Η επιδείνωση στις σχέσεις της Αμερικής και του Ιράν, ως αποτέλεσμα της αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συμφωνία για τα πυρηνικά του κράτους και της εκ νέου επιβολής κυρώσεων, έχει επιφέρει μια σειρά από γεγονότα, στα οποία εμπλέκονται, τόσο άμεσα, όσο και έμμεσα, κρατικοί αλλά και μη κρατικοί δρώντες.
Ο λόγος γίνεται για το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αλλά και για την επαναστατική ομάδα των Houthi, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στην Υεμένη από τη δεκαετία του 1990 κι έχουν καταφέρει να ελέγξουν μέχρι σήμερα ένα μεγάλο μέρος της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας Sanaa.
Όπως είναι γνωστό, από το 2014, τα δύο Αραβικά κράτη, Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έχουν συνασπιστεί ενάντια στην εξουσία των Houthi, εξαπολύοντας μαζικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς και επιθέσεις στην Υεμένη, η οποία τα τελευταία χρόνια, καλείται να αντιμετωπίσει μια πρωτοφανή και τεράστια ανθρωπιστική κρίση.
Η επαναστατική ομάδα των Houthi, από το 2011 κι έπειτα, φέρεται να υποστηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από το Ιράν, το οποίο κι έχει εξοπλίσει τους επαναστάτες με ανεπτυγμένα οπλικά συστήματα, όπως πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς, ρουκέτες καθώς και μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Μάλιστα, ένα εξελιγμένο είδος ναυτικού drone, το Shark-33, το οποίο λέγεται ότι κατασκευάστηκε στο Ιράν και δόθηκε στους Houthi, θεωρείται υπεύθυνο για την επίθεση που διεξήχθη το 2017 στην Ερυθρά Θάλασσα, σε Φρεγάτα της Σαουδικής Αραβίας, η οποία και κόστισε τη ζωή από 3 ανθρώπους.
Υπό αυτό το σκεπτικό, τροφοδοτείται έντονα η υπόνοια ότι η επαναστατική ομάδα της Υεμένης ενδέχεται να είναι εντεταλμένη από το Ιράν και να δρα υπό τις κατευθύνσεις του.
Ο προβληματισμός αυτός πλανάται έντονα τόσο για επιθέσεις που έχουν διεξαχθεί στο παρελθόν, όσο και για εκείνες που διεξήχθησαν μέσα στον Μάιο, στις οποίες στόχος ήταν η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η επίθεση που έγινε στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, η οποία και αναγνωρίστηκε μέσω twitter από τους επαναστάτες ως δική τους ενέργεια, έπεται του σαμποτάζ που δέχτηκαν 4 πλοία που μετέφεραν πετρέλαιο δίπλα από το λιμάνι Fujairah, το οποίο και θεωρείται ως σημαντικός εξαγωγέας πετρελαίου στα Στενά του Hormuz.
Το αξιοσημείωτο με τις δύο αυτές ενέργειες είναι ότι συμπίπτουν χρονικά με την επιδείνωση των σχέσεων Αμερικής και Ιράν, κατόπιν της ανακοίνωσης από την Τεχεράνη, ότι θα πάψει να δεσμεύεται από τη Συμφωνία για τα πυρηνικά, αλλά και της εντολή Trump, να αναπτύξει στην Μέση Ανατολή πυραύλους Patriot και να αποστείλει αεροπλανοφόρο, μαζί με βομβαρδιστικά αεροσκάφη Β-52.
Παρά το γεγονός ότι το Ιράν αρνείται κάθε ανάμειξή του στα δύο αυτά περιστατικά, οι ισορροπίες των σχέσεων είναι τόσο εύθραυστες που η παραμικρή ενέργεια στο εξής μπορεί να θεωρηθεί ως αφορμή διένεξης για τα δύο κράτη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μια από τις συνέπειες που επέφερε το σαμποτάζ στα Στενά του Hormuz είναι και μερική αύξηση των τιμών του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές.
Αναμφισβήτητα, το Ιράν, το οποίο ύστερα από τις κυρώσεις των ΗΠΑ, έχει υποστεί μείωση στις εξαγωγές πετρελαίου, θα έβλεπε θετικά μια πιθανή ενεργειακή διατάραξη, ακόμη κι αν δεν την έχει προκαλέσει το ίδιο.
Εξάλλου, ο στόχος του Ιράν, να φτάσει τη Σαουδική Αραβία σε επίπεδα εξαγωγής πετρελαίου, στα 5 εκ. βαρέλια ανά τη μέρα μέχρι το 2021, είναι εκ διαμέτρου αντίθετος με την επιδίωξη Trump να φτάσει σε μηδενικό επίπεδο τις εξαγωγές του Ιράν.
Σημειωτέον δε, ότι στον ενεργειακό ανταγωνισμό μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν, η Κίνα θεωρείται ως ο βασικότερος εισαγωγέας πετρελαίου για το Ιράν, ενώ η Σαουδική Αραβία τίθεται στη δεύτερη θέση, μετά τη Ρωσία ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου για την ασιατική χώρα.
Όπως είναι λογικό, κάθε είδους θερμό επεισόδιο στην Μέση Ανατολή, σε περιοχές όπου διεξάγεται διαμετακομιστικό εμπόριο, είναι ικανό να αυξήσει τις τιμές του πετρελαίου και να αποσταθεροποιήσει τις αγορές.
Ασφαλώς, το Ιράν ως ορθολογικός κρατικός δρών, δεν θα διακινδύνευε να προβεί σε μια τέτοιου είδους ενέργεια, από τη στιγμή μάλιστα, που είναι ήδη αποκλεισμένο οικονομικά και ενεργειακά από τη Δύση.
Αντιθέτως, η πρόκληση εντάσεων από έναν μη κρατικό δρώντα, ο οποίος ήδη δέχεται τεράστια πλήγματα από επιθέσεις στο έδαφός του, ενδέχεται να αντιμετωπιστεί με μικρότερης κλίμακας αντίποινα, όπως άλλωστε και συνέβη.
Λίγες μέρες μετά από τις επιθέσεις που έγιναν, ο συνασπισμός της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων έπληξε, με αεροπορικές επιθέσεις, περιοχές της Υεμένης και στρατιωτικούς στόχους των Houthi στη πρωτεύουσα Sanaa, από τις οποίες και προέκυψαν έξι νεκροί.
Συμπερασματικά, γίνεται κατανοητό ότι οι αλληλεξαρτήσεις κρατικών και μη κρατικών δρώντων είναι ικανές να επηρεάζουν αλλά και να επηρεάζονται από τις διεθνείς εξελίξεις, επιφέροντας εκούσια ή ακούσια μεταβολές στην έκβαση των γεγονότων.