Όταν είμαστε καινούργιοι σε μια δουλειά, μπορεί να είναι δύσκολο να καταλάβουμε αν η αγενής κι ωμή συμπεριφορά του διευθυντή μας είναι αποτέλεσμα μιας κακής μέρας ή αν έχει την συνήθεια να δημιουργεί ένα τοξικό περιβάλλον φόβου και άγχους για τους υπαλλήλους του.
Ένας δύσκολος προϊστάμενος που κάνει μικροδιαχείριση μπορεί να λογικευτεί. Αλλά ένα τοξικό αφεντικό που δεν έχει ενσυναίσθηση μπορεί να καταστρέψει την σωματική και ψυχική μας υγεία, προκαλώντας να χάσουμε ακόμα και τον ύπνο μας ή και να φοβόμαστε κάθε εργάσιμη ημέρα.
Μερικές φορές, μπορεί να μην μπορούμε να δούμε αμέσως τα σημάδια τοξικής συμπεριφορά, αλλά συχνά είναι δυνατό να εντοπίσουμε ένα τοξικό αφεντικό που θα κάνει την επαγγελματική μας ζωή κόλαση και που εντέλει θα μας αναγκάσει να παραιτηθούμε.
Αυτά είναι μερικά από τα μεγαλύτερα προειδοποιητικά σημάδια ότι το φιλικό αφεντικό που συναντήσαμε στη συνέντευξη εργασίας, μπορεί να έχει μια τοξική πλευρά:
1. Κακολογεί τον εργαζόμενο που αντικαταστήσαμε
Η Άντζελα Καραχρήστος, εργαζόμενη σε τμήμα ανθρώπινου δυναμικού λέει ότι ένα ξεκάθαρο σημάδι που μπορούμε να παρατηρήσουμε ως νέοι υπάλληλοι είναι όταν το αφεντικό μας κακολογεί τους εργαζόμενους που έχουν αποχωρήσει.
«Αν είμαστε νέοι στην ομάδα εργασίας και το αφεντικό μας εξακολουθεί να μην ξέρει γιατί κάποιος έφυγε και το έχει πάρει προσωπικά, αυτό είναι ένα σημάδι που μπορούμε να εντοπίσουμε αμέσως. Και φέρνει στο φως ότι δεν διαχωρίζει τα προσωπικά του συναισθήματα για έναν υπάλληλο από την δουλειά που αναγκάστηκε, ή επέλεξε να αποχωρήσει».
Οταν κακολογούμε δημοσίως είναι δείγμα παθητικό-επιθετικής συμπεριφοράς επειδή αυτό σηματοδοτεί «μια απαράδεκτη συμπεριφορά» ενώ ταυτόχρονα (εκείνος που κακολογεί) «αποφεύγει να μας πει ποιες είναι οι προσδοκίες του, αλλά χρησιμοποιεί τον προηγούμενο υπάλληλο ως παράδειγμα προς αποφυγή».
2. Εξυμνεί τον εαυτό του αλλά δεν θα επαινεί κανέναν άλλο
Ένας τρόπος για να αντιληφθούμε την τοξική συμπεριφορά του προϊσταμένου μας είναι αν και κατά πόσο ανταμείβεται η σκληρή δουλειά και η επίτευξη στόχων. Βλέπουμε υποστήριξη από μέρους του ή την απόλυτη σιωπή - αδιαφορία.
Ένας τύπος τοξικού αφεντικού είναι ένα ναρκισσιστικό αφεντικό. «Πρόκειται για άτομα που δεν νοιάζονται για τους άλλους ή δεν μπορούν να δείξουν γνήσιο ενδιαφέρον για εκείνους που εργάζονται για αυτούς. Αντίθετα, τείνουν να είναι απόμακροι», λέει ο κλινικός ψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «Impossible to Please: How to Deal With Perfectionist Coworkers, Controlling Pouses and Other Incredibly Critical People», Άλαν Καβαίολα. «Οι ναρκισσιστές περιμένουν επαίνους και θαυμασμό από τους άλλους αλλά δεν είναι σε θέση να το δώσουν σε εκείνους που το αξίζουν».
3. Συνεχίζει να μας αγνοεί
Προσέχουμε αν παραλείπει τις κατ′ ιδίαν συναντήσεις ενώ δεν δείχνει ενδιαφέρον να μας βοηθήσει, παρόλο που είμαστε το νέο μέλος της ομάδας τους.
Αν αισθανόμαστε ότι δεν υπάρχουμε για το αφεντικό μας, αυτό είναι σημάδι πιθανής τοξικότητας, λέει η συγγραφέας του «Tame Your Terrible Office Tyrant: How to Manage Childish Boss Behavior and Thrive in Your Job», Λιν Τέιλορ.
«Αισθανόμαστε ότι πρέπει διαρκώς να τους κυνηγάμε για να μοιραστούμε μαζί τους πληροφορίες, η πόρτα τους είναι διαρκώς κλειστή και οι συζητήσεις μας σπάνιες. (Κι αυτά) ενώ θέλουν να δείχνουν ότι είναι μονίμως απασχολημένοι έως την στιγμή που απλά καταλαβαίνουμε ότι αδυνατούν να διοικούν κατά τέτοιο τρόπο προκειμένου να παρέχουν κίνητρα στον εργαζόμενο. Στην τελευταία περίπτωση και οι στόχοι θα επιτυγχάνονταν με το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και ο υφιστάμενος τους θα προόδευε και θα εξελισσόταν».
4. Ενδιαφέρεται μόνο για το αποτέλεσμα όχι για την εξέλιξη μας
Τα τοξικά αφεντικά δίνουν προτεραιότητα στο αποτέλεσμα και όχι στην συνεισφορά μας. Εχουν αποκλειστικά την νοοτροπία «επίτευξης», λέει η ειδική σε ανθρώπινο δυναμικό, Τζάσμιν Εσκαλέρα.
«Θα πρέπει να είναι δουλειά του προϊστάμενου να σκεφτεί πώς μπορούμε να δουλέψουμε καλύτερα, τι χρειαζόμαστε για να ολοκληρώσουμε σωστά τον στόχο που έχουμε βάλει και πώς μπορούμε πραγματικά να εξελιχθούμε μέσα από τον ρόλο που μας έχει αναθέσει. Τα τοξικά αφεντικά ασχολούνται με το αποτέλεσμα και δεν εστιάζουν στις δικές μας ανάγκες για ανάπτυξη και εξέλιξη εργασίας μέσα από τις δυνάμεις και τις ικανότητες μας».
Ένα καλό αφεντικό είναι αυτό που κάνει τους στόχους κατανοητούς και είναι πρόθυμο να έχει συζητάει με το προσωπικό του . «Ουσιαστικά ένας διευθυντής που δεν γνωρίζει πώς να δώσει λύσεις σε δύσκολες καταστάσεις κάτω από πίεση θα αποδειχθεί τοξικός και δεν θα παρέχει ένα ασφαλές εργασιακό περιβάλλον για την ομάδα του, σε ψυχολογικό επίπεδο», λέει η ιδρυτής της The Memo LLC, εταιρείας προώθησης καριέρας για έγχρωμες γυναίκες, Μίντα Χαρτς.
5. Αλλάζει γνώμη συνεχώς χωρίς να λαμβάνει υπόψη το άγχος που προκαλεί στην ομάδα
Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα ενός τοξικού αφεντικού είναι η έλλειψη ενσυναίσθησης. Ένα καλό αφεντικό έχει επίγνωση του χρόνου και της ενέργειας που αφιερώνει το προσωπικό για να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του.
Αλλά ένα τοξικό αφεντικό είναι πρόθυμο να αλλάξει γνώμη αμέσως, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τα επίπεδα ενέργειας ή άγχους της ομάδας. Όπως εξηγεί η Άντζελα Καραχρήστος, «επικεντρώνονται πολύ σε ένα πράγμα. Δεν υπάρχει ξεκάθαρο σχέδιο και όλοι τρέχουν πανικόβλητοι και ακατάσχετα όταν ξαφνικά το πλάνο αλλάζει. Αυτή η κατάσταση αλλαγής μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη γιατί οδηγεί τους ανθρώπους στην αποτυχία».
«Αυτό μπορεί να προκαλέσει πολύ άγχος στην ομάδα, γιατί δεν ξέρεις τι σε περιμένει. Την πρώτη φορά μπορεί να είμαστε εντάξει με αυτό, αλλά αν γίνει καθημερινότητα, τότε είμαστε μονίμως σε ένταση με την ψυχολογία μας σε οριακή κατάσταση, καθώς δεν είμαστε σίγουροι τι πρέπει να κάνουμε».
6. Οι συνάδελφοί μας συμπεριφέρονται διαφορετικά παρουσία του διευθυντή
Είναι φυσιολογικό να συμπεριφερόμαστε διαφορετικά με τους συναδέλφους απ′ ότι με τον διευθυντή μας παρόντα. Αλλά αν παρατηρήσουμε πάγωμα στην συμπεριφορά του προσωπικού όταν το αφεντικό μπαίνει στο γραφείο, αυτό είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι που πρέπει να προσέξουμε.
«Αν παρατηρήσουμε ότι η ομάδα μιλά ελεύθερα και ανοιχτά για διάφορα θέματα εργασίας ή μη, αλλά όταν το αφεντικό είναι παρών οι συζητήσεις γίνονται πολύ πιο προσεκτικές και μετρημένες ή αποφεύγουν να θίξουν ζητήματα από φόβο μήπως και αντιδράσει άσχημα, αυτό αποτελεί ξεκάθαρο σημάδι τοξικότητας», λέει η Άντζελα Καρχρίστος.
Όπως και όταν οι συνάδελφοι μας δεν θέλουν να μοιραστούν οποιεσδήποτε σκέψεις για εκείνον, λέει η Λιν Τέιλορ.
7. Παρατηρείται ευνοιοκρατία σε συγκεκριμένα άτομα
Αν συνειδητοποιήσουμε ότι το αφεντικό μας έχει «αγαπημένο» άτομο στην ομάδα εργασίας, αυτό είναι τοξικό σημάδι καθώς βάζει τις προσωπικές του επιθυμίες πάνω από τον κοινό στόχο.
Για παράδειγμα όπως εξηγεί η Λιν Τέιλορ, «στην συνέντευξη πρόσληψης ενθουσιαστήκαμε από τις δουλειές στις οποίες επρόκειτο να συμμετέχουμε και τώρα βιώνουμε την πλήρη απαξίωση, αφού είμαστε οι τελευταίοι που ενημερωνόμαστε».
Ένα αφεντικό με «αγαπημένους» συνάδελφους θεωρεί κάποιους άλλους εχθρούς. Τα ασαφή και υποκειμενικά τους σχόλια τους, βασίζονται σε προσωπικά χαρακτηριστικά κάποιου και όχι στην ικανότητά του να κάνει καλά τη δουλειά.
8. Μας οδηγεί στα άκρα ψυχολογικά και φοβόμαστε να μιλήσουμε
Τελικά, ένα από τα μεγαλύτερα σημάδια ότι έχουμε να κάνουμε με έναν τοξικό προϊστάμενο είναι το πόσο άσχημα μας κάνει να αισθανόμαστε. Αν φοβόμαστε να πάμε για δουλειά μόλις λίγες εβδομάδες μετά την πρόσληψη μας, αυτό δεν είναι συναίσθημα που πρέπει να αγνοήσουμε.
Κάτω από ένα τοξικό αφεντικό, «δεν ξέρεις πότε και τι θα πει ή θα κάνει ο διευθυντής μας, (αν είναι) κάτι που θα μας βλάψει, επομένως βρισκόμαστε διαρκώς σε ένταση ”βαδίζοντας στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα”, λέει η Λιν Τέιλορ. Καθώς είμαστε νέοι στην δουλειά, αναρωτιόμαστε αν φταίει η δική μας συμπεριφορά. Είχαμε παρατηρήσει πως είχε μια μια κακή μέρα, του το είχαμε επισημάνει, αλλά τώρα βλέπουμε μια καθημερινότητα».
Μπορούμε να παρατηρήσουμε την τοξική στάση του προϊστάμενου μας εύκολα εντοπίζοντας αλλαγές στην δική μας συμπεριφορά, λέει η συγγραφέας του βιβλίου, «Resilient Management», Λάρα Χόγκαν.
«Μιλάμε πολύ λιγότερο στις συναντήσεις της ομάδας που είναι παρών; Μοιραζόμαστε με δυσκολία πληροφορίες μαζί του; Φοβόμαστε αντίποινα; Επιλέγουμε με προσοχή τα λόγια που θα πούμε; Αποφεύγουμε να είμαστε μόνοι μαζί τους στον ίδιο χώρο; Όλα αυτά είναι πιθανά σημάδια ότι η συμπεριφορά του διευθυντή μας μπορεί να έχει σημαντικά αρνητικό αντίκτυπο πάνω μας».