Η Αμερικανική πρόταση, που ήρθε, τελευταία, να συμπληρώσει τις προσφορές, δεν περιείχε, τελικά, καμιά έκπληξη, όπως είχε αφήσει να διαφανεί ο Αμερικανός πρέσβης, ο οποίος είχε δηλώσει ότι θα ήταν ακαταμάχητη.
Με αντικειμενικά κριτήρια, κατατάσσεται τελευταία. Θα ήταν, επομένως, αδιανόητο να αντιμετωπισθεί ως επιλογή. Πολύ περισσότερο, όταν διαψεύδεται επίσης η φημολογούμενη Αμερικανική παρέμβαση, με επενδύσεις, στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά και Ελευσίνας.
Τι συνέβη; Άλλαξε κάτι ή υπήρξε υπερβολή αβάσιμων ελπίδων;
Οδηγός της σκέψεως μας πρέπει να είναι το γεγονός ότι οι ΗΠΑ, ενώ είναι καταφανές ότι η Ελλάδα έχει ανάγκη από πλοία ανοικτής θάλασσας, τα οποία να είναι ικανά να αντιμετωπίσουν όλες τις σύγχρονες, πολύμορφες απειλές και να προστατεύσουν τα δικαιώματα θαλάσσιου δικαίου και την εθνική ναυτική ασφάλεια της χώρας, έρχονται και μας προτείνουν παράκτια, ουσιαστικά, σκάφη, σε ρόλο φρεγάτας. Η αρχική αυτή πρόταση κατεκρίθη. Δεν υπήρξε, όμως στη συνέχεια διόρθωση και αλλαγή.
Πώς εξηγείται η Αμερικανική αυτή εμμονή; Προφανώς, από το γεγονός ότι για τις ΗΠΑ προέχουν άλλες προτεραιότητες. Συγκεκριμένα, οι Ελληνο - Τουρκικές σχέσεις και η πολιτική ισορροπίας που ασκούν οι ΗΠΑ σε σχέση μ′ αυτές.
Με απλά λόγια, οι ΗΠΑ εντάσσουν και την πώληση των φρεγατών στο παιχνίδι αυτό, διαψεύδοντας όσους πίστευαν ότι, με τη σημερινή ένταση που υπάρχει στις Τουρκο - Αμερικανικές σχέσεις και με τη θεαματική, αντιθέτως, αναβάθμιση των Ελληνο - Αμερικανικων σχέσεων, ήταν πολύ πιθανόν οι ΗΠΑ να έκαναν την υπέρβαση και να έδιναν στην Ελλάδα όπλα στρατηγικής σημασίας, τα οποία θα έκαναν τη διαφορά.
Θα βοηθούσαν δηλαδή τη χώρα να κατοχυρώσει τα δικαιώματα της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, έναντι των τουρκικών αμφισβητήσεων και διεκδικήσεων.
Εάν λάβει κανείς υπόψιν ότι η Ελλάδα αναφέρεται αυστηρά στα δικαιώματά της, όπως αυτά απορρέουν από το διεθνές θαλάσσιο δίκαιο, τι σημαίνει η Αμερικανική επιφυλακτικότητα και το παιχνίδι διπλωματικής και στρατηγικής ισορροπίας με την Τουρκία; Είναι παιχνίδι τακτικής ή συνιστά μια έμμεση πίεση προς την Ελλάδα ”να συμβιβασθεί” με την Τουρκία, ”να τα βρει” μ′ αυτήν;
Πιο επικίνδυνο θα ήταν ακόμη αν η Αμερικανική πλευρά πίστευε ότι ”για να τα βρει” η Ελλάδα με την Τουρκία, δεν πρέπει να είναι ισχυρή, να έχει το στρατηγικό πλεονέκτημα, που θα της ενέπνεε αυτοπεποίθηση και θα την καθιστούσε ”αδιάλλακτη”.
Αντιθέτως, θα πρέπει να είναι σε αδύνατη θέση, για να είναι ευάλωτη σε πιέσεις και να κάνει υποχωρήσεις.
Την πολιτική αυτή την είδαμε στην Κύπρο, επί δεκαετίες, με τα γνωστά αποτελέσματα .Σύμφωνα με την πολιτική αυτή, η Κύπρος δεν έπρεπε να προωθήσει την αμυντική της θωράκιση. Θα έπρεπε να παραμείνει ευάλωτη στον Αττίλα, για να είναι ”διαλλακτική” και να κάνει τις αναγκαίες υποχωρήσεις προκειμένου να εξευρεθεί ”λύση” στο Κυπριακό.
Η Αμερικανική πολιτική, όπως εκδηλώνεται, με αφορμή το θέμα των φρεγατών, δεν έχει εγκαταλείψει τις προσπάθειες να επαναφέρει την Τουρκία σε φιλο - Δυτική τροχιά , όσο και αν επιδιώκε , ταυτόχρονα, το στόχο να απαλλαγεί από τον Ισλαμιστή Πρόεδρο της Ερντογάν.
Στο παιχνίδι αυτό, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος η Αγκυρα να διεκδικήσει ”δώρα” και ”ανταλλάγματα” σε βάρος της Κύπρου και της Ελλάδος.
Ο Ιούνιος είναι ένας μήνας, κατά τον οποίον θα κριθούν πολλά.
Πρώτο ορόσημο σ′ αυτόν είναι η Σύνοδος του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, κατά την οποίαν, εκτός απροόπτου, θα γίνει συνάντηση Μπάιντεν - Ερντογάν, αλλά και συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν. Η τελευταία συμφωνήθηκε, κατά τη συνάντηση Δένδια - Τσαβούσογλου στην Αθήνα.
Από τη συνάντηση Ερντογάν με τον Αμερικανό Πρόεδρο θα υπάρξουν ενδείξεις για την προοπτική των Τουρκο - Αμερικανικων σχέσεων. Για το αν, μεταξύ άλλων, η Αμερικανική πλευρά είναι διατεθειμένη να δώσει μήνυμα ότι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, είναι έτοιμη να εξομαλύνει τις σχέσεις της με την Άγκυρα, ακόμη και με τον Ισλαμιστή Πρόεδρο Ερντογάν.
Η προοπτική αυτή δεν είναι καθόλου εύκολη, ιδίως μετά τη θορυβώδη και προκλητική ανάμειξη του Ερντογάν στη Γάζα, πέρα απ′ όλα τα αλλα.
Η κατάπαυση του πυρός, με διαμεσολάβηση του Προέδρου της Αιγύπτου Στρατάρχη Αλ Σίσσι, είναι, προφανώς, μια ήττα του Ερντογάν, όπως και το γεγονός ότι τα Αραβικά κράτη του Κόλπου αντιμετώπισαν με επιφυλακτικότητα και εχθρότητα την ανάμειξη Ερντογάν στη Γάζα και τον εναγκαλισμό απ΄ αυτόν της Χαμάς.
Διέβλεψαν σαφώς ποιοι ήταν οι στόχοι του και δεν προσφέρθηκαν για να καταστήσουν την Άγκυρα παράγοντα του Μεσανατολικού και να της επιτρέψουν να διεμβολίσει τις συμφωνίες, που υπέγραψαν με το Ισραήλ.
Τι επιδιώκει η Τουρκική πλευρά με τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν;
Προφανώς, πέρα από τις εντυπώσεις, η Άγκυρα έχει ως στόχο να εγκλωβίσει την Ελληνική πλευρά, με πρόσχημα τον διάλογο και το καλό κλίμα, σε συναινετική στάση για τη θετική ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ενώσεως υπέρ της Άγκυρας, με πρωταγωνιστή τη Γερμανία.
Η Ελλάδα δηλαδή να πει «ναι» στη λεγόμενη ”θετική ατζέντα” για την Τουρκία. Δηλαδή σε δισεκατομμύρια ευρώ για τον ”έλεγχο” δήθεν της παράνομης μεταναστεύσεως , αναβάθμιση της τελωνειακής ενώσεως, άρση της βίζας για όλους τους Τούρκους υπηκόους.
Κοντά σ′ αυτά τα αιτήματα, η Άγκυρα προσέθεσε τώρα, με Γερμανική πάλι υποστήριξη, και ένα τέταρτο αίτημα.
Τη συμμετοχή της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή πολιτική άμυνας και ασφάλειας (PESCO).
Είναι αδιανόητο η Ελλάδα να δώσει τη συγκατάθεσή της, ως κίνηση δήθεν καλής θελήσεως, ενώ η Άγκυρα διατηρεί στο ακέραιο τις παράνομες διεκδικήσεις και τις προκλήσεις της.
Τα θέματα αυτά είναι πολύ σοβαρά για την Ελλάδα και την Κύπρο και δεν μπορούν να παραχωρηθούν μονομερώς, με την επίφαση ενός ψευδοδιαλόγου.
Σε ο,τι αφορά την Αμερικανική πολιτική ισορροπίας, που εκδηλώνεται στο θέμα των φρεγατών, πρέπει, με αφορμή αυτό, να εξαχθούν τα δέοντα συμπεράσματα και να παρθούν οι επιβεβλημένες αποφάσεις.
1) Η προμήθεια των φρεγατών πρέπει να γίνει με αυστηρά επιχειρησιακά κριτήρια και με γνώμονα την υπεράσπιση των Ελληνικών δικαιωμάτων και της εθνικής ασφάλειας, από το Αιγαίο μέχρι την Ανατολική Μεσόγειο και από το Καστελόριζο μέχρι την Κύπρο.
2) Στην περίπτωση που η προμήθεια των τεσσάρων φρεγατών, πέρα από την επιχειρησιακή επάρκεια, προσφέρει, επιπλέον, και ρήτρα αμυντικής συνδρομής, δεν είναι δυνατόν ο παράγων αυτός να μη συμμετρηθεί θετικά στην αξιολόγηση της προτάσεως.
3) Είναι κατεπείγουσα η ανάγκη να γίνει επέκταση των χωρικών υδάτων, ανακήρυξη ΑΟΖ και καθορισμός συνορεύουσας ζώνης. Η παράταση της εκκρεμότητας παρέχει στην Άγκυρα τη δυνατότητα να επιδιώκει, με κάθε τρόπο, την παρουσία της σ′ όλο το Αιγαίο, ισχυριζόμενη ότι έχει δήθεν ”ίσα” δικαιώματα και να στέλνει, π. χ., αλιευτικά μέχρι τη Γαύδο, όπως έκανε προσφάτως, και να απειλεί με έρευνες και γεωτρήσεις στην Ελληνική υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.
Η παράταση της εκκρεμότητας ενέχει επίσης έναν άλλο κίνδυνο. Να αφήνει σε διαθεσιμότητα τα Ελληνικά δικαιώματα στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο για ανίερα παρασκηνιακά παζαρέματα, με τη μορφή ”δώρων” και ”ανταλλαγμάτων” προς την Άγκυρα, για να ευθυγραμμισθεί πάλι με τη Δυτική πολιτική.
Περικλής Νεάρχου, Πρέσβυς ε. τ.