Βλέπουν τους εαυτούς τους ως «ντετέκτιβ δημόσιας υγείας». Εργάζονται 24 ώρες το 24ωρο για να παρακολουθούν την ύπουλη εξάπλωση του κορανοϊού σε μια χώρα 83 εκατομμυρίων. Συνδυάζοντας ελέγχους από πόρτα σε πόρτα με εφαρμογές κινητών, πλάνα από κάμερες ασφαλείας και, αν χρειαστεί, στοιχεία της αστυνομίας.
Αντί της παγκόσμιας απάντησης με τεστ για τον κορονοϊό, η Τουρκία έχει βασίσει την αντίδρασή της στην πανδημία σε κατά τόπους καραντίνες και σε στρατιές «ιχνηλάτησης επαφών», οι οποίοι εντοπίζουν ανθρώπους που ενδεχομένως έχουν μολυνθεί από έναν ασθενή COVID-19 και προσπαθούν να σβήσουν τη φωτιά πριν εξαπλωθεί σε μια γειτονιά, πόλη ή περιοχή.
«Η τακτική απέδωσε»
Αξιωματούχοι από την τουρκική κυβέρνηση και την τοπική υπηρεσία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας λένε ότι η τακτική έχει αποδώσει.
Ο υπουργός Υγείας Φαχρετίν Κοτζά λέει ότι έχει θέσει την πανδημία «υπό έλεγχο», με τους θανάτους από τον ιούς και τα επιβεβαιωμένα κρούσματα να πέφτουν. Όταν γραφόντουσαν αυτές οι γραμμές, το υπουργείο Υγείας είχε καταγράψει 151.615 επιβεβαιωμένα κρούσματα - τα οποία κατατάσσουν την Τουρκία στο τοπ 10 σε κρούσματα σύμφωνα με τα αποτελέσματα του Πανεπιστημίου Johns Hopkins - και 4.199 θανάτους.
«Έχουμε ελέγξει την εξάπλωση του ιού παρακολουθώντας την πηγή», δήλωσε ο Κοτζά.
Η δουλειά ενός ιχνηλάτη είναι να ανακαλύψει με ποιους έχει έρθει σε επαφή ένα μολυσμένο άτομο για περισσότερα από 15 λεπτά. Μόλις εντοπιστούν, αυτοί οι άνθρωποι οδηγούνται σε καραντίνα και παρακολουθούνται από μια εφαρμογή κινητού τηλεφώνου. Εάν εμφανίσουν συμπτώματα κορονοϊού, τους γίνεται τεστ.
Η Τουρκία παίρνει αυτή την καραντίνα πολύ σοβαρά -οι παραβάσεις μπορούν να τιμωρηθούν με πρόστιμα έως 162 δολάρια και ποινή φυλάκισης έως ένα έτος.
Όταν η Μπετούλ Σαχμπάζ 47 ετών, κάτοικος Κωνσταντινούπολης, άρχισε να εμφανίζει συμπτώματα όταν ο συγκάτοικός της βγήκε θετικός στον ιό, κάλεσε μια γραμμή υγείας. «Φοβόμουν και πανικοβλήθηκα», είπε στο Associated Press. «Σίγουρα το είχαμε ακούσει, αλλά είναι διαφορετικό όταν το βιώνεις».
Δύο ιχνηλάτες, με λευκή προστατευτική στολή, μάσκες και ασπίδες προσώπου, μπήκαν στο σπίτι της. Πήραν δείγμα από τη μύτη και το έστειλαν στο εργαστήριο. Τα αποτελέσματα βγαίνουν σε 24 έως 48 ώρες.
«Λαμβάνουμε δείγματα από ασθενείς από την άνεση του σπιτιού τους και... δεν τους αφήνουμε να βγουν έξω και να εξαπλώσουν τον ιό», λέει η Δρ. Μελέκ Μουρ Ασλάν, τοπική διευθύντρια υγείας στον δήμο Φατίχ στην Κωνσταντινούπολη, τον πιο πυκνοκατοικημένο δήμο της Τουρκίας και το επίκεντρο της επιδημίας.
Εκεί συρρέουν μετανάστες από την Τουρκία και από άλλα μέρη του κόσμου, καθώς και πολλοί τουρίστες.
«Χάρη στη δουλειά των ντετέκτιβ, τα κρούσματα δεν ήρθαν σε επαφή με άλλους ανθρώπους» και βοηθήσαμε στη μείωση της πίεσης που δέχονται τα νοσοκομεία και οι μονάδες εντατικής θεραπείας, λέει.
Πάνω από 6.000 ντετέκτιβ υγείας
Τουλάχιστον 6.239 ιχνηλάτες έχουν ριχτεί την μάχη και έχουν εντοπίσει 722.000 άτομα που είχαν επαφή με ένα κρούσμα, από τις 10 Μαρτίου, δήλωσε ο Κοτζά. Περίπου 1.200 εργάζονται στην Κωνσταντινούπολη, μια πόλη 15,5 εκατομμυρίων κατοίκων που βρίσκεται στο σταυροδρόμι της Ευρώπης και της Ασίας.
Όλοι οι ιχνηλάτες είναι μέλη της ιατρικής κοινότητας της χώρας, συμπεριλαμβανομένων γιατρών, νοσοκόμων και οδοντιάτρων. Πολλοί έχουν λάβει ειδική εκπαίδευση για τη σωστή συλλογή των δειγμάτων. Η Άσλαν είπε ότι η Τουρκία είχε ήδη εμπειρία ιχνηλάτησης επαφών πριν από την πανδημία και έναν μικρό αριθμό μονάδων, για την αντιμετώπιση πιθανών εστιών ιλαράς.
Ο εμπειρογνώμονας Δημόσιας Υγείας Καγιχάν Πάλα από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Bursa Uludag επαίνεσε τη σκληρή δουλειά που γίνεται στην ιχνηλάτηση, αλλά επέκρινε το υπουργείο Υγείας για τη συγκρότηση των ομάδων τυχαία, χωρίς επαρκή εκπαίδευση. Επισήμανε επίσης τις διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της Τουρκίας που θα μπορούσαν να αποδυναμώσουν την αρχική αντίδραση στην πανδημία.
«Θα μπορούσαμε να είχαμε ανταποκριθεί νωρίτερα και πιο δυναμικά για την καταπολέμηση της πανδημίας», δήλωσε ο Πάλα.
Ο προσωρινός επικεφαλής του τουρκικού γραφείου του ΠΟΥ, Ιρσάντ Αλή Σαίχ, δήλωσε ότι η πτωτική πορεία της χώρας σε επιβεβαιωμένα κρούσματα «δείχνει ότι όποιες παρεμβάσεις (έγιναν) φαίνεται να λειτουργούσαν θετικά».
Ο Σαίχ λέει ότι ο παγκόσμιος στόχος των τεστ είναι κατά μέσο όρο πέντε στενές επαφές επιβεβαιωμένων κρουσμάτων και η κυβέρνηση δήλωσε τον Απρίλιο ότι οι ιχνηλάτες της έφτασαν κατά μέσο όρο σε 4,5 επαφές ενός επιβεβαιωμένου κρούσματος.
Η Τουρκία επέλεξε ένα μερικό lockdown για να μην σταματήσει η οικονομία της, μεδ τους εργαζόμενους να πηγαίνουν στις δουλειές τους όσο το δυνατόν περισσότερο, αλλά επιβάλλοντας την παραμονή στο σπίτι σε άτομα κάτω των 20 και άνω των 65 ετών. Την Κυριακή επιτράπηκε στους ηλικιωμένους να βγουν έξω για δεύτερη φορά μετά το lockdown. Άλλα τοπικά lockdown για δύο έως τέσσερις ημέρες επιβλήθηκαν σε 31 επαρχίες.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε μόνο μια εθνική καραντίνα για τέσσερις ημέρες κατά τη διάρκεια των προσεχών μουσουλμανικών εορτών του Eid al-Fitr, εκφράζοντας την ελπίδα ότι θα είναι τα τελευταία μέτρα περιορισμού στο σπίτι.
Ωστόσο, η ανεξάρτητη τουρκική Ιατρική Ένωση λέει ότι είναι πολύ νωρίς για να πει εάν η εξάπλωση της πανδημίας έχει περιοριστεί στην Τουρκία. Η ομάδα έχει ζητήσει εκτεταμένα τεστ κορονοϊού, συμπεριλαμβανομένων ατόμων που δεν έχουν ακόμη δείξει συμπτώματα, αλλά εντοπίστηκαν μέσω ανίχνευσης επαφών.
Μέχρι στιγμής, έχουν γίνει τεστ συνολικά σε περίπου 1,67 εκατ. άτομα, στο σύνολο των περίπου 83 εκατομμυρίων.
Η Ασλάν λέει ότι η αστυνομία συνοδεύει μερικές φορές τις ομάδες της στις επισκέψεις στο σπίτι τους, εάν αισθάνονται ότι θα αντιμετωπίσουν προβλήματα, ωστόσο βλέπει ότι γενικά ο κόσμος συμμορφώνεται, αισθάνεται ευγνώμων και καλωσορίζει τις προσπάθειές τους να εξαλείψουν την παγκόσμια απειλή.