Η παραμονή στο σπίτι κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19 ήταν ένα ανεκτίμητο μέτρο δημόσιας υγείας που βοήθησε να μειώσει σημαντικά την μετάδοση του ιού και να σώσει πολλές ζωές.
Αλλά η ζωή στο lockdown σίγουρα δεν είναι τυπική για τους περισσότερους από εμάς. Έθεσε ερωτήματα σχετικά με το τι μπορεί να κάνει ένα έτος σχετικής απομόνωσης, προστασίας με μάσκες και γενικώς αποφυγής μικροβίων στο ανοσοποιητικό μας σύστημα. Καταστράφηκε; Είμαστε βασικά (σαν) μωρά που ξαναγεννιόμαστε; Πρέπει να συμπεριφερόμαστε διαφορετικά τώρα;
Φυσικά, πολλοί άνθρωποι εργάζονται και μαθαίνουν (τι συμβαίνει) δια ζώσης εδώ και μήνες, ενώ άλλοι μόλις αρχίζουν να εμφανίζονται ξανά. Στο κείμενο που ακολουθεί λοιπόν, μπορούμε να διαβάσουμε τι γνωρίζουμε σε σχέση με ό,τι συνέβη στο ανοσοποιητικό σύστημα των ανθρώπων κατά την διάρκεια της πανδημίας, καθώς και το τι πρέπει να περιμένουμε καθώς ακόμη περισσότεροι άνθρωποι επιστρέφουν στην προ της πανδημίας καθημερινότητά τους.
Τα περισσότερα ανοσοποιητικά συστήματα των ενηλίκων ΔΕΝ θα αποδυναμωθούν με απομόνωση
Ίσως έχουμε ακούσει για την «υπόθεση υγιεινής» (hygiene hypothesis) που έχει να κάνει με την ιδέα ότι η έκθεση σε ορισμένους ιούς, βακτήρια ή παράσιτα στην παιδική ηλικία βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα να αναπτυχθεί. Με βάση αυτή τη θεωρία, μερικοί άνθρωποι ανησυχούν ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα θα εξαφανιστεί όταν επιστρέψουμε στον κόσμο, επειδή δεν έχουμε εκτεθεί σε πολλά μικρόβια κατά το τελευταίο έτος. Αλλά οι ειδικοί δεν ανησυχούν.
«Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας ότι η κοινωνική απομάκρυνση έχει αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα», δηλώνει στην HuffPost η Σιντχούρα Μπάντι, ειδικός αλλεργίας και ανοσολογίας και αναπληρωτής καθηγητής ιατρικής και παιδιατρικής στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Rush. «Μέχρι την ενηλικίωση, έχουμε έρθει σε επαφή με πολλούς τύπους ιών και βακτηρίων. Το ανοσοποιητικό μας σύστημα έχει δημιουργήσει μνήμη σε αυτά τα παθογόνα, έτσι ώστε όταν έρθουμε σε επαφή με αυτά μπορούμε να κάνουμε αντισώματα για να καταπολεμήσουμε την ασθένεια».
Με άλλα λόγια, το σώμα μας έχει ήδη περάσει μια ζωή αναπτύσσοντας αντισώματα σε κοινές ασθένειες μέσω άμεσης έκθεσης ή μέσω εμβολιασμού, εξηγεί η Μπάντι. Ένας χρόνος παραμονής στο σπίτι και η χρήση μάσκας (η οποία και πάλι, βοήθησε στην καταπολέμηση μιας θανατηφόρας πανδημίας) δεν πρόκειται να το αλλάξει αυτό δραματικά.
Τούτου λεχθέντος, μπορεί να μας ρίξει κάτω ένα κρυολόγημα όταν επιστρέψουμε στο γραφείο - γιατί θα ξαναγυρίσουμε σε περισσότερα μικρόβια και επειδή, ναι, το ανοσοποιητικό μας σύστημα έχει βγει λίγο εκτός πρακτικής.
«Το ανοσοποιητικό μας σύστημα δεν έχει εκτεθεί σε κοινά καθημερινά παθογόνα», εξηγεί η Μονάα Ζαφάρ, ιατρός της Westmed Medical Group. Σημειώνει επίσης ότι η ανοσία των ανθρώπων ενδέχεται να παρεμποδίστηκε (και) από άλλες αλλαγές στον τρόπο ζωής κατά το παρελθόν έτος - όπως το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι πίνουν περισσότερο (αλκοόλ), κοιμούνται λιγότερο, αντιμετωπίζουν χρόνιο στρες και δεν βγαίνουν έξω ώστε να λαμβάνουν επαρκή βιταμίνη D.
Οι ειδικοί έχουν επίσης ερωτηματικά σχετικά με το πώς θα μπορούσε να είναι η εποχιακή γρίπη την σαιζόν 2021-2022, αφού δεν υπήρξε ουσιαστικά τον περασμένο χρόνο. Υπάρχει κάποια εικασία ότι θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα έντονη καθώς οι ειδικοί αγωνίζονται να προβλέψουν ποια στελέχη θα «στοχεύσουν» με το εμβόλιο του επόμενου έτους, αν και κανείς δεν ξέρει πραγματικά.
Ωστόσο, οι ανησυχίες για μια πιθανή έντονη εποχιακή γρίπη δεν έχουν καμία σχέση με το ανοσοποιητικό σύστημα των ανθρώπων και το πώς προστατεύτηκαν το 2020.
Οι άνθρωποι που νόσησαν από COVID-19 μπορεί να έχουν μακράς διάρκειας αλλαγές στο ανοσοποιητικό τους σύστημα που δεν καταλαβαίνουμε εντελώς ακόμα
Ενώ το ανοσοποιητικό σύστημα των περισσότερων ενηλίκων δεν έχει αλλάξει από την πανδημία, μερικοί άνθρωποι που μολύνθηκαν με COVID-19 και ανάρρωσαν μπορούσαν, πράγματι, να βιώσουν κάποιες μακροχρόνιες αλλοιώσεις στη λειτουργία του ανοσοποιητικού τους συστήματος.
«Μερικοί ασθενείς παρουσίασαν σημαντική φλεγμονώδη απόκριση καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα δούλεψε για την καταπολέμηση της νόσου», αναφέρει η Μπάντι. «Η ανάρρωση από την ασθένεια έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις - που συνήθως αναφέρονται ως ”COVID μακράς διάρκειας” - που μπορεί να συνδέονται με το ανοσοποιητικό σύστημα».
Οι ειδικοί εξακολουθούν να ξετυλίγουν το κουβάρι σχετικά με το τι προκαλεί σε ορισμένους ανθρώπους COVID μακράς διάρκειας - ή οξείες συνέπειες της λοίμωξης SARS-CoV-2 (PASC), όπως είναι τώρα επίσημα γνωστό - καθώς και τι τις προκαλεί. Μια θεωρία εργασίας είναι ότι τα παρατεταμένα συμπτώματα μπορεί να προέρχονται από μια επίμονη φλεγμονώδη ή αυτοάνοση απόκριση.
Αυτό που σημαίνουν όλα αυτά όσον αφορά τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος καθώς επιστρέφουμε στην κανονικότητα εξακολουθεί να είναι ένα ερώτημα - και (μάλιστα) πιεστικό. Οι εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι έως 1 στους 4 ασθενείς με COVID-19 είναι «παρατεταμένες» περιπτώσεις. Και φυσικά έχουν υπάρξει περισσότερες από 33 εκατομμύρια αναφερόμενες COVID-19 περιπτώσεις μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επομένως, η κατανόηση των πιθανών ευρύτερων επιπτώσεων στο ανοσοποιητικό σύστημα σε άτομα που είχαν τον ιό θα είναι σημαντική.
Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν περισσότερα «κρυώματα»
Υπάρχει μια πιθανότητα ότι τα μικρά παιδιά που έχουν χάσει ένα έτος παιδικής μέριμνας ή προσχολικής ηλικίας θα μπορούσαν να είναι επιρρεπή σε περισσότερα κρυολογήματα και άλλες λοιμώξεις όταν αρχίσουν να περνούν περισσότερο χρόνο μαζί ξανά.
«Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι τα νήπια που πηγαίνουν σε παιδικούς σταθμούς, και πιθανώς εκτίθενται σε περισσότερα μικρόβια, είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν ιογενείς ασθένειες, αλλεργίες και αυτοάνοσα στο σχολείο», δηλώνει η Μπάντι.
Αλλά το πλαίσιο είναι πραγματικά βασικό εδώ. Σίγουρα, τα μικρά παιδιά μπορεί να δυσκολευτούν να καταπολεμήσουν κάποιες κοινές ασθένειες όταν επιστρέψουν στις παλιές τους ρουτίνες, αλλά ήταν σημαντικό να τα κρατήσουμε απομονωμένα για μεγάλο μέρος του έτους, διότι (αυτό) μείωσε τον κίνδυνο εμφάνισης - και εξάπλωσης - της COVID-19 .
Επίσης, έχουν ακόμη πολλές ευκαιρίες να εκτίθενται σε μικρόβια στο δρόμο.
«Καθώς ο γενικός πληθυσμός εμβολιάζεται και είμαστε σε θέση να ”ανοίξουμε” ξανά, αυτά τα μικρά παιδιά θα έχουν πολλές ευκαιρίες για το ανοσοποιητικό τους σύστημα να εκτεθεί και να δημιουργήσει αντισώματα σε συνηθισμένους παιδικούς ιούς του κρυολογήματος», δηλώνει η Μπάντι.
Ο ύπνος, η κοινωνικοποίηση και η διαμονή στο σπίτι όταν είμαστε άρρωστοι θα είναι πολύ σημαντικά
Τελικά, δεν υπάρχουν σαφείς επιστημονικές ενδείξεις ότι εάν συμμετέχουμε σε συγκεκριμένες συνήθειες ή υιοθετούμε ορισμένες συμπεριφορές, μπορούμε πραγματικά να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα, αλλά η φροντίδα της συνολικής μας ευημερίας σίγουρα δεν θα αποβεί εναντίον της. Το να κάνουμε πράγματα όπως να κοιμόμαστε πολύ και να δίνουμε στον εαυτό μας θρεπτικά συστατικά είναι πάντα καλές ιδέες.
«Το να κοιμόμαστε έξι έως οκτώ ώρες κάθε βράδυ, (να κάνουμε) 150 λεπτά άσκησης εβδομαδιαίως, η κατανάλωση ολικής αλέσεως, άπαχης πρωτεΐνης, φρούτων και λαχανικών σε μια ισορροπημένη διατροφή συμβάλλει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας συστήματος», δηλώνει η Ζαφάρ.
«Πιστεύω ότι το πιο ισχυρό ανοσοποιητικό είναι η τακτική σωματική δραστηριότητα», αναφέρει η Τουβάνα Μπέιν, γιατρός εσωτερικής ιατρικής της Westmed Medical Group.
Έχουν γίνει πολλές συζητήσεις σχετικά με το πόσο σημαντική είναι η κοινωνική σύνδεση για την ψυχική μας υγεία και ευεξία, αλλά μπορεί να υπάρχει ένα σημαντικό στοιχείο (που ωφελεί) το ανοσοποιητικό μας σύστημα ως προς την επανασύνδεση με φίλους και αγαπημένους καθώς ο κόσμος «ξανανοίγει» σιγά - σιγά.
«Καθώς οι άνθρωποι μπορούν να συνδεθούν ξανά με την οικογένεια, τους φίλους και τους συναδέλφους, αυτό μπορεί να έχει έμμεση επίδραση στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού τους συστήματος», δηλώνει η Μπάντι. Πράγματι, η έρευνα έχει συνδέσει τη μοναξιά με όλα τα είδη κακών φυσικών εκβάσεων, από καρδιακές παθήσεις έως μειωμένα επίπεδα ορισμένων αντιιικών ενώσεων στο σώμα.
Τέλος, θα είναι πολύ σημαντικό σε αυτό το επόμενο βήμα για να αποφύγουμε την τάση να πηγαίνουμε στο γραφείο ή να στέλνουμε το παιδί μας στο σχολείο όταν είναι άρρωστο. Η διαμονή στο σπίτι και η ανάπαυση όχι μόνο δίνει την ευκαιρία στο ανοσοποιητικό σας σύστημα να αντισταθεί, αλλά βοηθά επίσης να διατηρήσουμε τους άλλους ανθρώπους ασφαλείς.
«Στο παρελθόν, μπορεί να προσπαθούσαμε να τη βγάλουμε κατά την διάρκεια μιας εργάσιμης ημέρας, ή να δώσουμε στο παιδί μας ένα φάρμακο πριν το στείλουμε στο σχολείο για να καταστείλει τον πυρετό», δηλώνει η Μπάντι. «Πρέπει να θυμόμαστε ότι υπάρχουν ευάλωτα άτομα γύρω μας.»
Τα καλά νέα είναι, οι περισσότεροι από εμάς έχουν γίνει πολύ πιο εξοικειωμένοι με το πώς οι δικές μας συμπεριφορές επηρεάζουν την υγεία των άλλων και έχουμε γίνει πολύ καλοί στα βασικά προληπτικά μέτρα.
«(Και μην ξεχνάμε), τίποτα δεν ξεπερνά το συχνό πλύσιμο των χεριών ως την απόλυτη προστασία από μόλυνση», καταλήγει η Μπέιν.