Πτυχίο ελληνικού ΑΕΙ ή ξένου ΑΕΙ στην Ελλάδα; Πως διαβαθμίζονται οι σπουδές στην Ελλάδα, είτε σε ελληνικό ΑΕΙ/ΤΕΙ είτε σε κολλέγιο, με κριτήριο την παγκόσμια γενική κατάταξη (world overall ranking) του πανεπιστημίου—ελληνικού ή ξένου— που τελικά απονέμει το πτυχίο;
Προς τεκμηριωμένη απάντηση αυτού του ερωτήματος—δύσκολου αλλά και κρίσιμου για χιλιάδες Έλληνες σπουδαστές, ειδικά για όσους αποτυγχάνουν στις Πανελλήνιες εξετάσεις—είναι διαφωτιστικά τα πρόσφατα δεδομένα παγκόσμιας συγκριτικής διαβάθμισης/κατάταξης 28.000 πανεπιστημίων και κολλεγίων από την Webometrics Ranking of World Universities (Ιούλιος 2019), βάσει τεσσάρων κριτηρίων αξιολόγησης,[1] που προσδιορίζονται στην μεν Αγγλική στο site της Webometrics εδώ, στη δε Ελληνική στο site του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών εδώ. [2]
Κατ’ αρχήν, ο πρώτος προσηρτημένος πίνακας (Table 1), περιλαμβάνει την συγκριτική διαβάθμιση των 70 ελληνικών ΑΕΙ και κολλεγίων καθ’ εαυτών, ως φορέων διεξαγωγής των μαθημάτων (institutions of attendance), χωρίς δηλαδή να λαμβάνεται υπ’ όψη τo πανεπιστήμιο που απονέμει το πτυχίο (degree-awarding institution) στην περίπτωση των κολλεγίων.
Παρατηρούμε ότι σε αυτόν τον πίνακα (Table 1) τα ελληνικά ΑΕΙ (με μπλε χρώμα στο Table 1) διαβαθμίζονται σε σαφώς υψηλότερες θέσεις από τα κολλέγια (με καφέ χρώμα στο Table 1): Εμφανώς, η δεύτερη στήλη του πίνακα, με τα ονόματα των ΑΕΙ και κολλεγίων, στο μεν πρώτο της ήμισυ «κυριαρχείται» από τα ελληνικά ΑΕΙ και ΤΕΙ (μπλε χρώμα), ενώ τα ελληνικά κολλέγια «συνωστίζονται» εν πολλοίς στο κάτω της μέρος, στο δεύτερό της ήμισυ (καφέ χρώμα).
Εν τούτοις, από την οπτική γωνία των σπουδαστών και των αποφοίτων των ελληνικών ΑΕΙ και κολλεγίων αυτός ο πίνακας (Table 1) είναι ανεπαρκής, διότι συγκρίνει «ανόμοια πράγματα» («apples with oranges»), ήτοι (1) αφενός ελληνικά ΑΕΙ, ως φορείς διεξαγωγής μαθημάτων (institutions of attendance) και ταυτόχρονα ιδρύματα που απονέμουν πτυχία (degree-awarding institutions), και (2) αφετέρου ελληνικά κολλέγια, επίσης ως φορείς διεξαγωγής μαθημάτων (institutions of attendance), που όμως ΔΕΝ απονέμουν πτυχία—δεδομένου ότι στους αποφοίτους κολλεγίων τα πτυχία απονέμονται μόνον από ξένα πανεπιστήμια και ΟΧΙ από τα ίδια τα κολλέγια.
Απεναντίας, αυτό που πρωτίστως ενδιαφέρει τους δεκάδες χιλιάδες σπουδαστές και αποφοίτους κολλεγίων —ήτοι αυτό για το οποίο καταβάλλουν δίδακτρα — δεν είναι η παγκόσμια διαβάθμιση/κατάταξη του κολλεγίου τους, αλλά το παγκόσμιο κύρος του πτυχίου που θα τους απονεμηθεί μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους στο κολλέγιο. [3] Το δε παγκόσμιο κύρος του (ξένου) πτυχίου τους συναρτάται ως επί το πλείστον με το παγκόσμιο κύρος του (ξένου) πανεπιστημίου που το απονέμει, ήτοι με την θέση που έχει το απονέμον ξένο πανεπιστήμιο στην παγκόσμια κατάταξη ΑΕΙ. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική μια αναδιάταξη αυτών των δεδομένων, όπως προσδιορίζεται στον δεύτερο πίνακα (Table 2), όπου τα ελληνικά ΑΕΙ και κολλέγια (Table 2, στήλη 4) ανακατατάσσονται βάσει της παγκόσμιας κατάταξης του κατά περίπτωση απονέμοντος τα συναφή πτυχία ελληνικού ή ξένου ΑΕΙ για προγράμματα διεξαγόμενα στην Ελλάδα (Table 2, στήλη 2).
Παρατηρούμε αμέσως ότι μια μεγάλη ανατροπή έχει ήδη συντελεσθεί στον «χάρτη» της μεταλυκειακής εκπαίδευσης στην Ελλάδα:
Στην τέταρτη στήλη αυτού τού αποκαλυπτικού πίνακα (Table 2, στήλη 4), πολλά ελληνικά κολλέγια (καφέ χρώμα) κατατάσσονται εν γένει σε σαφώς υψηλότερες θέσεις από τα περισσότερα ελληνικά ΑΕΙ (μπλε χρώμα). Εμφανώς μάλιστα, η τέταρτη στήλη του πίνακα (Table 2, στήλη 4), στο μεν πρώτο της ήμισυ «κυριαρχείται» από ελληνικά κολλέγια (καφέ χρώμα), ενώ πολλά ελληνικά ΑΕΙ (μπλε χρώμα) «συνωστίζονται» στο κάτω της μέρος, στο δεύτερό της ήμισυ.
Επί παραδείγματι, τα τέσσερα ιστορικά (πρωτοπόρα) ελληνικά κολλέγια, ήτοι τα DEREE, BCA, MEDITERRANEAN COLLEGE και NEW YORK COLLEGE, επέχουν θέσεις στην πρώτη εικοσάδα (top 20) του πίνακα (Table 2, στήλη 4), ήτοι σε πολλά προγράμματα σπουδών διαβαθμίζονται ως ανώτερα από όλα τα ελληνικά ΤΕΙ, όπως επίσης και ανώτερα—βάσει του εν λόγω κριτηρίου— από τα περισσότερα ελληνικά πανεπιστήμια π.χ. ανώτερα από τα εξής 10 ελληνικά ΑΕΙ: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (22), Πανεπιστήμιο Αιγαίου (26), Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (27), Πανεπιστήμιο Πειραιά (31), Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (33), Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (34), Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (37), Ιόνιο Πανεπιστήμιο (41) Χαροκόπιο Πανεπιστήμιο (46), Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (49) και Πάντειο Πανεπιστήμιο (53).
Η εν λόγω υπεροχή των ιστορικών ελληνικών κολλεγίων σε αυτόν τον πίνακα οφείλεται στην ανώτερη διαβάθμιση των ξένων (Bρεταννικών) πανεπιστημίων που απονέμουν πτυχία σε αποφοίτους αυτών των κολλεγίων, σε σύγκριση με την συγκριτικά χαμηλότερη διαβάθμιση των ως άνω 10 Ελληνικών Πανεπιστημίων. Επί παραδείγματι, στην περίπτωση των DEREE, BCA και NEW YORK COLLEGE (Table 2, στήλη 4), η υπεροχή τους έναντι των περισσοτέρων ελληνικών ΑΕΙ συνυφαίνεται με τις ανώτερες θέσεις (top 20) των τριών διακεκριμένων Αγγλικών πανεπιστημίων The Open University - UK (4), University of Plymouth (6) και University of Greenwich (20), που κατ’ αντιστοιχία αντιπροσωπεύονται από αυτά τα τρία κολλέγια, όπως προσδιορίζεται στον πίνακα (Table 2, στήλη 2).
Βάσει μάλιστα αυτού του κριτηρίου κατάταξης—συγκριτική διαβάθμιση/κατάταξη μεταξύ ιδρυμάτων απονεμόντων πτυχία στην Ελλάδα (degree-awarding institutions)—την πρώτη θέση κατάταξης καταλαμβάνει όχι πλέον το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (2η θέση) αλλά το Αγγλικό Πανεπιστήμιο University of Sheffield (1η θέση), που απονέμει πτυχία στην Ελλάδα στους αποφοίτους των κολλεγίων CITY College και Athens Tech College (Table 2, στήλη 4).
O αποκαλυπτικός «χάρτης» συγκριτικής πτυχιακής διαβάθμισης ΑΕΙ και Κολλεγίων (Table 2) αποτελεί μια μεγάλη ιστορική δικαίωση για τα τέσσερα πρωτοπόρα Κολλέγια στην Ελλάδα, ήτοι κατά χρονολογική σειρά: το DEREE, το πρώτο Αγγλόφωνο Κολλέγιο στην Ελλάδα (έτος ιδρύσεως 1965), το BCA, το πρώτο Ελληνόφωνο Κολλέγιο στην Ελλάδα (έτος ιδρύσεως 1977), το πολυεθνικό NEW YORK COLLEGE, που ιδρύθηκε βάσει της πρώτης ολοκληρωμένης διεθνούς συμφωνίας ακαδημαϊκής πιστοποίησης στην Ελλάδα (academic validation agreement με το κρατικό πανεπιστήμιο State University of New York των ΗΠΑ το 1989), και το MEDITERRANEAN COLLEGE, που εφήρμοσε αφενός το πρώτο μεταπτυχιακό πρόγραμμα ΜΒΑ στην Ελλάδα (σε συνεργασία με το κρατικό πανεπιστήμιο Texas Α&Μ International University των ΗΠΑ το 1990) και αφετέρου την πρώτη διεθνή συμφωνία ακαδημαϊκής δικαιόχρησης (academic franchise agreement με το κρατικό πανεπιστήμιο Coventry University της Αγγλίας το 1991). Τα ρηξικέλευθα υποδείγματα αυτών των τεσσάρων πρωτοπόρων κολλεγίων, τα εφήρμοσαν κατά τις επόμενες τρεις δεκαετίες δεκάδες άλλα κολλέγια στην Ελλάδα και το εξωτερικό, και τελικά τα θεσμοθέτησε και το ελληνικό Υπουργείο Παιδείας (νόμος 4093/2012, κ.τ.λ., περί αναγνώρισης επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των κολλεγίων).
Συμπέρασμα: Τα ελληνικά (δημόσια) ΑΕΙ πρέπει επειγόντως να ανασυγκροτηθούν σε πλαίσιο αριστείας, ήτοι βάσει των αρχών της διαφάνειας, της αξιοκρατίας, της εξωστρέφειας και της πραγματικής (και όχι προσχηματικής) ακαδημαϊκής ελευθερίας, γιατί δυστυχώς τα δημόσια ΑΕΙ τής Ελλάδος, και ειδικά τα περιφερειακά εξ αυτών, μάλλον «χάνουν το παιγνίδι»—εάν δεν το έχουν ήδη χάσει—στην εν Ελλάδι αντιπαράθεσή τους με ιδιωτικά κολλέγια και δι’ αυτών με τα ενταύθα αντιπροσωπευόμενα και δραστηριοποιούμενα ξένα πανεπιστήμια.
ΕΠΙΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ / < ENDNOTES >
1 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ. Η μεθοδολογία ακαδημαϊκής αξιολόγησης και τα συναφή ευρήματα συγκριτικής κατάταξης πανεπιστημίων και κολλεγίων από την Webometrics σε παγκόσμιο επίπεδο μπορεί να διαφέρουν από εκείνα εθνικών φορέων κατάταξης σε εθνικό επίπεδο. Ενδεικτικά, η εθνική κατάταξη Βρεταννικών Πανεπιστημίων από τον Guardian University Guide 2020 είναι εν πολλοίς διαφορετική από εκείνη της Webometrics για την ίδια χώρα (Βρεταννία) [Table 2, στήλη 3], π.χ. Coventry University (Aegean College) θέση 15 [αντί home-country ranking 65 από την Webometrics], University of Portsmouth (Metropolitan College) θέση 21 [αντί 46 από την Webometrics], University of Derby (Mediterranean College και Vakalo Art & Design College) θέση 26 [αντί 96 από την Webometrics], Keele University (IST College) θέση 32 [αντί 59 από την Webometrics], και Oxford Brooks University (Metropolitan College) θέση 33 [αντί 66 από την Webometrics]—όλα σε ανώτερη θέση από εκείνην του University of Sheffield (CITY College και Athens Tech College), που επί συνόλου 121 Βρετανικών πανεπιστημίων κατατάσσεται στην θέση 45 στη Βρεταννία από τον Guardian University Guide 2020 [αντί 13 από την Webometrics όπως επίσης και από την QS World University Rankings 2020].
< METHODOLOGY. The methodology of academic rating and the comparative-ranking findings of Webometrics at a global level may differ from those of national ranking agencies at a country level. Indicatively, The Guardian University Guide 2020 home-country rankings for British universities are quite different from those of Webometrics for the same country (UK) (Table 2, column 3), e.g. Coventry University (Aegean College) 15 [instead of 65 by Webometrics], University of Portsmouth (Metropolitan College) 21 [instead of 46 by Webometrics], University of Derby (Mediterranean College and Vakalo Art & Design College) 26 [instead of 96 by Webometrics], Keele University (IST College) 32 [instead of 59 by Webometrics], and Oxford Brooks University (Metropolitan College) 33 [instead of 66 by Webometrics]—all at a higher position than that of the University of Sheffield (CITY College and Athens Tech College), which is ranked 45 in the UK by The Guardian University Guide 2020 [instead of 13 by Webometrics and by QS World University Rankings 2020 as well].>
2 Συνήθως ένα πανεπιστήμιο, ελληνικό ή ξένο, συμμετέχει σε πολλές παράλληλες διαβαθμίσεις/κατατάξεις σε εθνικό, ηπειρωτικό ή και παγκόσμιο επίπεδο (παρότι υπάρχουν και έγκυρα πανεπιστήμια που δεν συμμετέχουν και δεν συμπεριλαμβάνονται σε τέτοιες κατατάξεις). Επί παραδείγματι, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, καταχωρεί σε ιστοσελίδα του την θέση του σε επτά (7) τέτοιες διαφορετικές αξιολογήσεις/κατατάξεις, μία από τις οποίες είναι εκείνη της Webometrics (5η στήλη του σχετικού 8στηλου πίνακα στην ιστοσελίδα), που χρησιμοποιείται και στην παρούσα συντομογραφία. Είναι δε χαρακτηριστικό, ότι η κατάταξη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών κυμαίνεται από έτος σε έτος, από πρόγραμμα σε πρόγραμμα, και από φορέα αξιολόγησης σε φορέα αξιολόγησης, από το εξαιρετικά τιμητικό «top 300» στο σχετικά χαμηλό «1730» (Έκθ. Α΄). Σε κάθε περίπτωση, το αντικειμενικό γεγονός ότι το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών συμπεριλαμβάνει στο ιστότοπό του τα σχετικά ευρήματα (Έκθ. Α΄) όπως επίσης και μια συνοπτική αναφορά-ιστοσελίδα στην μέθοδο αξιολόγησης (Έκθ. Β΄) της Webometrics προς ενημέρωση των σπουδαστών και των καθηγητών του, είναι ενδεικτικό του αυξανομένου παγκοσμίου κύρους της Webometrics ως έγκριτου φορέα ακαδημαϊκής αξιολόγησης σε παγκόσμιο επίπεδο.
3 Το ενδιαφέρον των σπουδαστών των κολλεγίων μάλλον για την «βαρύτητα» (παγκόσμια φήμη και εγκυρότητα) του πτυχίου που θα τους απονεμηθεί από το ξένο πανεπιστήμιο, παρά για την παγκόσμια κατάταξη του κολλεγίου όπου παρακολουθούν τα μαθήματα, είναι εύλογο και μάλλον προφανές, αφού είναι ανάλογο με το ενδιαφέρον κάθε αγοραστή αυτοκινήτου μάλλον για το αυτοκίνητο της ξένης βιομηχανίας παρά για την οικονομική υπόσταση της εντοπίου αντιπροσωπείας από όπου θα το αγοράσει. Επιγραμματικά, ο κολλεγιακός κλάδος τής Ελληνικής Εκπαίδευσης έχει προσλάβει εν πολλοίς έναν μεταπρατικό χαρακτήρα, όπου τον πρώτο λόγο (προδιαγραφές) τον έχουν τα ξένα πανεπιστήμια.
pappas.research@gmail.com
Αυτό το άρθρο και οι συναφείς πίνακες παγκόσμιας κατάταξης (hyperlinked Tables 1-2), είναι ελεύθερα διαθέσιμοι (freely readable/downloadable) εδώ:
https://www.academia.edu/40266486/Ranking_of_Greek_institutions_of_academic_learning