Με την 46526/2020 Κ.Υ.Α. που εκδόθηκε προς συμμόρφωση προς την Σύμβαση της Βιέννης για την Οδική Σήμανση και Σηματοδότηση και η οποία κυρώθηκε με το ν.4266/2014, ρυθμίσθηκε το σχετικό νομικό κενό, που αφορούσε τους όρους και τις προϋποθέσεις για την χορήγηση αδείας τοποθέτησης των υπαίθριων διαφημιστικών πινακίδων. Με την απόφαση ΣτΕ 909/2007 κρίθηκαν ανίσχυρες οι διατάξεις της προηγούμενης Κ.Υ.Α. 52138/2003, που ρύθμιζε το όλο ζήτημα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κενό νόμου και οι σχετικές αποφάσεις των ΟΤΑ, στους οποίους ανήκει η αρμοδιότητα για την αδειοδότηση της τοποθέτησης διαφημιστικών πινακίδων να στερούνται νομίμου ερείσματος.
Στα μέσα της δεκαετίας 2010 το ζήτημα των υπαίθριων διαφημιστικών πινακίδων, λόγω των κατά συρροή αδόκητων θανάτων νεαρών οδηγών αυτοκινήτων και μοτοσικλετών, που προσέκρουσαν σε κολόνες υπαίθριων τεραστίων διαφημιστικών πινακίδων, οι οποίες είχαν τοποθετηθεί παράνομα στις Λεωφόρους Κατεχάκη, Γαλατσίου, Κηφισιάς κλπ, αλλά και σε εθνικές οδούς, με τρόπο που περισπούσαν τη προσοχή των οδηγών, συγκλόνισε και συγκίνησε τη κοινή γνώμη με αποτέλεσμα την επί μακρόν ευρεία δημοσιότητα.
Για την επίλυση του σοβαρού αυτού προβλήματος συστήθηκε ειδική διακομματική κοινοβουλευτική επιτροπή για τη πρόληψη τροχαίων ατυχημάτων και μετά τη μελέτη του πορίσματος της, υπέβαλα ως ΓΕΔΔ στο Υπουργείο Συγκοινωνιών και Μεταφορών συγκεκριμένες προτάσεις για τη λήψη μέτρων, όπως επαναφορά σε ισχύ του άρθρου 11παρ.3 εδαφ,2 του ω.2094/92 έτσι ώστε οι διαφημιστικές πινακίδες και επιγραφές που τοποθετούνται στο χώρο των οδών, να τοποθετούνται παράλληλα προς τον άξονα της οδού και για την επιβολή ποινικών και διοικητικών κυρώσεων.
Το κόστος σε ανθρώπινες ζωές ήταν πολύ βαρύ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεύθυνσης Τροχαίας του Αρχηγείου της Ε.Α., τα τροχαία ατυχήματα, τα οποία συνέβησαν λόγω της ύπαρξης διαφημιστικών πινακίδων ήταν 13 το 2006 (εκ των οποίων 1 θανατηφόρο), 16 το 2007 (εκ των οποίων 6 θανατηφόρα) και 4 το Α΄ τετράμηνο του 2008 (εκ των οποίων 1 θανατηφόρο). Έκτοτε δεν υπάρχουν στοιχεία γιατί λόγω της δημόσιας κατακραυγής, της κινητοποιήσεως των αρμοδίων ΟΤΑ, της παρεμβάσεως προς τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΓΕΔΔ και κυρίως της εκδόσεως της 909/2007 αποφάσεως του ΣΤΕ, που εκδόθηκε επί αγωγής αποζημιώσεως συγγενών θύματος τροχαίου ατυχήματος, οι τεράστιες υπαίθριες διαφημιστικές πινακίδες απομακρύνθηκαν με την έννοια, ότι έπαψαν να λειτουργούν. Ωστόσο για αρκετά χρόνια πολλοί σκελετοί παρέμεναν επί τόπου ανενεργοί γιατί ούτε οι εταιρείες τους φρόντισαν για την απομάκρυνση τους ούτε υπήρχαν επαρκείς δημόσιοι μηχανισμοί προς τούτο, υποψιάζομαι όμως , ότι έβαλαν το χεράκι τους οι συνήθεις ρακοσυλλέκτες.
Η παραπάνω απόφαση του ΣτΕ άνοιξε το δρόμο για την έγερση από τους συγγενείς των θυμάτων αγωγών αποζημιώσεως κατά των αρμοδίων ΟΤΑ και Ελληνικού Δημοσίου για τα τροχαία ατυχήματα που συνέβησαν στις οδούς της ευθύνης τους, με συνέπεια να έχουν εκδοθεί πολλές καταδικαστικές αποφάσεις, που επιδικάζουν μεγάλα ποσά αποζημιώσεως, όπως πρόσφατα ποσό 2.100.000 ευρώ για το θανατηφόρο ατύχημα στη Λεωφόρο Κηφισιάς στο ύψος του Υγεία. Δυστυχώς οι ΟΤΑ και το Δημόσιο, που καταβάλανε τις αποζημιώσεις δεν μπορούν να τις ζητήσουν αναγωγικά από τις υπαίτιες εταιρείες, γιατί αυτές κατά πάσα πιθανότητα δεν υπάρχουν πλέον.
Η παραπάνω Κ.Υ.Α. περιέχει λεπτομερείς διατάξεις για τις διαστάσεις των υπαιθρίων διαφημιστικών πινακίδων ανάλογες με τους χώρους τοποθετήσεως τους και τις αποστάσεις που πρέπει να τηρούνται. Επίσης, ορίζεται το που μπορούν να τοποθετούνται και που απαγορεύεται η τοποθέτηση τους. Υπάρχει μέρινα για τη διαδικασία εκδόσεως των σχετικών αδειών από τους αρμοδίους ΟΤΑ, αλλά δεν γίνεται καμιά μνεία για το ποιος ελέγχει την νομότυπη και σύμφωνα με τις προδιαγραφές έκδοση της αδείας, αλλά κυρίως την ακριβή εκτέλεση του έργου, όπως για παράδειγμα πως θα ηλεκτροδοτούνται, γιατί στο παρελθόν αποκαλύφτηκαν κάποιες περιπτώσεις που έκλεβαν δημοτικό φωτισμό. Δεν γίνεται καμία μνεία για τις ποινικές και διοικητικές κυρώσεις, που επιβάλλονται σε περιπτώσεις παραβιάσεως των όρων και ποιος αποκαθιστά τις ζημιές. Ίσως πρέπει να εκδοθεί μία συμπληρωματική Κ.Υ.Α, για την κάλυψη των κενών αυτών.
Το όλο ζήτημα, επειδή τα λεφτά είναι πολλά, απαιτεί όχι μόνο μία πλήρη νομική ρύθμιση όλων των παραμέτρων, αλλά συνεχή έλεγχο όλων των διαδικασιών από ειδικευμένους ελεγκτικούς μηχανισμούς, που οι ΟΤΑ και το Δημόσιο δεν διαθέτουν, οι δε υπάρχοντες ελεγκτικοί μηχανισμοί του Δημοσίου δεν επαρκούν για να ελέγχουν κάθε παραβατικότητα. Αυτοί συνήθως ενεργούν ελέγχους κατόπιν καταγγελιών και κατά επιλογή για τα επείγοντα. Για το πρόβλημα αυτό, πρέπει λοιπόν να βρεθεί έγκαιρα λύση, πριν συμβούν δυσάρεστες καταστάσεις.
Γεννιέται λοιπόν το ερώτημα αν με την τοποθέτηση των υπαίθριων διαφημιστικών πινακίδων και χωρίς πλήρη ρύθμιση και τήρηση όλων των παραμέτρων, έχουμε μία από τα ίδια, εάν αξίζουν ανθρώπινες και οικονομικές θυσίες για το επιχειρηματικό κέρδος.
Λέανδρος Τ. Ρακιντζής
Αρεοπαγίτης ε.τ.