Τα γρήγορα χέρια ανδρών που κάποτε ήταν πορτοφολάδες και ληστές, τώρα αξιοποιούνται σε κάτι τελείως διαφορετικό στην φυλακή που εκτίουν την ποινή τους στο Περού. Κόβουν και ράβουν ρούχα για να μπορέσουν να βγάλουν χρήματα να στείλουν στις οικογένειές τους.
Το BBC βρέθηκε στις ανδρικές φυλακές του Σαν Πέδρο ντε Λουριγκάντσο στην κεντρική Λίμα, την πρωτεύουσα του Περού.
Περίπου 30 κρατούμενοι βρίσκονται στο εργαστήριο, φτιάχνοντας μπλουζάκια και άλλα είδη ένδυσης για την περουβιανή μάρκα Pieta. H φυλακή έχει 10.000 κρατουμένους, παρόλο που φτιάχτηκε μόνο για 2.000.
Ο Κάρλος Αρσέλ, 51 ετών, φτιάχνει ένα πουλόβερ με μαλλί από λάμα. Με μια στοίβα από το μαύρο ύφασμα δίπλα του, δουλεύει τη ραπτομηχανή όσο πιο γρήγορα μπορεί.
Βγάζει έως και 400 σολ την εβδομάδα (113 δολάρια), τα οποία στέλνει στην οικογένειά του.
«Χαίρομαι που δουλεύω για τον Τόμας», λέει. Ο Τόμας που αναφέρει είναι ο Γάλλος Τόμας Τζέικομπ, ιδιοκτήτης και ιδρυτής της Pieta.
Δούλευε στον γαλλικό οίκο Channel, αλλά του ήρθε η ιδέα να ιδρύσει τη δική του επιχείρηση με έδρα τη Λίμα το 2012, μετά από μια επίσκεψή στη φυλακή του Σαν Πέδρο που πήγε με έναν φίλο του που δίδασκε κρατούμενους γαλλικά.
«Μερικοί από τους κρατούμενους μου είπαν ότι ήξεραν πώς να ράβουν, να υφαίνουν και να τυπώνουν, αλλά δεν είχαν καταφέρει να χρησιμοποιήσουν αυτή τη γνώση», λέει ο κ.Τζέικομπ, 33 ετών.
«Συνειδητοποίησα ότι μπορούσα να κάνω κάτι για αυτούς τους ανθρώπους, γι ’αυτό αποφάσισα να ξεκινήσω μια μάρκα ρούχων που θα σχεδιάζεται, θα παράγεται και θα διανέμεται από τη φυλακή».
Σήμερα η επιχείρηση απασχολεί περίπου 50 εργαζόμενους σε τρεις φυλακές του Περού, δύο αντρικές και μία γυναικεία, που φτιάχνουν περίπου 1.000 κομμάτια την εβδομάδα. Είναι μια μη κερδοσκοπική επιχείρηση, όπου οι κρατούμενοι παίρνουν προμήθεια από την πώληση ρούχου που φτιάχνουν.
Όσοι απασχολούνται, δεν χρειάζεται να έχουν προηγούμενη εμπειρία στην κατασκευή ενδυμάτων. Τα εγκλήματα για τα οποία έχουν καταδικαστεί είναι από μικροκλοπές μέχρι δολοφονίες.
Η Pieta έχει τώρα τρία καταστήματα στη Λίμα, αλλά τα περισσότερα ρούχα -αλλά και μάσκες μετά την εμφάνιση του κορονοϊού- πωλούνται μέσω της ιστοσελίδας της. Οι περισσότερες από τις διεθνείς παραγγελίες της έρχονται από την Αυστραλία, τις ΗΠΑ και άλλες χώρες της Νότιας Αμερικής.
Όπως λέει ο Τζέικομπ, δεν έχει βασίσει την παραγωγή του στις φυλακές για να εξοικονομήσει χρήματα.
«Η βιομηχανία ρούχων στο Περού είναι αρκετά αναπτυγμένη και επειδή έχουμε μια αρκετά μεγάλη παραγωγή, θα μπορούσαμε να μειώσουμε σημαντικά το κόστος μας εάν είχαμε μετακινηθεί εκτός φυλακής», λέει. «Αλλά δεν θέλω να εκμεταλλευτώ τους ανθρώπους και να τους κάνω να αισθάνονται άσχημα. Είμαστε ένα κοινωνικό πρόγραμμα και δεν θα εξυπηρετούσε κανένα σκοπό αν μετακινούσαμε την παραγωγή μας».
Η εργασία για την Pieta βοηθά επίσης τους κρατουμένους να μειώσουν τις ποινές τους, αφού τους επιτρέπει να έχουν χρήματα για να γραφτούν σε ακαδημαϊκά μαθήματα.
«Η ποινή μου είναι για πέντε χρόνια, αλλά μπορούμε να βγούμε νωρίτερα αν σπουδάζουμε για τουλάχιστον δύο χρόνια», λέει ο Ντάνιελ Ρόχας Παλάσιο, 25 ετών.
Εργάζεται για την Pieta μερικούς μήνες. Εκτός από τη φροντίδα της μικρής κόρης του στο εξωτερικό, χρησιμοποιεί τα χρήματα για να πληρώσει για τις σπουδές του στην κλωστοϋφαντουργία.
«Το μάθημα κοστίζει αρκετά και γι ’αυτό πρέπει να δουλέψω πολύ», λέει.
Το Περού δεν είναι η μόνη χώρα που επιτρέπει στις εταιρείες μόδας να στήσουν την παραγωγή τους μέσα στη φυλακή. Στη Φινλανδία, μια επιχείρηση που ονομάζεται Papillon κάνει το ίδιο με την Pieta από το 2009.
Το ίδιο κάνει η μάρκα της Δανίας Carcel, η οποία παράγει ρούχα σε δύο γυναικείες φυλακές, μία στην Ταϊλάνδη και μια στο Περού.
Η ιδρύτρια της εταιρείας, Βερόνικα Ντ’Σούζα λέει ότι εμπνεύστηκε την ιδέα μετά την επίσκεψή της στις γυναικείες φυλακές στην Κένυα. «Οι φρουροί στη φυλακή είπαν ότι το χειρότερο πράγμα για τις γυναίκες ήταν να μην κάνουν τίποτα. Προκαλεί κατάθλιψη».
Ο Φλοριάν Ιρμίνγκερ, διευθύνων σύμβουλος της Penal Reform International, λέει ότι η οργάνωσή του τάσσεται υπέρ της εργασίας των κρατουμένων, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υφίστανται εκμετάλλευση. «Η εργασία πρέπει να επιτρέπει τη βελτίωση των συνθηκών στις οποίες ζουν οι κρατούμενοι, ιδίως σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Τέλος, η εργασία στη φυλακή πρέπει να έχει μακροπρόθεσμη συμβολή στη ζωή του κρατουμένου, για παράδειγμα μέσω πιστοποιητικών εκπαίδευσης και εργασίας».
«Το κίνητρο των κρατουμένων είναι να βγάλουν λεφτά, να μάθουν ένα επάγγελμα και με τα χρήματα να μπορούν να μειώσουν τον χρόνο φυλάκισης», λέει ο Τζέικομπ της Pieta. «Όταν βγαίνουν, ελπίζουμε επίσης να έχουν αλλάξει τη ζωή τους». Άλλωστε το ίδιο το όνομα της εταιρείας αντιπροσωπεύει την συμπόνοια. Είναι το γλυπτό της Μαρίας του Μιχαήλ Άγγελου, που κρατούσε το άψυχο σώμα του Ιησού, μόλις τον κατέβασαν από το σταυρό. Ο Τζέικομπ λέει ότι επέλεξε αυτό το όνομα, που στα αγγλικά σημαίνει «συμπόνια», γιατί το γλυπτό αντιπροσωπεύει την ανάσταση.
Πηγή: BBC