Στις κάλπες προσήλθαν -λίγοι όπως προκύπτει από τη συμμετοχή- πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας για να εκλέξουν τον νέο πρόεδρο της χώρας.
Οι κάλπες έκλεισαν λίγο μετά τις 7 το βράδυ τοπική ώρα (20.00 ώρα Ελλάδας), σε 3.480 εκλογικά τμήματα σε ολόκληρη τη χώρα και σύμφωνα με την Εθνική Εκλογική Επιτροπή, οι εκλογές διεξήχθησαν σε ήρεμη ατμόσφαιρα και χωρίς παρατυπίες.
Το σύνολο του εκλογικού σώματος ανέρχεται στο 1.808.131 ψηφοφόρους, ωστόσο η συμμετοχή ήταν χαμηλή, μόλις 40%. Είναι το χαμηλότερο ποσοστό όλων των προεδρικών εκλογών που έχουν διεξαχθεί στη χώρα. Στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές, που διεξήχθησαν το 2014, το ποσοστό συμμετοχής στον πρώτο γύρο είχε ανέλθει στο 49%.
Για να εκλεγεί πρόεδρος από τον πρώτο γύρο, απαιτείται ένας υποψήφιος να λάβει ποσοστό άνω του 50% επί του συνόλου των ψήφων, κάτι που θεωρείται σχεδόν αδύνατο και έτσι, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα ακολουθήσει δεύτερος γύρος, δύο εβδομάδες αργότερα, στις 5 Μαΐου, στον οποίο θα συμμετέχουν οι δύο υποψήφιοι που θα συγκεντρώσουν τις περισσότερες ψήφους σήμερα.
Ωστόσο, για να θεωρηθούν έγκυρες οι προεδρικές εκλογές, πρέπει το ποσοστό συμμετοχής στον δεύτερο γύρο να ξεπεράσει το 40%, κάτι που δεν είναι απολύτως βέβαιο, λόγω της σχετικής αδιαφορίας του εκλογικού σώματος γι΄αυτές, αλλά και λόγω του ότι περίπου το ένα τέταρτο των ψηφοφόρων της Βόρειας Μακεδονίας ζει και εργάζεται μόνιμα ή προσωρινά στο εξωτερικό και ελάχιστοι από αυτούς ψηφίζουν στις εκλογές, γενικότερα. Στον πρώτο γύρο, δεν απαιτείται συγκεκριμένο ποσοστό συμμετοχής.
Σε περίπτωση που το ποσοστό συμμετοχής στον δεύτερο γύρο δεν ξεπεράσει το 40%, τότε οι εκλογές ακυρώνονται και θα προκηρυχθούν νέες. Μέχρι τότε, καθήκοντα προέδρου της χώρας θα ασκεί ο πρόεδρος της Βουλής, Ταλάτ Τζαφέρι, ο οποίος προέρχεται από το αλβανικό κόμμα DUI του Αλί Αχμέτι.
Οι υποψήφιοι
Η Βόρεια Μακεδονία, μπορεί να απέκτησε νέο όνομα και να προσανατολίζεται σε ένα μεγάλο άνοιγμα προς τη Δύση, ωστόσο τα προβλήματα που έχει ακόμα να αντιμετωπίσει είναι πολλά. Λαμβάνοντας υπόψιν όλα αυτά και με βασική στόχευση την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, οι πολίτες καλούνται στις κάλπες προκειμένου να αναδείξουν τον νέο πρόεδρο μέσα από μια εκλογική διαδικασία που αναμένεται να παίξει καθοριστικό ρόλο στο μέλλον της γείτονος στα Βαλκάνια.
Οι υποψήφιοι για την διαδοχή Ιβάνοφ, ο οποίος αποφάσισε να αποχωρήσει μετά από δύο προεδρικές θητείες στη Βόρεια Μακεδονία, είναι τρεις, ενώ οι δημοσκοπήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα δικαιολογούν όσους μιλούν για ένα εκλογικό θρίλερ.
Ο «εκλεκτός» του κυβερνητικού συνασπισμού και του Ζόραν Ζάεφ είναι ο Στέβο Πενταρόφσκι, ο οποίος μάλιστα ήταν μέχρι τώρα ο εθνικός συντονιστής της Βόρειας Μακεδονίας για την ένταξη στο ΝΑΤΟ και πρώην προεδρικός σύμβουλος. Είχε διεκδικήσει για πρώτη φορά την προεδρία στις εκλογές του 2014 αλλά τότε είχε ηττηθεί από τον απερχόμενο πρόεδρο Ιβάνοφ. Αυτή τη φορά κατεβαίνει στην μάχη της κάλπης με πολύ μεγαλύτερες αξιώσεις, έχοντας τη στήριξη τόσο του ισχυρότερου πολιτικού κόμματος της χώρας, όσο και του μικρότερου κυβερνητικού εταίρου - του αλβανικού κόμματος Ένωση για τη Δημοκρατική Ενσωμάτωση (DUI).
Στην αντίπερα όχθη βρίσκεται η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο των Σκοπίων, η οποία στηρίζει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το συντηρητικό VMRO-DPMNE. Η 64χρονη καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο των Σκοπίων αναδείχθηκε υποψήφια σε συνδιάσκεψη του κόμματος που πραγματοποιήθηκε στην πόλη Στρούγκα, επικρατώντας άνετα των 8 άλλων υποψηφίων που διεκδίκησαν το χρίσμα του δεξιού κόμματος, εξασφαλίζοντας την ψήφο 408, από τους 519 συνέδρους του κόμματος.
Ο τρίτος υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές ακούει στο όνομα Μπλέριμ Ρέκα και είναι καθηγητής Πανεπιστημίου στο Τέτοβο. Ο ίδιος υποστηρίζεται από τα δύο αντιπολιτευόμενα αλβανικά κόμματα, το «BESA» και την «Συμμαχία για τους Αλβανούς».
Σύμφωνα με δύο δημοσκοπήσεις που θα μπορούσαν να θεωρηθούν αξιόπιστες, ο Στέβο Πενταρόφσκι προηγείται ενόψει του πρώτου γύρου με ποσοστό περίπου 28%, έναντι 24% που συγκεντρώνει η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, ενώ ο Μπλέριμ Ρέκα αποσπά ποσοστό 12%. Ωστόσο, μεγάλο είναι το ποσοστό της αδιευκρίνιστης ψήφου, το οποίο ξεπερνά το 30%.
Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, στον δεύτερο γύρο θα αναμετρηθούν ο 56χρονος Στέβο Πεντάροφσκι και η 65χρονη Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, με τον πρώτο να θεωρείται «φαβορί», λόγω της απήχησης που έχει και σε Αλβανούς ψηφοφόρους, καθώς αυτός στηρίζεται και από το αλβανικό κόμμα DUI, το οποίο, παρά τα σημάδια φθοράς που παρουσιάζει, παραμένει το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα στη Βόρεια Μακεδονία. Αντίθετα, η απήχηση που έχει η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα στους Αλβανούς ψηφοφόρους της χώρας είναι σχεδόν μηδαμινή. Οι Αλβανοί αποτελούν το 25% του πληθυσμού της Βόρειας Μακεδονίας.
Όσον αφορά τη θέση των υποψήφιων για τη Συμφωνία των Πρεσπών, υπενθυμίζεται ότι ο Στέβο Πενταρόφσκι, όπως έχει δηλώσει στο παρελθόν, θεωρεί τη Συμφωνία μία «καλά ισορροπημένη συμφωνία, που λαμβάνει υπόψη τα εθνικά συμφέροντα και των δύο χωρών».
Η Σιλιάνοφσκα, μπορεί αρχικά να ήταν αντίθετη με το περιεχόμενό της, ωστόσο η ίδια στη συνέχεια δήλωσε πως θα σεβαστεί την ονομασία «Βόρεια Μακεδονία», ωστόσο σημείωσε ότι μπορεί να κινηθεί διαδικασία μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, σε περίπτωση που υπάρξει διένεξη γύρω από την εφαρμογή της εντός η εκτός της χώρας.
Ο Ρέκα, σε πρόσφατες δηλώσεις του είχε τονίσει πως η Συμφωνία των Πρεσπών συνιστά μια win-win κατάσταση, καθώς η Ελλάδα διαφύλαξε το αρχαίο παρελθόν της, ενώ η Βόρεια Μακεδονία εξασφάλισε την ευρωπαϊκή της προοπτική.
Αναφέρεται ότι μία ήττα ή συμμετοχή στην ψηφοφορία κάτω του 40%, που είναι και απαραίτητη για να θεωρηθούν οι εκλογές έγκυρες, θα θεωρούνταν «πλήγμα» για τον Ζόραν Ζάεφ. Σε τέτοια περίπτωση θα μπορούσαν να ακολουθήσουν βουλευτικές εκλογές, με σοβαρές συνέπειες για την σταθερότητα της Βόρειας Μακεδονίας.
Ο εκπρόσωπος του Οργανισμού Ασφάλειας και Συνεργασίας στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) Χάραλντ Σένκερ, έγραψε χαρακτηριστικά σε άρθρο του στο BalkanInsight πως σε περίπτωση αποτυχίας των εκλογών, πιθανότατα θα ακολουθήσει και μια πολιτική κρίση. «Έχοντας όμως κατά νου ότι το Συμβούλιο της ΕΕ υποτίθεται ότι θα αποφασίσει για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία τον Ιούνιο, η ανάγκη αποφυγής μιας άλλης κρίσης είναι αυτονόητη», ανέφερε στη συνέχεια.
(Με πληροφορίες από BalkanInsight, Reuters, ΑΠΕ)