Ορος Ερεβος: Το νοτιότερο ενεργό ηφαίστειο του κόσμου στην Ανταρκτική εκτοξεύει χρυσόσκονη

Το Ερεβος δείχνει ότι η Ανταρκτική είναι μια ήπειρος πάγου και φωτιάς.
Open Image Modal
DE AGOSTINI PICTURE LIBRARY via Getty Images

Η Ανταρκτική είναι μια ήπειρος καλυμμένη με πάγο με αφόρητα χαμηλές θερμοκρασίες, αλλά φιλοξενεί επίσης καυτή ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Υπάρχουν δώδεκα ηφαίστεια στην Ανταρκτική, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται στη Δυτική Ανταρκτική και στη Γη των Πτηνών Marie.

Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2017 βρήκε 138 ηφαίστεια μόνο σε αυτό το τμήμα της ηπείρου. Αν και τα περισσότερα από αυτά είναι αδρανή, οκτώ ή εννέα ηφαίστεια της Ανταρκτικής θεωρούνται ενεργά, αναφέρει το Iflscience.

Μόλις τρία ηφαίστεια έχουν εκραγεί στην πρόσφατη ιστορία, αν και τα πράγματα ήταν διαφορετικά στο μακρινό παρελθόν.

Πρόσφατη έρευνα συνέλεξε πυρήνες πάγου από την Ανταρκτική που δείχνουν ότι κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων, η ήπειρος καταστράφηκε από γιγάντιες ηφαιστειακές εκρήξεις, πολλές από τις οποίες ήταν μεγαλύτερες από οποιαδήποτε έκρηξη στη σύγχρονη ιστορία.

Ένα από τα πιο ισχυρά ηφαίστεια της ηπείρου είναι το Έρεβος, το ψηλότερο ενεργό ηφαίστειο της Ανταρκτικής - με κορυφή 3.794  μέτρα - και το νοτιότερο ενεργό ηφαίστειο στη Γη.

Πήρε το όνομά του από την προσωποποίηση του σκότους στην ελληνική μυθολογία, το Έρεβος ξέσπασε όταν ο καπετάνιος Sir James Clark Ross το είδε για πρώτη φορά το 1841. 

Βρίσκεται δίπλα σε δύο άλλα ηφαίστεια στο νησί Ross, το οποίο πήρε το όνομά του από τον προαναφερθέντα Βρετανό εξερευνητή.

Αν κοιτάξετε προσεκτικά τις δορυφορικές εικόνες αυτού του γεωλογικού γίγαντα, θα παρατηρήσετε ελαφρές αποχρώσεις του κόκκινου στον κρατήρα κορυφής του. Είναι αξιοσημείωτο ότι πρόκειται για μια εξαιρετικά καυτή λίμνη λάβας που αναβράζει τουλάχιστον από το 1972.

Το ηφαίστειο εκτοξεύει τακτικά νέφη αερίου και ατμού. Κατά τη διάρκεια προηγούμενων εκρήξεων ηφαιστειακής δραστηριότητας, εκτόξευσε ογκόλιθους μερικώς λιωμένου βράχου γνωστούς ως «ηφαιστειακές βόμβες».

Το πιο περίεργο είναι ότι οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι πίδακες αερίου του είναι κορεσμένοι με μικροσκοπικούς κρυστάλλους μεταλλικού χρυσού, μεγέθους όχι μεγαλύτερο από 20 μικρόμετρα. Υπολογίζεται ότι κατά τη διάρκεια μιας ημέρας το ηφαίστειο εκρήγνυται περίπου 80 γραμμάρια χρυσού, που αξίζει περίπου 75 δολάρια.

Η χρυσόσκονη απλώνεται παντού. Ερευνητές της Ανταρκτικής έχουν βρει ίχνη χρυσού στον ατμοσφαιρικό αέρα έως και 1.000 χιλιόμετρα από το ηφαίστειο.

Ωστόσο, το ηφαίστειο είναι πιθανώς περισσότερο γνωστό για την καταστροφή του Έρεβους. Στις 28 Νοεμβρίου 1979, η πτήση 901 της Air New Zealand συνετρίβη μετωπικά στην πλευρά ενός ηφαιστείου, σκοτώνοντας και τους 257 επιβαίνοντες.

Η πτήση ήταν μέρος ενός προγράμματος της Air New Zealand που επέτρεπε στους επιβάτες να ταξιδέψουν σε μια πτήση 11 ωρών περιήγησης στα αξιοθέατα από το Όκλαντ στην Ανταρκτική και στη συνέχεια να επιστρέψουν στη Νέα Ζηλανδία.

Εκείνη τη μοιραία μέρα του Νοέμβρη του 1979, είχε συννεφιά, αλλά η εναέρια περιήγηση έγινε ούτως ή άλλως. Σύμφωνα με το BBC, ο πιλότος καπετάνιος Jim Collins προσπάθησε να κατεβάσει το αεροπλάνο σε περίπου 610 μέτρα κατεβάζοντάς το σε δύο μεγάλες θηλιές. Κατά τη διάρκεια του ελιγμού, λίγο πριν τις 13:00, το αεροπλάνο έπεσε στην πλαγιά του όρους Έρεβους, σκοτώνοντας όλους τους επιβαίνοντες, πιθανότατα σε μια στιγμή.

Στο σημείο της συντριβής, οι διασώστες βρήκαν μερικές από τις κάμερες των επιβατών, οι οποίες περιείχαν ακόμη ανέπαφο φιλμ.

Οι φωτογραφίες τους, μερικές από τις οποίες τραβήχτηκαν δευτερόλεπτα πριν από την πρόσκρουση, έδειξαν ότι υπήρχε αξιοπρεπής ορατότητα τη στιγμή της συντριβής και το αεροπλάνο ήταν πολύ κάτω από τα σύννεφα, αποκλείοντας την πιθανότητα το ηφαίστειο να κρυφτεί από πυκνά σύννεφα.

 

 

Αντίθετα, πιστεύεται ότι η αιτία της καταστροφής ήταν ένα «μπλακ άουτ». Το καλυμμένο με πάγο ηφαίστειο κατέστη ουσιαστικά αόρατο από το επίπεδο φως, καθιστώντας αδύνατη την ορατότητα από το καλυμμένο με πάγο έδαφος και τον σκοτεινό ουρανό.

Ο πιλότος δεν μπόρεσε να κρίνει την απόσταση και υπέθεσε ότι η έκλειψη που είδε μπροστά από το πιλοτήριο ήταν πάγος και χιόνι στο τοπίο από κάτω, όχι μια κορυφή βουνού.

Μετά από πολλές δαπανηρές αγωγές και πολλές διαμάχες, η Air New Zealand σταμάτησε τις πτήσεις της στα αξιοθέατα πάνω από την Ανταρκτική.