τη γραμμή Πούτιν για μεγαλύτερη κρατική εμπλοκή στην οκονομία, υποστηρίζοντας μια μεγάλης κλίμακας κρατική προσπάθεια για την ανέγερση νέων πόλων στη Σιβηρία.
Ενδεικτικά, όσον αφορά στις ακραίες απόψεις που έχουν εκφράσει κατά καιρούς, ο Ναρίσκιν έκανε λόγο αυτόν τον μήνα για «χρονομηχανή που μας πάει στα χειρότερα χρόνια της κατοχής του Χίτλερ», αναφερόμενος στην Ουκρανία, χαρακτηρίζοντας τη φιλοδυτική της κυβέρνηση ως «αληθινή δικτατορία». Ο Σόιγκου είχε χαρακτηρίσει τον προηγούμενο βήμα τους Ουκρανούς εθνικιστές «υπανθρώπους», ενώ ο Πατρούσεφ είχε κάνει λόγο για «ρωσοφοβία» στην Ουκρανία ως αποτέλεσμα δυτικής προπαγάνδας η οποία αρχίζει από το μακρινό παρελθόν- από προσπάθειες Ευρωπαίων λογίων να αμαυρώσουν την εικόνα του Ιβάν του Τρομερού.
Το ερώτημα είναι κατά πόσον ο Πούτιν ο ίδιος συμμερίζεται ο ίδιος τέτοιες τάσεις. Όπως λένε οι NY Times, στη Μόσχα κάποιοι αναλυτές λένε ότι ο Πούτιν εξακολουθεί να είναι πραγματιστής, εξισορροπώντας τέτοιες αντιλήψεις με τις πιο νηφάλιες θέσεις στελεχών όπως ο τεχνοκράτης πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν.
«Αυτοί οι άνθρωποι είναι ακραίοι συντηρητικοί» είπε ο Ρεμτσούκοφ, που είχε διαχειριστεί την καμπάνια επανεκλογής το 2018 του δημάρχου της Μόσχας, πρώην προσωπάρχη του Πούτιν. «Μπορεί να είναι συντηρητικό κέντρο, μα ο Πούτιν είναι στο κέντρο».
Υπάρχουν πάντως ενδείξεις πως αυτοί οι ακραίοι κερδίζουν έδαφος. Οι πιο προφανείς αλλαγές είναι στο εσωτερικό της Ρωσίας, όπου ο δηλητηριασμός του Αλεξέι Ναβάλνι ακολουθήθηκε από την καταστολή σε ακτιβιστές, ΜΜΕ και ακαδημαϊκούς. Η Δύση θεωρεί πως πίσω από τον δηλητηριασμό του Ναβάλνι ήταν η ρωσική κυβέρνηση, ωστόσο ο Ναρίσκιν έχει πει πως ενορχηστρώθηκε από Δυτικούς πράκτορες που ήθελαν ένα θύμα να βοηθήσει στην ανατροπή του Πούτιν.
Γενικότερα, οι ακραίοι συντηρητικοί του χώρου της ασφάλειας εμφανίζονται στην πρώτη γραμμή της μάχης υπέρ των «παραδοσιακών αξιών» της Ρωσίας ως εναλλακτικής σε αυτό που εκλαμβάνεται ως ηθική παρακμή της Δύσης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι αναφορές σε «γονείς 1 και 2» από τον Πατρούσεφ (κάτι τέτοιο είχε πει και ο Πούτιν), ο οποίος έκανε λόγο ακόμα και για «νομιμοποίηση γάμων με ζώα». Επίσης, σε παρεμφερές πλαίσιο εντάσσεται και η προβολή του «ένδοξου σοβιετικού παρελθόντος», με τον Πατρούσεφ να λέει πως η κατάρρευση της ΕΣΣΔ «έλυσε τα χέρια της δυτικής νεοφιλελεύθερης ελίτ» ώστε να επιβάλει τις μη παραδοσιακές της αξίες στον κόσμο.
«Αυτή είναι μια από τις σκοτεινότερες τάσεις του ρωσικού εθνικισμού, πολλαπλασιασμένου από τον ιμπεριαλισμό» είπε ο Αντρέι Κολέσνικοφ, senior fellow στο Carnegie Moscow Center. Ο στόχος της ρωσικής ελίτ ασφαλείας, είπε, είναι η «αποκατάσταση της αυτοκρατορίας».
Σύμφωνα με τους NY Times ο ίδιος ο Πούτιν μπορεί να έχει χαρακτηρίσει την πτώση της ΕΣΣΔ ως γεωπολιτική καταστροφή, μα επιζητούσε συμβουλές από ένα μεγάλο εύρος αξιωματούχων, μεταξύ των οποίων και στελέχη με φιλελεύθερες απόψεις. Αυτοί οι αξιωματούχοι πλέον έχουν σε μεγάλο βαθμό απομακρυνθεί, ενώ οι τεχνοκράτες όπως ο Μισούστιν σχεδόν ποτέ δεν μιλούν για θέματα πέραν των αντικειμένων τους.
Αυτό, αναφέρεται στο δημοσίευμα, αφήνει την κατηγορία των αξιωματούχων που είναι συλλογικά γνωστοί ως «σιλοβίκι», («ισχυροί άνδρες», «άνδρες με δύναμη»). Πολλοί εξ αυτών (όπως ο Πατρούσεφ, ο Ναρίσκιν και ο Αλεξάντρ Μπόρτνικοφ, επικεφαλής των υπηρεσιών εσωτερικής ασφαλείας) είχαν δουλέψει στην KGB με τον Πούτιν. Μάλιστα, δεν σταματούν στην ασφάλεια: Ο Πατρούσεφ ηγείται της Ομοσπονδίας Βόλεϊ της Ρωσίας, και ο γιος του είναι υπουργός Γεωργίας, ενώ ο Ναρίσκιν ηγείται της Ρωσικής Ιστορικής Εταιρείας. Ο Σόιγκου, από πλευράς του, μοιράζεται το ενδιαφέρον του Πούτιν για τις υπαίθριες δραστηριότητες ως πρόεδρος της Ρωσικής Γεωγραφικής Εταιρείας και πάει συχνά με τον Πούτιν διακοπές σε δάση της Σιβηρίας.
Για αυτούς τους αξιωματούχους, λένε αναλυτές, οι εντάσεις με τη Δύση είναι καλές, καθώς αυξάνουν την επιρροή τους- τους παρέχουν ευκαιρίες. Το ερώτημα, σύμφωνα με Ρώσους αναλυτές, είναι το αν ο Πούτιν παραμένει αρκετά πραγματιστής για να αποφύγει έναν ανοιχτό πόλεμο με την Ουκρανία.