Με μια περιεκτική ομιλία που συνοδευόταν από βίντεο με εμβληματικά έργα στην πορεία των 100 χρόνων του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός ανέδειξε την πολυδιάστατη ιδιότητα του ΤΕΕ, που είναι άμεσος συνομιλητής της ελληνικής κυβέρνησης και συνδιαμορφωτής εκείνων των χαρακτηριστικών που προάγουν την επιστήμη, την κοινωνία, το περιβάλλον και την ανάπτυξη.
Και είναι αλήθεια ότι χωρίς τους μηχανικούς δεν θα είχαμε κορυφαία κατασκευαστικά έργα στην Ελλάδα, προπολεμικά με μεταπολεμικά, παρά το γεγονός ότι υπήρξαν και έργα που είχαν θέματα αισθητικής και βιωσιμότητας, κατά το παρελθόν. Ως προς το πρώτο, το γούστο είναι που παίζει ρόλο, αλλά ως προς το δεύτερο δεν τίθεται λόγος για τα έργα του μέλλοντος.
Μέσα από τα βίντεο διαπιστώσαμε ότι από τις τεράστιες ανάγκες σε υποδομές και κατοικίες μετά τη Μικρασιατική καταστροφή μέχρι τα έργα και τις μεταρρυθμίσεις που υπηρετούν τις σύγχρονες ανάγκες της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας είναι διαχρονικά «παρών» σε όλα τα σημαντικά ορόσημα για τη χώρα.
Σήμερα, με 13 βασικές ειδικότητες μηχανικών, με περισσότερα από 130 χιλιάδες μέλη διπλωματούχους μηχανικούς, με πράξεις, έργα και νέες υπηρεσίες, το ΤΕΕ εργάζεται για τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας και τον ψηφιακό και πράσινο μετασχηματισμό.
Στο Νομοθετικό Διάταγμα της ίδρυσης του ΤΕΕ αναφέρεται ως βασικός σκοπός του «η προαγωγή της τεχνικής κινήσεως της χώρας». Η πρόβλεψη αυτή υπογραμμίζει τον επιστημονικό χαρακτήρα του Οργανισμού και τον θεσμικό ρόλο του ως τεχνικού συμβούλου της Πολιτείας και ως παραστάτη του Κράτους στην επίλυση των τεχνικών προβλημάτων της χώρας. Η σταθερή επιδίωξη του στόχου αυτού συνέβαλε αποτελεσματικά στην εδραίωση και την αύξηση του κύρους του.
Το ΤΕΕ σήμερα βάζει στο επίκεντρο τον παράγοντα του χρόνου και της Ανθεκτικότητας. Συνεχίζει στον δρόμο της πρωτοπορίας και των μεταρρυθμίσεων σχεδιάζοντας και δρομολογώντας με συνέπεια έργα που αλλάζουν την εικόνα της Ελλάδας.
Η ιστορική διαδρομή του ΤΕΕ
Αρχές 20ου αιώνα – Η αρχή: Την 1 Νοεμβρίου 1923 οι Έλληνες Μηχανικοί ενώνουν δυνάμεις και ιδρύουν το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας για «την προαγωγή της τεχνικής κινήσεως της χώρας». Tο ΤΕΕ αναλαμβάνει τον ρόλο του επίσημου τεχνικού συμβούλου της Πολιτείας, προσφέροντας διαχρονικά την επιστημοσύνη και την υψηλή τεχνική του γνώση σε όλα τα ζητήματα που αφορούν στις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες της.
Δεκαετία 1920 – Θεμελίωση: Μία κρίσιμη δεκαετία για την διαμόρφωση της σύγχρονης Ελλάδας στην οποία οι μηχανικοί παίζουν σημαίνοντα ρόλο καθώς ανταποκρίνονται στις μεγάλες εθνικές ανάγκες μετά το ’22, με κρίσιμες υποδομές σε όλη τη χώρα, κατοικίες για τους πρόσφυγες, ολόκληρες πόλεις και χωριά. Μέσα σε λίγα χρόνια δημιουργούνται μνημεία εθνικής σημασίας.
Το ΤΕΕ μελετά το εθνικό κτηματολόγιο, τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό της Αθήνας καθώς και το ζήτημα των σεισμών.
Δεκαετία 1930 – Καθιέρωση: Ο ρόλος του ΤΕΕ εδραιώνεται στην κοινωνία, ενώ ιδρύεται το πρώτο περιφερειακό του τμήμα στη Θεσσαλονίκη και εκδίδει το περιοδικό του. Οι μηχανικοί αποκτούν το δικό τους ασφαλιστικό ταμείο, ενώ πρωτοστατούν στη δημιουργία μεγάλων έργων και οχυρώνουν την άμυνα της χώρας.
Δεκαετία 1940 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Το ΤΕΕ και οι Έλληνες μηχανικοί μάχονται στην πρώτη γραμμή, ενώ κατασκευάζουν χαρακώματα και αμυντικά έργα. Μετά το τέλος του πολέμου εργάζονται για την ανασυγκρότηση του τόπου και εκπονούν πρωτοποριακές, επιστημονικές μελέτες για το μοντέλο ανάπτυξης της χώρας.
Δεκαετία 1950 – Ανασυγκρότηση: Το ΤΕΕ πρωταγωνιστεί στις μελέτες και τις προτάσεις για τη βιομηχανική ανάπτυξη και τον εξηλεκτρισμό της χώρας.
Μεγάλα υδροηλεκτρικά και αρδευτικά έργα, δημιουργίες «υψηλού αισθητικού ήθους», σημαντικά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, φέρουν την «υπογραφή» των Ελλήνων Μηχανικών και του ΤΕΕ, το οποίο ταυτόχρονα αγωνίζεται για την ανάγκη προστασίας του ελληνικού τοπίου, ιστορικής ή φυσικής αξίας.
Το κυκλοφοριακό και ο αντισεισμικός κανονισμός μπαίνουν στην ατζέντα με πρωτοβουλία του ΤΕΕ, το οποίο διεκδικεί να γίνονται δημόσια έργα μόνο μετά από μελέτες μηχανικών.
Δεκαετία 1960 - Μεγάλα έργα: Νέα περιφερειακά τμήματα επισφραγίζουν τη σημασία του ΤΕΕ. Σημαντικά έργα, οδικά και εγγειοβελτιωτικά, πραγματοποιούνται. Το Τεχνικό Επιμελητήριο ξεκινάει τις μελέτες του για το Μετρό της Αθήνας.
Επιτυγχάνει την έναρξη άσκησης επαγγέλματος, συνεχίζει να μελετά και να παρεμβαίνει στα «θέματα του αύριο», όπως η αυθαίρετη δόμηση και τα κρίσιμα έργα υποδομής, και συμμετέχει αποφασιστικά στη δημιουργία οργανισμού τυποποίησης ελληνικών προϊόντων.
Οι πρώτοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές κάνουν την εμφάνισή τους και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας αναλαμβάνει δράση για τη διάδοση του πρωτοποριακού αυτού εργαλείου.
Δεκαετία 1970 –Το τέλος της δικτατορίας: Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου του 1973 εκφράζουν – μεταξύ άλλων – και την έντονη αντίδραση του τεχνικού κόσμου. Στη Μεταπολίτευση, οι Έλληνες μηχανικοί και το ΤΕΕ ανακτούν και εδραιώνουν τη θέση τους στην κοινωνία. Οι πόλεις μεγαλώνουν, με αιχμή την οικιστική ανάπτυξη, αλλά και νέα κτίρια που συζητούνται.
Το ΤΕΕ πείθει την Πολιτεία για την ανάγκη ζεύξης Ρίου – Αντιρρίου.
Δημιουργούνται τα υπόλοιπα περιφερειακά του τμήματα, ενώ προωθούνται θεσμικά ζητήματα, όπως ο Κώδικας Αμοιβών Μηχανικών.
Δεκαετία ’80 – Σύγχρονη ιστορία: Η επιστημονική δουλειά του Τεχνικού Επιμελητηρίου διευρύνεται με πρωτοποριακά συνέδρια για την ελληνική βιομηχανία, την πληροφορική, τα έργα του μέλλοντος.
Συμμετέχει καθοριστικά στην «Επιχείρηση Πολεοδομική Ανασυγκρότηση 1982 - 1984».
Συμβάλλει στη διεκδίκηση των Ολυμπιακών Αγώνων και υποστηρίζει την ανάγκη άμεσης προώθησης του προαστιακού και αστικού σιδηροδρόμου σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Εκδίδει πολύτιμα βοηθήματα, όπως οι Τεχνικές Οδηγίες, ενώ η Βιβλιοθήκη του μπαίνει σε νέα εποχή.
Δεκαετία ’90 - Ενισχυμένη παρουσία: Το Τεχνικό Επιμελητήριο επεκτείνει τη δράση του και συνεχίζει να αναδεικνύει την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και υποστηρίζει επιστημονικά την πολιτιστική κληρονομιά.
Ξεκινάει την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του. Οι μηχανικοί του τόπου και το Τεχνικό Επιμελητήριο δίνουν το «παρών» σε έργα ορόσημα, αλλά και στον μεγάλο σεισμό του 1999.
Δεκαετία 2000 - Εμβληματικά έργα: Οι μηχανικοί πρωταγωνιστούν στην εποχή των μεγάλων έργων και των Ολυμπιακών Αγώνων.
Ολοκληρώνονται εμβληματικά έργα της χώρας.
Δεκαετία 2010 – Οικονομική κρίση: Το Τεχνικό Επιμελητήριο, σε πείσμα των μεγάλων προκλήσεων, συνεχίζει την αποστολή του.
Ψηφιοποιεί την καταγραφή αυθαιρέτων, πιέζει δυναμικά για ασφαλιστική μεταρρύθμιση και την αποτελεσματική εφαρμογή του Κανονισμού για την Ενεργειακή Απόδοση Κτιρίων.
Ιδρύει το ΤΜΕΔΕ.
Από το 2015, παρεμβαίνει και υλοποιεί θεσμικές τομές, μεταρρυθμίσεις και κομβικά έργα για την κοινωνία και την οικονομία και προωθεί νέα εργαλεία για τους Έλληνες μηχανικούς.
Το ΤΕΕ σήμερα και αύριο
Σήμερα: Στα 100 χρόνια ζωής του το ΤΕΕ μένει πιστό στην αποστολή να συμβάλλει με έργα στην ανάπτυξη της Ελλάδας και την ευημερία της κοινωνίας. Σε αυτό το πλαίσιο σχεδιάζει, υλοποιεί είτε έχει ήδη ολοκληρώσει μεταρρυθμιστικά έργα για τον ψηφιακό και πράσινο μετασχηματισμό του κράτους, όπως:
e-Άδειες: Πιο απλά και γρήγορα, ξεκινά και καθιερώνεται το ηλεκτρονικό σύστημα έκδοσης οικοδομικών αδειών, για πλήρως ψηφιοποιημένες, γρήγορες και διαφανείς διαδικασίες αδειοδότησης.
Συμβούλια Αρχιτεκτονικής στο e-Άδειες: Η διεξαγωγή συνεδριάσεων των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής, μέσω ηλεκτρονικής αντί φυσικής παρουσίας, επιταχύνει την έκδοση έγκρισης ή γνωμοδότησης για σημαντικά έργα.
Επιπλέον υλοποιήθηκαν:
- Ηλεκτρονική διασύνδεση πυροσβεστικής και αστυνομίας στο e-Άδειες
Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου: Η Πολιτεία και οι ιδιοκτήτες αποκτούν πραγματική εικόνα για τα τεχνικά στοιχεία κάθε οικοδομής στη σημερινή της κατάσταση.
Ελεγκτές Δόμησης: Γρήγορος και αξιόπιστος έλεγχος σε κάθε στάδιο από πιστοποιημένους, έμπειρους επαγγελματίες για τον πλήρη έλεγχο των νέων οικοδομών.
Καταγραφή υποδομών προσβασιμότητας σε δημόσια κτίρια: Η χώρα απέκτησε ηλεκτρονική υπηρεσία καταγραφής των υποδομών Προσβασιμότητας για ανθρώπους με αναπηρία και εμποδιζόμενα άτομα σε Δημόσια Κτίρια.
Πρόγραμμα «Εξοικονομώ» για κατοικίες: Κατάργηση χρονικής προτεραιότητας, έμφαση στους ενεργειακούς στόχους και νέο πληροφοριακό σύστημα.
Σύστημα Πιστοποίησης Προσόντων Προσώπων - Εκτιμητές Ακινήτων: Ένα αναπτυξιακό πολυεργαλείο για τον τεχνικό κλάδο και την ελληνική οικονομία. Πρώτη εφαρμογή στους πιστοποιημένους Εκτιμητές Ακινήτων και στους Εκτιμητές Μηχανολογικού Εξοπλισμού.
Επιπλέον υλοποιήθηκαν:
- Μητρώο μηχανικών για αδειοδότηση έργων ΑΠΕ
- Σεμινάρια και επιμορφωτικά εργαστήρια για μηχανικούς
- Help Desk για μηχανικούς
Νέα έργα – ορόσημα, αλλαγές και μεταρρυθμίσεις
Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης: Μια μεγάλη θεσμική μεταρρύθμιση, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Με την ολοκλήρωσή του ο πολίτης, ο μηχανικός, ο επιχειρηματίας αποκτούν με λίγα κλικ ολοκληρωμένη, έγκυρη και θεσμικά ασφαλή πληροφορία για το τι επιτρέπεται, τι απαγορεύεται και με ποιους όρους και προϋποθέσεις θα μπορεί να υλοποιηθεί το έργο που τους ενδιαφέρει.
Εθνικό Μητρώο Υποδομών: Θεμέλιο του σχεδιασμού των μελλοντικών έργων και της συντήρησης των υφιστάμενων.
Πρόγραμμα Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης»: Με εκατοντάδες Τοπικά και Ειδικά Χωρικά Σχέδια προωθείται η ταχεία ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού για πάνω από το 70% της χώρας, με μέριμνα για το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον.
Ψηφιοποίηση Αρχείων Πολεοδομικής Πληροφορίας: Εμβληματικό έργο ψηφιακού μετασχηματισμού του δημοσίου τομέα. Με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όλοι οι φάκελοι των οικοδομικών αδειών, που υπάρχουν στις Υπηρεσίες Δόμησης των Δήμων όλης της χώρας, ψηφιοποιούνται.
Έργα Ανθεκτικότητας:
- Προσεισμικός έλεγχος δημοσίων κτιρίων
- Έξυπνες Γέφυρες
- Έξυπνες Διαβάσεις
Νέα προγράμματα «Εξοικονομώ» για επιχειρήσεις, τουρισμό, βιομηχανία κ.λπ. Σκοπός του πρώτου τέτοιου προγράμματος είναι η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων εμπορίου, υπηρεσιών και τουρισμού σε πρώτη φάση, ενώ χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Με βάση τις ανάγκες της χώρας, πιθανότατα θα ακολουθήσουν και άλλα αντίστοιχα προγράμματα, όπως έχει προτείνει το ΤΕΕ.
Νέα εποχή ΤΜΕΔΕ:
- Νέες πλήρως ηλεκτρονικές υπηρεσίες εγγυοδοσίας
- Ευέλικτη χρηματοδότηση του τεχνικού τομέα: Το ΤΜΕΔΕ εξελίσσεται σε έναν πλήρως ηλεκτρονικό οργανισμό, ενώ αποκτά τη δυνατότητα χορήγησης μικροπιστώσεων προς επιχειρήσεις.
Αναπροσαρμογή τιμολογίων έργων λόγω πληθωρισμού: Το ΤΕΕ διεκδίκησε την αναπροσαρμογή των τιμολογίων για τα δημόσια έργα προκειμένου να καλυφθούν οι ανατιμήσεις στις τιμές των υλικών λόγω πληθωρισμού και ακρίβειας.
Αλλαγές στη νομοθεσία δημοσίων συμβάσεων: Παρεμβάσεις και πιέσεις του ΤΕΕ για τη νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων και τη βελτίωση του συστήματος παραγωγής δημοσίων έργων. Στόχος η καταπολέμηση του φαινομένου των αδικαιολόγητα υψηλών εκπτώσεων, η μείωση της γραφειοκρατίας, η μείωση των προθεσμιών, η καθιέρωση νέων εργαλείων όπως οι πράσινες και οι πρότυπες συμβάσεις.
Πιστοποιημένοι μηχανικοί ιδιώτες ως Περιβαλλοντικοί Ελεγκτές – Αξιολογητές: Θεσμοθετήθηκε η ανάθεση έργου αξιολόγησης και ελέγχου από το Κράτος σε ιδιώτες πιστοποιημένους μηχανικούς και άλλους επιστήμονες ώστε να προχωρούν πιο γρήγορα τόσο η περιβαλλοντική αδειοδότηση όσο και οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι.
Θεσμός Διαπιστευμένου Μηχανικού στο Κτηματολόγιο για την καταχώριση αιτημάτων και κτηματογραφικών πράξεων: Ουσιαστική συμβολή στην εξυπηρέτηση των πολιτών και την ταχύτερη διενέργεια συναλλαγών σε ακίνητα με ασφάλεια δικαίου.
Νέες Τεχνικές Οδηγίες ΤΕΕ: Σύνταξη και έκδοση νέων Τεχνικών Οδηγιών ΤΕΕ σε κρίσιμα σημεία της παραγωγής έργων όπου λείπει η «κοινή γλώσσα» μεταξύ των εμπλεκομένων, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια.
Προώθηση του Building Information Model (ΒΙΜ): Πρόκειται για το ψηφιακό μέλλον των κατασκευών, όπως δείχνουν οι πρακτικές σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Το ΤΕΕ πιέζει την Πολιτεία για την προώθηση αυτού του εργαλείου και συμμετέχει σε κάθε σχετική ευρωπαϊκή πρωτοβουλία.
Καθιέρωση των Συμβούλων Ευρεσιτεχνίας και μαθητεία, Υποστήριξη startups για την προώθηση της καινοτομίας: Έμπρακτη προώθηση της καινοτομίας μέσα από την αύξηση των ποιοτικών ευρεσιτεχνιών και των επενδύσεων σε έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη. Με τη δράση Prototype by TEE υποστηρίζεται η ίδρυση και ανάπτυξη εφαρμοσμένων λύσεων από νεοφυείς επιχειρήσεις στο χώρο των μηχανικών.
Πιστοποίηση Προσόντων για Επόπτες Μαθητείας (Traineeship Supervisors) και Καθοδηγητές (Mentors) Ασκούμενου Συμβούλου Ευρεσιτεχνίας.
Πιστοποιημένοι μηχανικοί επιβλέποντες στα δημόσια έργα: Το κράτος νομοθέτησε και διατηρεί τον επιτελικό του ρόλο και το ρόλο διασφάλισης του δημοσίου συμφέροντος αλλά αναθέτει κομμάτι εργασιών σε πιστοποιημένους μηχανικούς μέσα από σχετικό μητρώο και εφαρμογή του ΤΕΕ.
Νέα Μητρώα στο Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών: Το ΤΕΕ συμβάλει στην ψηφιοποίηση και δημιουργία όλων των μητρώων που προβλέπει η νομοθεσία στο Υπουργείο Υποδομών για τον τεχνικό κλάδο και τον τομέα δημοσίων έργων και μελετών.