Θετικές είναι οι εκτιμήσεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας όπως προκύπτει στις φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις τις οποίες έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα η Κομισιόν. Στις προβλέψεις της η Επιτροπή εκτιμά ότι η χώρα μας θα έχει οικονομική ανάπτυξη 2,4% το 2023 και 2,2% ως το 2025, πάνω από το μέσο όρο της ευρωζώνης και της ΕΕ σημειώνοντας ότι αυτή η ανάπτυξη υποστηρίζεται από την εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRP) και από μια ανθεκτική αγορά εργασίας.
Συγκεντρωτικά στοιχεία για την Ελλάδα
Πιο ειδικά σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν για τη χώρα μας αναμένεται αύξηση κατά 2,4% της οικονομικής δραστηριότητας το 2023 και εκτιμάται ότι έως το 2025 θα ισορροπήσει στο 2,2%.
Ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 4,3% το 2023, στο 2,8% το 2024 και στο 2,1% το 2025.
Το δημόσιο χρέος, εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί μείωση στο 160,9% το 2023 και στο 151,9% το 2024 και στο 147,9% το 2025.
Επιπλέον η Κομισιόν στην έκθεσή της εκτιμά ότι θα υπάρξει μείωση της ανεργίας στο 11,4% το 2023, 10,7% το 2024 και 9,9% το 2025, εάν συμβεί αυτό τότε θα πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας.
Συγκεντρωτικά στοιχεία για την Ευρωζώνη και την ΕΕ
Ανάπτυξη
Οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν προβλέπουν αύξηση του ΑΕΠ το 2023 κατά 0,6% τόσο στην ΕΕ όσο και στη ζώνη του ευρώ, 0,2 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τις καλοκαιρινές προβλέψεις της Επιτροπής.
Το 2024, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της ΕΕ προβλέπεται να βελτιωθεί στο 1,3%. Αυτό εξακολουθεί να αποτελεί αναθεώρηση προς τα κάτω κατά 0,1 ποσοστιαίες μονάδες από το καλοκαίρι. Στη ζώνη του ευρώ, η αύξηση του ΑΕΠ προβλέπεται να είναι ελαφρώς χαμηλότερη, στο 1,2%.
Το 2025, η ανάπτυξη αναμένεται να ενισχυθεί στο 1,7% για την ΕΕ και στο 1,6% για τη ζώνη του ευρώ.
Ο συνολικός πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να μειωθεί από 5,6% το 2023 σε 3,2% το 2024 και σε 2,2% το 2025. Στην ΕΕ, ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί από 6,5% το 2023 σε 3,5% το 2024 και 2,4% το 2025.
Στην Ευρωζώνη το δημοσιονομικό έλλειμμα για το 2023 αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς στο 3,2% του ΑΕΠ, η μείωση θα συνεχιστεί και το 2024 στο 2,8% του ΑΕΠ και στο 2,7% του ΑΕΠ το 2025. Ο κύριος μοχλός αυτής της μείωσης θα είναι η σημαντική μείωση των μέτρων που σχετίζονται με την ενέργεια το επόμενο έτος και η σταδιακή κατάργησή τους το 2025.
Ο λόγος χρέους της ΕΕ προς το ΑΕΠ αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται το 2023, στο 83%. Αυτό υποστηρίζεται από τον υψηλό πληθωρισμό, ενώ τα υψηλότερα επιτόκια για τις νέες εκδόσεις χρέους αυξάνουν τις δαπάνες για τόκους μόνο σταδιακά, δεδομένης της μακράς μέσης διάρκειας των δημόσιων χρεών στην ΕΕ. Το 2024 και το 2025, ο δείκτης χρέους προβλέπεται να σταθεροποιηθεί σε γενικές γραμμές πάνω από το επίπεδο του 2019, περίπου 79%
Αναλυτικά η έκθεση για την Ελλάδα
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με την Επιτροπή, η ελληνική οικονομία σημείωσε σταθερή ανάπτυξη το πρώτο εξάμηνο του 2023, βασιζόμενη κυρίως στην κατανάλωση και τις καθαρές εξαγωγές. Η ιδιωτική κατανάλωση επωφελήθηκε από τη συσσωρευμένη ζήτηση, ιδίως στις υπηρεσίες, ενώ η σημαντική πτώση των εισαγωγών οδήγησε σε θετική συμβολή των καθαρών εξαγωγών που παρουσίαζαν χαμηλές επιδόσεις τα τελευταία τρίμηνα.
Η επενδυτική δραστηριότητα επιβραδύνθηκε σημαντικά μετά την άνοδο το τελευταίο τρίμηνο του 2022. Ο αντίκτυπος των καταστροφικών πλημμυρών της Θεσσαλίας στη συνολική ανάπτυξη αναμένεται να είναι περιορισμένος λόγω της αυξανόμενης εγχώριας ζήτησης με την πλήρη ανάκαμψη του τουρισμού, έτσι η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ για το υπόλοιπο του έτους αναμένεται να είναι σταθερή, κατά μέσο όρο 2,4% για το 2023 συνολικά.
Η αύξηση της απασχόλησης αναμένεται να συνεχιστεί, αν και με βραδύτερο ρυθμό. Το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να μειωθεί στο 9,6% έως το 2025, το χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας. Στην αγορά εργασίας έχουν αρχίσει να φαίνονται τα πρώτα σημάδια ελλείψεων εργατικού δυναμικού σε βασικούς τομείς (κατασκευές, υπηρεσίες). Με την αύξηση των ονομαστικών μισθών και την επιβράδυνση του πληθωρισμού, οι πραγματικές αποδοχές των εργαζομένων αναμένεται να γίνουν θετικές το 2023 μετά από συρρίκνωση το 2022.
Ο πληθωρισμός θα επιβραδυνθεί αλλά οι πιέσεις παραμένουν.
Ο συνολικός πληθωρισμός αναμένεται να είναι κατά μέσο όρο 4,3% το 2023 και να παραμείνει πάνω από το 2% ως και το 2025. Οι πρόσφατες μηνιαίες μετρήσεις δείχνουν άνοδο του πληθωρισμού της ενέργειας και των υπηρεσιών (εποχικά προσαρμοσμένος σε μηνιαία βάση), ενώ οι τιμές των τροφίμων επηρεάζονται από τις πρόσφατες πλημμύρες στην περιοχή της Θεσσαλίας, μια βασική περιοχή για τη γεωργική παραγωγή. Μακροπρόθεσμα, η αναμενόμενη ισχυρότερη αύξηση των μισθών που συνδέεται με τη στενότητα της αγοράς εργασίας αναμένεται να προσθέσει ανοδική πίεση στις τιμές. Οι τιμές καταναλωτή προβλέπεται να αυξηθούν κατά 2,8% και 2,1% το 2024 και το 2025 αντίστοιχα.
Βελτίωση του δημοσιονομικού ισοζυγίου
Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται να παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητο το 2023, φθάνοντας στο 2,3% του ΑΕΠ. Στο βασικό αυτό ισοζύγιο βρίσκεται η βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου, το οποίο αναμένεται να καταγράψει πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ φέτος, από 0,1% το 2022. Αυτή η βελτίωση οφείλεται κυρίως στη σταδιακή κατάργηση των μέτρων για τον μετριασμό των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές της ενέργειας, καθώς και από τα φορολογικά έσοδα που ήταν καλύτερα από το αναμενόμενο, ιδίως σε ό,τι αφορά το φόρο προστιθέμενης αξίας και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Αυτοί οι κινητήριοι παράγοντες αντισταθμίστηκαν μόνο εν μέρει από τις αυξημένες δαπάνες που σχετίζονται με τις δυσμενείς επιπτώσεις των πρόσφατων φυσικών καταστροφών. Η βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου αντισταθμίζεται σε γενικές γραμμές από υψηλότερες δαπάνες για τόκους.
Το 2024, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται να μειωθεί στο 0,9% του ΑΕΠ. Αυτό μπορεί να αποδοθεί κυρίως στη σταδιακή κατάργηση μέτρων, όπως το έκτακτο επίδομα για τους συνταξιούχους και η κοινωνική μεταφορά του “market pass”, τα οποία δεν αναμένεται να παραταθούν πέραν του 2023.
Επίσης, οι δαπάνες που σχετίζονται με τις φυσικές καταστροφές το καλοκαίρι του 2023 αναμένεται να μειωθούν το 2024. Αυτή η πρόβλεψη συνέβαλε στη μεταρρύθμιση του δημόσιου μισθολογικού πλέγματος, στην αύξηση του επιδόματος φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων για οικογένειες με παιδιά και στη μόνιμη αύξηση του φόρου διανυκτέρευσης.
Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 0,8% του ΑΕΠ το 2025, παρά τη σταδιακή μείωση του πάγιου φόρου για αυτοαπασχολούμενους που αναμένεται να ξεκινήσει το 2025 και τη σχεδιαζόμενη μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες. Το δημοσιονομικό κόστος αυτών των μέτρων προβλέπεται να περιοριστεί στο 0,1% του ΑΕΠ το 2025. Η αύξηση των δημοσίων δαπανών αναμένεται να παραμείνει συνολικά υποτονική, βελτιώνοντας έτσι το ισοζύγιο.
Σχετικά με το λόγο του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ, αναμένεται ότι θα μειωθεί σε όλο τον προβλεπόμενο ορίζοντα (ως το 2025), κυρίως λόγω της αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ, αλλά και βοηθούμενος από τα πρωτογενή πλεονάσματα. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί στο 160,9% του ΑΕΠ το 2023, στο 151,9% το 2024 και στο 147,9% το 2025.
Κίνδυνοι
Οι δημοσιονομικές προβλέψεις για κάθε χώρα, υπόκεινται σε κινδύνους, επισημαίνει η Κομισιόν και εξηγεί ότι για την Ελλάδα, οι αρνητικοί κίνδυνοι πηγάζουν από εκκρεμείς νομικές υποθέσεις, κυρίως τις δικαστικές υποθέσεις κατά της Εταιρείας Δημόσιας Περιουσίας (ΕΤΑΔ).
Ωστόσο η Επιτροπή εκτιμά ότι οι προσπάθειες της κυβέρνησης να αυξήσει τη φορολογική συμμόρφωση μέσω της ψηφιοποίησης, ενδέχεται να αποφέρουν ήδη το 2024 πρόσθετα έσοδα σε σύγκριση με τις τρέχουσες προβλέψεις.