Σε πρόσφατο άρθρο του, στον Guardian ο Robie McKie επιχειρεί μια πρώτη προσέγγιση σε ένα μέχρι τώρα άγνωστο ζήτημα: την εκμετάλλευση των άφθονων κοιτασμάτων πλούσιων σε μαγγάνιο, νικέλιο, κοβάλτιο κλπ. στην επιφάνεια του βυθού των ωκεανών, αλλά και τις σχετικές αντιρρήσεις της επιστημονικής κοινότητας.
«Σε προθήκη στην έκθεση Our Broken Planet στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, οι επιμελητές έχουν τοποθετήσει ένα μικρό σφαιρικό ψήγμα σκούρου υλικού καλυμμένο με αδρές εσοχές.
Το εύρημα θα μπορούσε εύκολα να εκληφθεί ως άνθρακας. Ωστόσο, η πραγματική του φύση είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα.
Το ψήγμα είναι ένα πολυμεταλλικό οζίδιο πλούσιο σε μαγγάνιο, νικέλιο, κοβάλτιο και χαλκό και ωκεανογράφοι έχουν ανακαλύψει τρισεκατομμύρια τόνους από αυτό, στους βυθούς των ωκεανών[…]
Αυτές οι σφαιρικές μάζες θα μπορούσαν επομένως να βοηθήσουν την ανθρωπότητα να σωθεί από τις καταστροφικές συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη, υποστηρίζουν οι εταιρείες εξόρυξης. Χρειαζόμαστε απεγνωσμένα σημαντικές ποσότητες μετάλλων για να κατασκευάσουμε ηλεκτρικά αυτοκίνητα και σταθμούς παραγωγής ενέργειας», δηλώνει ο Hans Smit, διευθύνων σύμβουλος της Oceans Minerals της Φλόριντα, η οποία ανακοίνωσε σχέδια εξόρυξης αυτών των σωματιδίων.
«Δεν μπορούμε να αυξήσουμε την παραγωγή αυτών των μετάλλων χωρίς να έχουμε σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η μόνη εναλλακτική λύση βρίσκεται στον ωκεανό».
Από την άλλη πλευρά πολλοί ερευνητές διαφωνούν. Υποστηρίζουν ότι κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό αφού το ήδη το επιβαρυμένο και εύθραυστο οικοσύστημα θα δέχονταν φοβερή πίεση από την ανθρώπινη δραστηριότητα, ενώ η τροφική αλυσίδα θα διαταράσσονταν περαιτέρω, με ανυπολόγιστες συνέπειες.
«Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι τα ορυχεία βυθού θα μπορούσαν να λειτουργήσουν χωρίς να αποβούν καταστροφικά για τα θαλάσσια οικοσυστήματα», υπογραμμίζει η βρετανίδα βιολόγος Helen Scales – άποψη που συμμερίζεται ο David Attenborough, ο οποίος έχει ζητήσει μορατόριουμ για όλα τα σχέδια εξόρυξης βαθέων υδάτων. «Εξόρυξη σημαίνει καταστροφή ενός οικοσυστήματος για το οποίο γνωρίζουμε ελάχιστα».
Και οι δυο πλευρές αντιμετωπίζουν το θέμα μονοδιάστατα. Αφού επιφέραμε σαρωτική καταστροφή και όχι απλώς «αλλαγή» του γήινου κλίματος, υπερ-μολύνοντας κάθε γωνιά του πλανήτη, παρασιτώντας αλόγιστα σε όλη την επιφάνεια του, απομυζώντας κάθε ίχνος ενέργειας και πρώτης ύλης, επηρεάζοντας ανεπανόρθωτα μικροκλίματα και οικοσυστήματα τα οποία χρειάστηκαν εκατομμύρια χρόνια γεωβιολογικής εξέλιξης για να διαμορφωθούν, τώρα σκεφτόμαστε «σοβαρά» να στραφούμε στην τελευταία πηγή πρώτων υλών, δήθεν διότι έτσι θα σώσουμε ό,τι έχει απομείνει από έναν καθημαγμένο πλανήτη, με τους σχετικούς επιστήμονες από την άλλη πλευρά (ωκεανολόγους, βιολόγους, μελετητές και ερευνητές θαλάσσιου περιβάλλοντος) να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.
Ο πλανήτης βρίσκεται στο «και πέντε» μιας πλέον μη αναστρέψιμης ολικής καταστροφής, κι εμείς ξοδεύουμε τα τελευταία χρόνια παρουσίας μας σε αυτόν, διαφωνώντας για τα προφανή.
Από τη μια οι αδηφάγες εταιρείες εξόρυξης, επεξεργασίας και εκμετάλλευσης πρώτων υλών, αναζητούν στο τελευταίο εναπομείναν θύλακα ζωής επιπλέον κέρδη κι από την άλλη η επιστημονική κοινότητα αντιδρά μάλλον άτονα, μεμονωμένα και χλιαρά, αφού σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται οικονομικά από τους πολυεθνικούς βιομηχανικούς κολοσσούς, για την απαραίτητη χρηματοδότηση των ερευνητικών τους προγραμμάτων.
Διεθνείς οργανισμοί, περιβαλλοντικές οργανώσεις, κρατικοί φορείς σφυρίζουν αδιάφορα και επικεντρώνονται στη βολική λήψη περιορισμένων μέτρων με ορίζοντα τριαντακονταετίας, ενώ οι ενέργειες, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση τους δεν θα έπρεπε να ξεπερνούν το κρίσιμο όριο μιας πενταετίας.
Συνεχίζουμε κοντολογίς να αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα για το οποίο ευθυνόμαστε όλοι, με τη λογική μεταπράτη, με την κουτοπονηριά και την αθλιότητα μαυραγορίτη, με τις εμμονές κοντόφθαλμου ιδεαλιστή ή συμφεροντολόγου επενδυτή.
Το καλοκαίρι αυτό καταγράφεται ως το θερμότερο στην ιστορία του πλανήτη, τα ακραία καιρικά φαινόμενα αναμένονται όλο και πιο καταστροφικά. Δεν υπάρχουν λοιπόν άλλα «ιμάτια» για να μοιράσουμε και για βάλουμε σε κατάπτυστο κλήρο κάτω από το σταυρό του μαρτύριο στον οποίο μην αυταπατάστε, δεν αργοπεθαίνει η φύση αλλά η ίδια η μοιραία ανθρωπότητα.