Οι τρεις φορές στην ιστορία της χώρας που διεξήχθησαν εκλογές στην καρδιά του καλοκαιριού

Ή αλλιώς, τρεις φορές που δεν σεβάστηκαν τα «μπάνια του λαού».
Open Image Modal
ASSOCIATED PRESS

Τη δεκαετία του ’80 ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Παπανδρέου, λέγεται πως είχε ερωτηθεί εάν προτίθεται να προκηρύξει εθνικές εκλογές εντός του καλοκαιριού. Τότε εκείνος απάντησε αρνητικά: «έ , να μη χαλάσουμε και τα μπάνια του λαού».

Από τότε αυτή η φράση επαναλαμβάνεται κάθε φορά που υπάρχει έντονη φημολογία για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες και γίνονται εκτιμήσεις για το ποια θα ήταν η καλύτερη ημερομηνία για εκλογές. Κατά κανόνα οι εθνικές εκλογές αποφεύγεται να διεξάγονται στην καρδιά του καλοκαιριού, δηλαδή Ιούλιο και Αύγουστο, καλοκαίρι τόσο για να μην «θυμώσει ο λαός» που θα του χαλάσουν τα μπάνια όσο και για να αποφευχθεί η υψηλή αποχή λόγο διακοπών και υψηλών θερμοκρασιών. 

Μέχρι σήμερα, οι Ελληνες έχουν πάει τρεις φορές στην κάλπη για βουλευτικές εκλογές, χωρίς να υπολογίζουμε το δημοψήφισμα που διεξήχθη στις 5 Ιουλίου 2015.  

  • 19 Αυγούστου 1928

Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν εν μέσω θέρους ήταν στις 19 Αυγούστου 1928 και προκηρύχθηκαν επί κυβερνήσεως Ελευθέριου Βενιζέλου ο οποίος μόλις πριν από μερικές εβδομάδες είχε αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας μετά την πτώση της κυβέρνησης του Αλέξανδρου Ζαΐμη.

Οι εκλογές έγιναν με ψηφοδέλτιο ενώ το πλειοψηφικό σύστημα οδήγησε τα μικρά δημοκρατικά κόμματα να συμμαχήσουν με τους Φιλελευθέρους. Στις 23 Ιουλίου 1928 ξεκίνησε η προεκλογική μάχη με την ομιλία του Ελευθέριου Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη. Σε αυτήν διατύπωνε τις νέες κατευθυντήριες γραμμές της εξωτερικής του πολιτικής: συμφιλίωση με την Τουρκία, αναβάθμιση των σχέσεων της Ελλάδας με την Ιταλία. Κανένας υπαινιγμός δεν γινόταν για την Κύπρο, τα Δωδεκάννησα και Βόρρειο Ήπειρο. Στην εσωτερική πολιτική έμφαση δινόταν στην αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και στην αύξηση της γεωργικής παραγωγής.

Open Image Modal
André_Taponier

 

Την ημέρα των εκλογών ο πρώην πρωθυπουργός (1924) Γεώργιος Καφαντάρης περιοδεύοντας σε προσφυγικούς συνοικισμούς έπεσε θύμα επίθεσης.

Από τα αξιοσημείωτα αυτών των εκλογών ήταν και το ότι μετά από αίτημα της αντιπολίτευσης που έγινε δεκτό από τον Βενιζέλο τα εκλογικά βιβλιάρια να παραδίδονται από τους εκλογείς στους δικαστικούς αντιπροσώπους μετά την άσκηση του εκλογικού δικαιώματός τους για την αποφυγή διπλοψηφιών.

Σε κάθε περίπτωση πάντως η προεκλογική περίοδος σημαδεύεται από την απαγωγή δύο υποψηφίων του Κόμματος του Καφαντάρη στα Ιωάννινα από ληστές. Συγκεκριμένα απήχθησαν ο πρώην υπουργός Αλέξανδρος Μυλωνάς και ο Αλέξανδρος Μελάς από ομάδα του Τάκη Κουμπή, ο οποίος ζητούσε για λύτρα το ποσό των έξι εκατομμυρίων δραχμών. Μαζί με τους δύο υποψήφιους απήχθησαν και ο πρώην βουλευτής Χασιώτης ο οποίος τελικά αφέθηκε ελεύθερος λόγω της προχωρημένης ηλικίας του.

Το Κόμμα των Φιλελευθέρων κέρδισε, συγκεντρώνοντας το 46,94% των ψήφων και 178 έδρες στη Βουλή ενώ το Λαϊκό Κόμμα συγκέντρωσε 23.94% και 19 έδρες. Το σύνολο των εδρών τότε ήταν 250.

  • 21 Αυγούστου 1910

Οι εκλογές της 21 Αυγούστου 1910 (8 Αυγούστου με το ιουλιανό ημερολόγιο) προκηρύχθηκαν απο την κυβέρνηση του Στέφανου Δραγούμη και  ανέδειξαν διπλό αριθμό βουλευτών για την Α′ Αναθεωρητική Βουλή. Τα παλιά κόμματα (Θεοτόκη, Ράλλη, Ζαΐμη) συνεργάστηκαν και εμφανίστηκαν σε πολλές περιφέρειες με κοινά ψηφοδέλτια ενώ οι Λαϊκοί με τους οποίους ήταν υποψήφιος και ο Ελευθέριος Βενιζέλος ζητούσαν μεταρρυθμίσεις και σύνθημα τους ήταν η «αλλαγή». 

Η ψηφοφορία διεξήχθη με σφαιρίδιο και το εκλογικό σύστημα απαιτούσε πλειοψηφία για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Νικητής αναδείχθηκε ο Συνασπισμών Ηνωμένων Κομμάτων δηλαδή του Γεώργιο Θεοτόκη, του Δημητρίου Ράλλη και του Αλέξανδρου Ζαϊμη κερδίζοντας 210 έδρες από συνολικά 362.  

Open Image Modal
N._Orlof

 

  • 18 Ιουλίου 1875

Τον Απρίλιο του 1875 ο Χαρίλαος Τρικούπης σχηματίζει τη πρώτη του κυβέρνησή μετά από πρόταση του Βασιλέως Γεωργίου, αν και η πρώτη του επιλογή ήταν ο Ανδρέας Κουντοριώτης. Ο Τρικούπης δέχθηκε υπό τον όρο να διεξαχθούν άμεσα εκλογές μέσω των οποίων οι πολίτες θα ενέκριναν ή θα απέρριπταν το πρόγραμμά και την κυβέρνησή του. 

Μεταξύ των προγραμματικών αρχών της κυβέρνησης, μάλιστα, αναφέρεται πως πρωταρχικό μέλημα είναι η εξασφάλιση ανεπηρέαστων εκλογών που θα παρείχαν στους πολίτες την ελευθερία της επιλογής. 

Τελικά οι εκλογές διεξήχθησαν με υποδειγματικό τρόπο στις 18 Ιουλίου 1875 και η νέα Βουλή συνεδρίασε πρώτη φορά στις 11 Αυγούστου του 1875. Στην ιστορική αυτή συνεδρίαση ο βασιλιάς Γεώργιος εκφωνώντας τον «Λόγο του Θρόνου» που έγραψε ο Τρικούπης, έκανε την πρώτη αναφορά στην «Αρχή της δεδηλωμένης».

Όταν όμως οριστικοποιήθηκαν τα αποτελέσματα των εκλογών διαπιστώθηκε πως ο Τρικούπης διέθετε μόνον 17 βουλευτές, έναντι 136 του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, παραιτήθηκε και έτσι παραιτήθηκε υπέρ του τελευταίου.