Ως ένα σημαντικό πρώτο βήμα για οποιαδήποτε μελλοντική κίνηση προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ) με εγχώρια μέσα- περιλαμβανομένου και ενός «εθνικού πλοίου»- εκλαμβάνεται η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος από το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) για την ανάπτυξη ενός εγχώριου συστήματος διαχείρισης μάχης (ΣΔΜ).
Σύμφωνα με τη σχετική πρόσκληση, το σύστημα αυτό προορίζεται σε πρώτη φάση για κανονιοφόρους του ΠΝ: Στρατιωτικές πηγές αναφέρουν πως τα πρώτα σκάφη που προορίζονται να το αποκτήσουν (μαζί με το σχετικό workstation) θα είναι οι κανονιοφόροι κλάσης Osprey-55 (για την ακρίβεια, στην αρχή τουλάχιστον, μία εκ των «Αρματωλός» και «Ναυμάχος»), λόγω της απουσίας ΣΔΜ και workstation- κοινώς, δεν χρειάζεται να «ξηλωθεί» κάτι για να μπει κάτι νέο.
Τι είναι το σύστημα διαχείρισης μάχης
Στην ουσία πρόκειται για ένα «λειτουργικό σύστημα» πολεμικού πλοίου. Το ΣΔΜ θα βασίζεται σε ένα σύστημα διοικήσεως και ελέγχου (ΣΔΕ) εγχώριας ανάπτυξης και κατασκευής, που θα συνεργάζεται με το υπό ανάπτυξη υποσύστημα επίλυσης προβλήματος διεύθυνσης βολής του ΠΝ και θα επιτυγχάνει τον αυτοματισμό ενεργειών και λειτουργιών εντοπισμού, αναγνώρισης και προσβολής με πυροβόλο, ενώ επίσης θα διασυνδέεται και θα λαμβάνει στοιχεία στόχων από αισθητήρες και την τακτική εικόνα του σκάφους. Όπως σημειώνεται στο σχετικό έγγραφο, όλα αυτά θα διαβιβάζονται και στο υποσύστημα επίλυσης προβλήματος διεύθυνσης βολής του ΠΝ για βελτίωση της επιχειρησιακής του ικανότητας.
Σκοπός μακροπρόθεσμα είναι η δημιουργία ενός ελληνικού ενοποιημένου, δικτυοκεντρικού και διαλειτουργικού συστήματος που θα επιτρέπει την αποτελεσματική διαχείριση των δεδομένων από αισθητήρες, οπλικά συστήματα και επικοινωνιακά μέσα, τόσο τοπικά (σε μία μονάδα επιφανείας), όσο και ως κομμάτι ενός ευρύτερου ναυτικού, αλλά και διακλαδικού δικτύου. Η αρχική εφαρμογή, όπως προαναφέρθηκε, προορίζεται για κανονιοφόρους, με προοπτική μελλοντικής επέκτασης και σε άλλες μονάδες. Σημειώνεται πως τα υπάρχοντα συστήματα μάχης του ΠΝ είναι ξένης προέλευσης (TACTICOS, SETIS) οπότε οποιαδήποτε τροποποίησή τους για να καλύπτονται οι ανάγκες του ελληνικού στόλου (δεδομένης της συνύπαρξης πλατφορμών και οπλικών συστημάτων/ αισθητήρων διαφορετικής προέλευσης) κοστίζει- και αυτό είναι κάτι που επιδιώκεται να αλλάξει.
Συνοπτικά, αυτά που επιδιώκεται να κάνει το ΣΔΜ, που θα συνθέτει στοιχεία από τους αισθητήρες του σκάφους και μέσω του οποίου θα ελέγχονται τα όπλα του είναι τα εξής:
α) Σύνθεση τακτικής εικόνας- εκτέλεση επιχειρήσεων αναγνώρισης, επιτήρησης και συλλογής πληροφοριών
β) Ανταλλαγή τακτικής εικόνας (με άλλες μονάδες)
γ) Εμπλοκή και έλεγχο όπλων
δ) Αναγνώριση στόχων ανεξαρτήτως συνθηκών φωτισμού
ε) Διαχείριση επικοινωνιακών συστημάτων και εκτέλεση δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων (στο πλαίσιο των οποίων οι μονάδες/ πλατφόρμες «μιλούν» μεταξύ τους, ανταλλάσσοντας δεδομένα- πρακτικά πχ, ένα πλοίο ή αεροπλάνο μπορεί να «βλέπει» κάτι και να επιτρέπει να το στοχεύει κάποιο άλλο με τα δικά του όπλα)
στ) Έρευνα και διάσωση
ζ) Υποστήριξη επιχειρήσεων ξηράς.
Η προϋπολογισθείσα αξία της σύμβασης ανέρχεται στα 1,4 εκατ. ευρώ, ενώ η σύμβαση αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός 18 μηνών.
Πρώτο (μικρό) βήμα για ένα «εθνικό πλοίο»
Όπως επισημαίνουν στρατιωτικές πηγές, η ανάπτυξη ενός τέτοιου συστήματος είναι απαραίτητο και σημαντικό πρώτο βήμα για οποιαδήποτε ρεαλιστική συζήτηση προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης ενός «εθνικού πλοίου»- κάτι που είναι λογικό να περιλαμβάνεται, έστω και μακροπρόθεσμα, και στις προτεραιότητες των Ενόπλων Δυνάμεων, δεδομένων των επειγουσών αναγκών του ΠΝ για επιπλέον «πλώρες». Με βάση τα σημερινά δεδομένα, αυτό που μπορεί να γίνει πρακτικά την παρούσα στιγμή είναι η ανάπτυξη σχετικού λογισμικού και του συνοδευτικού hardware (workstation). Από εκεί και πέρα, οποιαδήποτε εξέλιξη προς την κατεύθυνση ενός προγράμματος για ένα σύγχρονο ελληνικό πολεμικό πλοίο - έστω και εξοπλισμένο με ξένης προέλευσης οπλικά και άλλα συστήματα και αισθητήρες- εφόσον υλοποιηθεί, θα αποτελεί μια πολύ μεγάλη κίνηση προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης του στόλου, όσο και της εγχώριας ναυπηγικής/ αμυντικής βιομηχανίας.
Όσον αφορά στην κατηγορία/ μέγεθος ενός τέτοιου σκάφους, λαμβάνοντας υπόψιν τις ανάγκες του στόλου και τις εμπειρίες από το πρόγραμμα των πυραυλακάτων Super Vita (Ρουσσέν), οι οποίες ήταν πλήρως σχεδιασμένες και κατασκευασμένες με βάση τις ανάγκες και απαιτήσεις του Πολεμικού Ναυτικού (οδηγώντας σε ένα βαριά οπλισμένο και πολύ ολοκληρωμένο σκάφος, που αποτελεί ό,τι πιο σύγχρονο έχει αυτή τη στιγμή το ΠΝ μέχρι την ένταξη σε υπηρεσία των φρεγατών FDI) εκτιμάται πως θα είναι κάτι σίγουρα πολύ μικρότερο από φρεγάτα - και ενδεχομένως κάπου «γύρω» (πολύ χονδρικά μιλώντας) στις διαστάσεις μιας κανονιοφόρου.
Ένα σκάφος τέτοιου είδους, αν ληφθούν υπόψιν και οι διεθνείς τάσεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον κλάδο, θα μπορούσε να κινείται γύρω στη φιλοσοφία των αποκαλούμενων OPV (offshore patrol vessels), με αρθρωτό (modular) σχεδιασμό, έτσι ώστε να μπορεί να τροποποιείται ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες του χρήστη. Με αυτή τη λογική, θα μπορούσαμε να μιλάμε είτε για κάτι που παραπέμπει σε «κανονιοφόρο» ή «περιπολικό» (κάτι λίγο μικρότερο από πυραυλάκατο) είτε σε «κορβέτα» (ως κάτι μεγαλύτερο από πυραυλάκατο)- ωστόσο σε κάθε περίπτωση υπογραμμίζεται πως οι συζητήσεις βρίσκονται ακόμα σε πολύ πρώιμο στάδιο και πως ό,τι σκάφος προκύψει σε πρώτη φάση (αν και εφόσον προκύψει) θα προορίζεται να αποτελέσει «σκαλοπάτι» για την ανάπτυξη πιο εξελιγμένων σκαφών με μεγαλύτερες δυνατότητες. Με αυτή την έννοια, το «εθνικό πλοίο» θα έπρεπε να είναι κάτι πιο «απλό» για αρχή (με λιγότερα όπλα και λιγότερο «δύσκολο» από τεχνικής άποψης), ώστε μετά να υπάρξει εξέλιξη σε μεγαλύτερα και πιο πολύπλοκα (πιο βαριά οπλισμένα, με μεγαλύτερο εκτόπισμα και δυνατότητες) σκάφη. Ως εκ τούτου, ένα σκάφος διαστάσεων που παραπέμπουν σε κανονιοφόρο φαίνεται μάλλον η πλέον πιθανή προοπτική για τις προσπάθειες προς την κατεύθυνση του «εθνικού πλοίου».
Υπενθυμίζεται πως, με τους παρόντες σχεδιασμούς, η «οροφή» των 16 κύριων μονάδων κρούσης προορίζεται να καλυφθεί σε ένα βαθμό και με κορβέτες- ωστόσο το τοπίο όσον αφορά στην «ευρωκορβέτα» παραμένει «θολό», ενώ όπως όλα δείχνουν έχουν «ναυαγήσει» οι επιλογές των κορβετών Gowind και FcX30.
Κανονιοφόροι
Οι δέκα συνολικά κανονιοφόροι του Πολεμικού Ναυτικού (κλάσεων Osprey HSY 56A, Osprey-55, HSY 56, Asheville) είναι σε γενικές γραμμές οπλισμένες με πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων (ΟΤΟ MELARA ως κύρια πυροβόλα, BOFFORS, Rheinmetal), αντιαεροπορικούς πυραύλους Stinger και νάρκες. Εν καιρώ πολέμου μεταξύ των ρόλων τους περιλαμβάνονται ο ρόλος των «ματιών» του στόλου (ως μονάδες περιπολίας), η προσβολή εχθρικών αποβατικών δυνάμεων και, ει δυνατόν, η προσβολή εχθρικών ναυτικών μονάδων σε μικρές αποστάσεις.
Αν και δεν υπάρχουν σχεδιασμοί για ενίσχυση των αντιαεροπορικών/ αντιπυραυλικών δυνατοτήτων τους, αξίζει να σημειωθεί πως στα πλάνα περιλαμβάνεται ο εξοπλισμός των νεότερων εξ αυτών με προηγμένους ισραηλινούς πυραύλους SPIKE-NLOS (εμβέλειας 30 χλμ και άνω), οι οποίοι ενδείκνυνται για χρήση εναντίον μεγάλου εύρους στόχων, παρέχοντας έτσι δυσανάλογα μεγάλα «δόντια» στις ελληνικές Κ/Φ- οι οποίες μπορεί να μη μετατρέπονται ακριβώς σε «πυραυλακάτους», ωστόσο εξελίσσονται σε πλοία πραγματικά «πολλαπλών χρήσεων» με ισχυρό εξοπλισμό.