Με αφορμή μία ακόμα στυγερή δολοφονία της 27χρονης Pinar Gultekin (Πινάρ Γκιλτεκίν) τον Ιούλιο του ίδιου έτους, από τον πρώην σύντροφό της στην Τουρκία, ξεκίνησαν μαζικότατες διαδηλώσεις διαμαρτυρίες εκ μέρους των γυναικών και ένα κύμα θυμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τις γυναικοκτονίες που αυξάνονται και σε αγριότητα και σε αριθμό στη χώρα.
Το αίσθημα της αγανάκτησης και του θυμού είναι τόσο έντονο στην τουρκική κοινωνία, που φέρνει εκ νέου στην επιφάνεια μια συζήτηση, η οποία φαίνεται πως διχάζει και απειλεί άμεσα τη συνοχή του AKP σε μια περίοδο δύσκολη για τη χώρα οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά.
Συγκεκριμένα, επί κυβερνητικής θητείας του AKP, το 2011, υπεγράφη η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης ή αλλιώς η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την πρόληψη της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας. Τέθηκε σε ισχύ το 2014, δηλαδή τρία μόλις έτη μετά την υιοθέτησή της, καταδεικνύοντας έτσι τόσο την ανάγκη των κρατών-μελών να δεσμευθούν νομικά με μία συνθήκη που θα καθοδηγεί τις προσπάθειές τους να δώσουν τέλος στη βία με βάση το φύλο όσο και την πολιτική τους δέσμευση να τηρούν τις αρχές και τις αξίες που κατοχυρώνονται στη σύμβαση.
Διαβάστε επίσης: DW: Δύσκολο να είσαι γυναίκα στην Τουρκία - Θύελλα αντιδράσεων μετά τη νέα δολοφονία
Το ενδιαφέρον στοιχείο στην περίπτωση της Τουρκίας είναι πως η υπογραφή της Σύμβασης έτυχε θερμής στήριξης όλων των πολιτικών κομμάτων της χώρας και μάλιστα αποτέλεσε θετική εξέλιξη για την πολιτική του AKP στο ζήτημα της εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, καθώς οι κυβερνήσεις που υπέγραψαν δεσμεύονταν να προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των ατόμων.
Ωστόσο, τους τελευταίους δύο μήνες (από τον Ιούλιο) έχει ξεκινήσει ένας δημόσιος διάλογος στην τουρκική κοινωνία για την προοπτική υπαναχώρησης της χώρας από τη Σύμβαση και τις συνέπειες που θα είχε μια τέτοια έκβαση. Αφορμή για την αναδίπλωση σε σχέση με την Σύμβαση στάθηκε αφενός η δολοφονία της Pinar Gultekin και αφετέρου η ‘έκθεση περί διαζυγίων’ που παρουσίασε σε ομιλία του ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν σε συνεδρίαση του κόμματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης από το 2014 που ουσιαστικά τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, οι υποθέσεις διαζυγίων στην Τουρκία εκτινάχθηκαν από τις 202 χιλιάδες στις 248 χιλιάδες για το έτος 2019. Βασικές αιτίες χωρισμού ήταν ο ισχυρός κλονισμός του γάμου, η μοιχεία, η κακή ή η βίαιη συμπεριφορά και η εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης.
Αναλυτικότερα, οι πολέμιοι της Σύμβασης με πρώτο τον αναπληρωτή πρόεδρο του κόμματος AKP, τον Numan Kurtulmuş, ο οποίος διαθέτει ισχυρά ερείσματα στο εσωτερικό του κόμματος, υποστηρίζουν πως για την κατακόρυφη αύξηση των διαζυγίων, για την αύξηση των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας, αλλά και των γυναικοκτονιών (474 γυναίκες το 2019) ευθύνεται η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, η οποία σύμφωνα με τα λεγόμενά τους αποτελεί απειλή για τον θεσμό της οικογένειας.
Επιπλέον, κατηγορούν τη Σύμβαση πως «στόχο έχει την προσπάθεια για την κατασκευή ενός τρίτου φύλου και τη θέσπισή του». Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί το γεγονός πως για να στηρίξουν αυτήν την άποψη, κυκλοφόρησαν ένα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το οποίο παρουσιάζει ένα παιδί από ορφανοτροφείο να υιοθετείται από ομόφυλο ζευγάρι και στην έξοδο το παιδί να ρωτάει «μπαμπά που είναι η μαμά» και εκείνος να δείχνει έναν άνδρα απέναντι με το παιδί να παίρνει το πρόσωπό του έκφραση απορίας και απογοήτευσης.
Τα επιχειρήματα του αναπληρωτή προέδρου Numan και το βίντεο είναι τουλάχιστον παραπλανητικά σε σχέση με τη Σύμβαση, καθώς πουθενά στο κείμενο δεν αναφέρει είτε άμεσα είτε έμμεσα τα όσα υποστηρίζουν οι πολέμιοι του. Αξίζει, ωστόσο, να θυμηθούμε πως το 2016 το AKP και ο πρόεδρός του Ερντογάν είχε παραθέσει γεύμα (iftar) στην πιο διάσημη transgender τραγουδίστρια της Τουρκίας Bülent Ersoy με σκοπό να δώσει ένα μήνυμα ενότητας στην κοινωνία με την ΛΟΑΤ κοινότητα. Ενότητα που σήμερα πλέον φαίνεται να τίθεται υπό αμφισβήτηση.
Η πιο ενδιαφέρουσα τοποθέτηση (αναφορικά με το συσχετισμό δυνάμεων) σε σχέση με το ζήτημα της Σύμβασης έρχεται από τον γυναικείο σύνδεσμο KADEM, ο οποίος αποτελεί μια από τις σημαντικότερες γυναικείες οργανώσεις στην Τουρκία, της οποίας αντιπρόεδρος είναι η κόρη του Ερντογάν, η Sümeyye Erdoğan Bayraktar. Σε ανακοίνωσή του ο KADEM στηρίζει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, δηλώνοντας πως: «… δεν μπορούμε πλέον να μιλάμε για ”οικογένεια” σε μια σχέση που παραβιάζεται και διώκεται». Λαμβάνοντας έτσι σαφή θέση υπέρ της Σύμβασης.
Συνοψίζοντας, στην περίπτωση του AKP διαπιστώνουμε πως είδε τις γυναίκες και κυρίως τις μουσουλμάνες ως κοινωνικό σύμμαχο στη μάχη για πολιτική επικράτηση. Με τις πολιτικές του κινήσεις, όπως η υπογραφή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, φάνηκε να προσπαθεί να φέρει την Τουρκία σε μια νέα εποχή και να επιδιώξει συμμαχίες με ευρύτερα τμήματα του πληθυσμού. Αδιαμφισβήτητα, η υπαναχώρηση του AKP στο κόμματι της Σύμβασης θα θέσει σε κίνδυνο τη συνοχή του κόμματος και μπορεί ακόμα και να οδηγήσει σε αποσχιστικές τάσεις καθώς φαίνεται πως δεν αρκεί πλέον ο λόγος του τούρκου προέδρου για να συσπειρωθούν και να ομονοήσουν τόσο οι πολιτικοί του συνοδοιπόροι όσο και μέλη της ίδιας της οικογένειάς του.