Η Μ. Βρετανία δεν θα είναι πλέον μέλος της ΕΕ από το βράδυ της Παρασκευής, καθώς το Brexit γίνεται πραγματικότητα τρεισήμισι περίπου χρόνια μετά το δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016- όταν 17,4 εκατομμύρια πολίτες είχαν ψηφίσει υπέρ της εξόδου από την ΕΕ, με αποτέλεσμα την επικράτηση του «Leave» έναντι του «Remain».
Οι αποχαιρετισμοί
Το Brexit ξεπέρασε το τελευταίο του επίσημο εμπόδιο την Πέμπτη, καθώς οι 27 χώρες- μέλη ενέκριναν τη συμφωνία εξόδου που είχε επιτευχθεί τον Οκτώβριο μετά από πάνω από τρία χρόνια εξαντλητικών διαπραγματεύσεων. Επίσης, την Τετάρτη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επικύρωσε με συντριπτική πλειοψηφία τη συνθήκη αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ, σε μια συνεδρίαση κατά τη διάρκεια της οποίας πολλοί ομιλητές δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους, οι ευρωβουλευτές έδωσαν το πράσινο φως στη συμφωνία για το Brexit με 621 ψήφους υπέρ, 49 κατά και 13 αποχές. «Θα μας λείψετε» είπε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, είπε την Τετάρτη, ερωτηθείς από πολίτες για το πώς θα γιορτάσει το Brexit την Παρασκευή πως θα υλοποιήσει την αποχώρηση της Βρετανίας με σεβασμό και με μία «αξιοπρεπή έξοδο».
«Θα γιορτάσω με τρόπο που ελπίζω ότι θα δείχνει σεβασμό στη σπουδαιότητα του γεγονότος και θα δικαιώνει το εντυπωσιακό επίτευγμα που κατάφερε η Βρετανία, αλλά ταυτόχρονα θα λαμβάνει υπόψη τα συναισθήματα όλων για το τι κάνουμε», είπε ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, συμπληρώνοντας ότι πρόκειται για μία σημαντική στιγμή ελπίδας και ευκαιρίας για τη χώρα, αλλά και μια στιγμή που θα ενώσει τη Βρετανία με πνεύμα αυτοπεποίθησης.
Το Reuters δημοσιεύει σχόλια των πολιτών ανά την Ευρώπη σχετικά με την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου, μετά από 47 χρόνια συμμετοχής. «Έχε γεια, αντίο αγάπη μου!» δήλωσε στο πρακτορείο ο Ρούντολφ Στόκι στα γερμανικά, ενώ ο Μάρκος Λεόν, κάτοικος Μαδρίτης, είπε «γυρίστε πίσω...δεν είμαστε τόσο διαφορετικοί».
«Λυπάμαι πολύ που το Ηνωμένο Βασίλειο φεύγει. Νομίζω ότι είναι ένα πολύ, πολύ κακό πράγμα για την Ευρώπη, για το Ηνωμένο Βασίλειο, για όλα» είπε η Σάρα Ινβίτο από το Μιλάνο. «Αντίο!». «Πιστεύω ότι είναι μεγάλη απώλεια» είπε από πλευράς του ο Βέλγος Φρανσουά Χαϊμάνς, ο οποίος εξέφρασε προβληματισμούς για τον λαϊκισμό.
Ωστόσο, δεν εξέφρασαν όλοι λύπη: «Καλό σας Brexit παιδιά» είπε ο Πέτρος Παπακυριάκος από την Ελλάδα, προσθέτοντας πως «κάνουν αυτό που είναι σωστό για την οικονομία τους, και νομίζω πως πολλές χώρες θα ακολουθήσουν τον δρόμο τους». Ο Χένρικ Κουλέτσα, κάτοικος του Γκντανσκ (Πολωνία) είπε ότι «είναι καλό που η Μ. Βρετανία φεύγει από την ΕΕ. Καιρός ήταν. Νομίζω ότι η Πολωνία θα έπρεπε να κάνει το ίδιο».
Και μετά το Brexit, τι;
Μετά την επίσημη έξοδο της 31ης Ιανουαρίου, το ένα «σίριαλ» μπορεί να τελειώνει, αλλά ένα άλλο αρχίζει, καθώς είναι πολλά αυτά που πρέπει να ξεκαθαρίσουν- και ως εκ τούτου θα ακολουθήσουν πολύμηνες διαπραγματεύσεις. Αν και οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει ως προς τους όρους της εξόδου, πρέπει πλέον να καθοριστεί οι μελλοντική τους σχέση- και αυτό αναμένεται να γίνει κατά τη μεταβατική περίοδο, που θα διαρκέσει ως τις 31 Δεκεμβρίου 2020. Κατά την περίοδο αυτή το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να ακολουθεί τους κοινοτικούς κανόνες και η εμπορική σχέση θα παραμείνει ίδια.
Σε αυτό το πλαίσιο, θα γίνει διαπραγμάτευση πάνω σε μια συμφωνία ελευθέρου εμπορίου, καθώς, στο τέλος της μεταβατικής περιόδου, το Ηνωμένο Βασίλειο θα βγει από την ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση. Μια συμφωνία ελευθέρου εμπορίου επιτρέπει την διακίνηση αγαθών/ εμπορευμάτων ανά την ΕΕ χωρίς ελέγχους ή επιπλέον χρεώσεις. Εάν δεν υπάρξει μια συμφωνία εγκαίρως, το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να εμπορεύεται χωρίς συμφωνία, οπότε θα υπάρχουν δασμοί. Σημειώνεται πως το μισό περίπου εμπόριο του Ηνωμένου Βασιλείου γίνεται με την ΕΕ.
Άλλα θέματα που πρέπει να οριστούν περιλαμβάνουν ζητήματα όπως η επιβολή νόμου, ο διαμοιρασμός δεδομένων και η ασφάλεια γενικότερα, τα στάνταρ όσον αφορά στην ασφάλεια της πολιτικής αεροπορίας, θέματα αλιείας, φαρμάκων, ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου κ.α. Ο Μπόρις Τζόνσον έχει πει ότι η μεταβατική περίοδος δεν θα παραταθεί, αλλά η Κομισιόν έχει προειδοποιήσει ότι το χρονοδιάγραμμα είναι πιεστικό.
Αξίζει να σημειωθεί πως στη Σκωτία πλέον είναι πλειοψηφία αυτοί που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας, σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη. Αναλυτικότερα, έρευνα του YouGov έδειξε ότι το 51% είναι υπέρ- την πρώτη φορά που η εταιρεία βρίσκει την πλειοψηφία υπέρ της ανεξαρτητοποίησης από το 2015. Η πρώτη υπουργός της Σκωτίας, Νίκολα Στέρτζον, επιθυμεί νέο δημοψήφισμα, ωστόσο ο Μπόρις Τζόνσον απέρριψε το αίτημα- και κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει χωρίς την έγκριση της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου. Αντίστοιχα, στη Βόρεια Ιρλανδία – όπου η πλειοψηφία τάχθηκε επίσης υπέρ της παραμονής στην ΕΕ, όπως και στη Σκωτία- οι εθνικιστές ζητούν δημοψήφισμα για την επανένωση της Ιρλανδίας.
Πρόκληση αποτελεί και το θέμα της στάσης απέναντι στην αντιπαράθεση ΗΠΑ-Κίνας: Υπενθυμίζεται πως ο Τζόνσον παρείχε στην κινεζική Huawei άδεια να έχει περιορισμένη παρουσία στο δίκτυο 5G του Ηνωμένου Βασιλείου, τη στιγμή που οι ΗΠΑ καταβάλλουν προσπάθειες να αποκλείσουν τον κινεζικό κολοσσό του εξοπλισμού τηλεπικοινωνιών από τα δίκτυα επόμενης γενιάς της Δύσης. Είναι ασαφές πώς αυτό θα επηρεάσει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, που είναι ο στενότερος σύμμαχος του Ηνωμένου Βασιλείου. Επίσης, η Κίνα έχει προειδοποιήσει το Ηνωμένο Βασίλειο να μην παρεμβαίνει στα θέματα που έχουν να κάνουν με το Χονγκ Κονγκ (το οποίο είναι πρώην βρετανική αποικία).
Σημαντικό θέμα είναι και το τι θα συμβεί στον τεράστιο χρηματοοικονομικό τομέα της Βρετανίας: Η πρόσβασή του σε αυτόν της ΕΕ θα είναι ένα από τα ζητήματα που θα συζητηθούν κατά τη μεταβατική περίοδο. Αν και η βρετανική χρηματοοικονομική βιομηχανία θέλει να διατηρήσει στενές σχέσεις με την ΕΕ, δεν θα έχει τα ίδια επίπεδα πρόσβασης όπως ίσχυε όταν η χώρα ήταν εντός της ενιαίας αγοράς.
Ένα ακόμα θέμα είναι αυτό των διπλωματικών σχέσεων της χώρας- και σε αυτό το πλαίσιο θεωρείται πως ένδειξη θα είναι οι επιλογές της Βρετανίας σε σχέση με το Ιράν. Αν και το Λονδίνο έχει πει επανειλημμένα πως επιθυμεί η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν να επιτύχει, παρά την απόσυρση των ΗΠΑ, ο Τζόνσον ζήτησε αντικατάστασή της από μια νέα συμφωνία από την κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Τραμπ. Σε αυτό το πλαίσιο, θεωρείται πως το θέμα του Ιράν θα είναι «δείκτης» για τη βρετανική εξωτερική πολιτική- εάν ο Τζόνσον συνταχθεί περισσότερο με τις ΗΠΑ ή αν το Ηνωμένο Βασίλειο θα εξακολουθήσει να ακολουθεί κινείται παράλληλα με τις χώρες της ΕΕ.
(με πληροφορίες από BBC, Reuters)