Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει ένα πακέτο τόνωσης ύψους 750 δισ. ευρώ σε μια κίνηση άνευ προηγουμένου για την αντιμετώπιση της βαθύτερης ύφεσης της πρόσφατης ιστορίας, όπως τόνισε ο Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων, Πάολο Τζεντιλόνι.
Όπως ανακοινώθηκε από την Κομισιόν, η πρότασή της είναι η δημιουργία ενός νέου εργαλείου ανάκαμψης, του Next Generation EU, ενσωματωμένου εντός ενός «ισχυρού, σύγχρονου και ανανεωμένου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ».
«Για να προστατέψουμε ζωές και πόρους ζωής, να επιδιορθώσουμε την Ενιαία Αγορά, καθώς και να δημιουργήσουμε μια διαρκούσα και ευημερούσα ανάκαμψη, η Κομισιόν προτείνει την αξιοποίηση του πλήρους εύρους των δυνατοτήτων του προϋπολογισμού της ΕΕ. Το Next Generation EU των 750 δισ. ευρώ, καθώς και οι στοχευμένες ενισχύσεις στον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό για το 2021-2027 φέρνουν τη συνολική οικονομική ισχύ πυρός του προϋπολογισμού της ΕΕ στα 1,85 τρισ. ευρώ» αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Στο πλαίσιο της πρότασης, η Ιταλία προορίζεται να λάβει 81,8 δισ. ευρώ, η Ισπανία 77,3 δισ., η Γαλλία 38,8, η Πολωνία 37,7, η Γερμανία 28,8, η Ελλάδα 22,6, η Ρουμανία 19,6 και η Πορτογαλία 15,5. Συνολικά, με επιδοτήσεις και δάνεια, η Ελλάδα θα μπορούσε να φτάσει τα 33 δισ. ευρώ.
Χορήγηση 33,4 δισ. ευρώ στην Ελλάδα
Τη χορήγηση στην Ελλάδα του ποσού των 43,5 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του σχεδίου που παρουσίασε για το Ταμείο Ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας, συνολικού ύψους 750 δισ. ευρώ, προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το καθαρό όφελος για την Ελλάδα με βάση την πρόταση αυτή ανέρχεται σε 33,4 δισ. ευρώ, καθώς η συνεισφορά της για την αποπληρωμή των 750 δισ. ευρώ που θα δανεισθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τις αγορές, προβλέπεται στα 10,1 δισ. ευρώ.
Σε ανάλυσή της για τις ανάγκες ανάκαμψης της Ευρώπης, η Κομισιόν προτείνει να δοθεί στην Ελλάδα ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης σε σχέση με τη συμμετοχή της χώρας στο ΑΕΠ της ΕΕ, καθώς προβλέπει ότι η μείωση του ΑΕΠ της φέτος θα είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όσο των χωρών της ΕΕ καθώς και το γεγονός ότι το κατά κεφαλήν εισόδημά της είναι μικρότερο από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και ότι έχει υψηλό χρέος.
Συγκεκριμένα, το ποσό των 43,5 δισ. ευρώ αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό 5,8% των 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ η συμμετοχή της Ελλάδας στο ΑΕΠ της ΕΕ ανέρχεται σε 1,3%. Το καθαρό ποσό των 33,4 δισ. ευρώ αντιστοιχεί στο 17,8% του ελληνικού ΑΕΠ, ενώ μόνο η Κροατία και η Βουλγαρία προτείνεται να έχουν μεγαλύτερο καθαρό όφελος ως ποσοστό του ΑΕΠ τους (22,4% και 19,3%, αντίστοιχα), αλλά με μικρότερα απόλυτα ποσά (12,1 και 11,7 δισ. ευρώ, αντίστοιχα). Τα μεγαλύτερα ποσοστά από το Ταμείο Ανάκαμψης προτείνεται να λάβουν δύο άλλες μεσογειακές χώρες, η Ιταλία (20,4%) και η Ισπανία (19,9%).
Σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν, το 93,5% του συνολικού ύψους του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί για δημόσιες επενδύσεις, κυρίως μέσω επιχορηγήσεων αλλά και με ένα σημαντικό ποσό δανείων προς τις χώρες – μέλη. Το υπόλοιπο 6.5% προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση για τη χρηματοδότηση ιδιωτικών επενδύσεων από το EFSI και το InvestEU. Αυτές οι εγγυήσεις θα επιτρέψουν την κινητοποίηση ενός σημαντικά μεγαλύτερου όγκου χρηματοδότησης.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, το Ταμείο Ανάκαμψης είναι πιθανό να έχει ένα μόνιμο θετικό αποτέλεσμα στο πραγματικό ΑΕΠ των χωρών της ΕΕ. Οι επενδύσεις που θα κινητοποιηθούν αναμένεται να αυξήσουν τα επίπεδα του πραγματικού ΑΕΠ της ΕΕ κατά περίπου 1,75% το 2021 και το 2022, ποσοστό που θα αυξηθεί στο 2,25% έως το 2024. Ακόμη και μετά από δέκα χρόνια, τα επίπεδα του πραγματικού ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα είναι τουλάχιστον κατά 1% υψηλότερα σε σύγκριση με το βασικό σενάριο. Οι χώρες με χαμηλότερο από τον μέσο όρο κατά κεφαλήν ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα έχουν τη μεγαλύτερη ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα μεσοπρόθεσμα, με τα επίπεδα του ΑΕΠ να κινούνται 4,5% υψηλότερα από το βασικό σενάριο έως το 2024 για τις χώρες της κατηγορίας αυτής που έχουν χαμηλότερο χρέος και στο 4,25% για τις χώρες, όπως η Ελλάδα, με υψηλότερο χρέος.
Εκτιμάται, επίσης, ότι θα δημιουργηθούν έως δύο εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας συνολικά στην ΕΕ με τη χρήση των πόρων του Ταμείου μεσοπρόθεσμα. Τα επίπεδα απασχόλησης στην περίοδο 2021-2024 αναμένεται να είναι κατά 1% υψηλότερα κατά μέσο όρο σε σχέση με το βασικό σενάριο. Το Ταμείο Ανάκαμψης εκτιμάται ότι δεν θα αυξήσει το βάρος του χρέους σημαντικά στην ΕΕ. Τα ποσοστά του χρέους ως προς το ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα μειωθούν στην ομάδα χωρών με υψηλότερο χρέος κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες και για τη ομάδα χωρών με χαμηλότερο χρέος κατά 3,25 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2024.
Ικανοποίηση Μητσοτάκη
Την ικανοποίησή του εξέφρασε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης: «Καλωσορίζουμε τη θαρραλέα πρόταση της Κομισιόν για πακέτο 750 δισ. ευρώ, κυρίως υπό τη μορφή επιδοτήσεων χρηματοδοτούμενων μέσω κοινής έκδοσης χρέους. Ο πήχυς έχει τεθεί ψηλά. Τώρα επαφίεται στο Συμβούλιο της ΕΕ να αρθεί στο ύψος της περίστασης».
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, τόνισε ότι οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πληρούν τις τέσσερις προϋποθέσεις που από την αρχή είχε θέσει η Ελλάδα για το «Ταμείο Ανάκαμψης»:
- Να είναι μεγάλο και φιλόδοξο.
- Να είναι ευέλικτο.
- Να βασίζεται περισσότερο σε επιχορηγήσεις και λιγότερο σε δάνεια.
- Να χρηματοδοτηθεί από κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό.
«Με κινητήριες δυνάμεις την αλληλεγγύη, τη σύγκλιση και τη συνοχή, η ΕΕ μπορεί να βγει πιο ισχυρή και από αυτή την κρίση. Η Ελλάδα είναι από τις χώρες που επωφελούνται περισσότερο από τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς το ενισχυμένο «χρηματοδοτικό πακέτο» που της αναλογεί, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, αντανακλά την ενισχυμένη αξιοπιστία της. Η Κυβέρνηση θα το αξιοποιήσει για να πυροδοτήσει τη δυναμική επανεκκίνηση της οικονομίας προς όφελος όλων των Ελλήνων. Με σύνεση και υπευθυνότητα, δεν θα το ξοδέψουμε, αλλά θα το επενδύσουμε για να μεταμορφώσουμε την Ελλάδα», ανέφερε.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε πως «το σχέδιο ανάκαμψης μετατρέπει την τεράστια πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σε μια ευκαιρία, όχι μόνο υποστηρίζοντας την ανάκαμψη, αλλά επίσης επενδύοντας σε μέλλον μας: Το Ευρωπαϊκό Green Deal και η ψηφιοποίηση θα ενισχύσουν τις θέσεις εργασίας και την ανάπτυξη, την αντοχή των κοινωνιών μας και την υγεία του περιβάλλοντός μας. Αυτή είναι η στιγμή της Ευρώπης».
Η Κομισιόν ανακοίνωσε πως, για τη στήριξη των κρατών μελών με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, ένα νέο «Recovery and Resilience Facility» ύψους 560 δισ. ευρώ θα παρέχει οικονομική στήριξη για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, Αυτό θα είναι ενσωματωμένο στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και θα έχει δυνατότητες επιδοτήσεων μέχρι και 310 δισ. ευρώ, ενώ θα είναι σε θέση να καταστήσει διαθέσιμα μέχρι και 250 δισ. ευρώ σε φάνεια. Η στήριξη θα είναι διαθέσιμη σε όλες τις χώρες- μέλη αλλά θα εστιάζει σε αυτά που επηρεάζονται περισσότερο και όπου οι ανάγκες είναι μεγαλύτερες. Επίσης, το σχέδιο περιλαμβάνει 55 δισ. για προγράμματα πολιτικής συνοχής από τώρα ως το 2022, υπό την πρωτοβουλία REACT-EU, που θα κατανεμηθούν με βάση τη σοβαρότητα των κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων της κρίσης, καθώς επίσης και μια πρόταση ενίσχυσης του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης στα 40 δισ. ευρώ και ενίσχυση 15 δισ. ευρώ στο Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης για την υποστήριξη αγροτικών περιοχών ώστε να προβούν σε δομικές αλλαγές που απαιτούνται στο πλαίσιο του European Green Deal.
Το Next Generation EU θα συγκεντρώσει κεφάλαια ανεβάζοντας προσωρινά το ανώτατο όριο ιδίων πόρων στο 2% του ΑΕΠ της ΕΕ, επιτρέποντας στην Κομισιόν να χρησιμοποιήσει την ισχυρή της πιστοληπτική ικανότητα για τον δανεισμό 750 δισ. από τις χρηματαγορές. Αυτά τα επιπρόσθετα κεφάλαια θα διοχετευθούν μέσω προγραμμάτων της ΕΕ και θα αποπληρωθούν μέσα σε μια μακρά χρονική περίοδο μέσω μελλοντικών προϋπολογισμών της ΕΕ- όχι πριν το 2028 και όχι μετά το 2058. Σε αυτό το πλαίσιο η Κομισιόν συστήνει έναν αριθμό νέων ιδίων πόρων. Επιπροσθέτως, για να καταστεί η χρηματοδότηση διαθέσιμη το συντομότερο δυνατόν, ώστε να αντιμετωπιστούν οι πλέον πιεστικές ανάγκες, η Κομισιόν εισηγείται τροποποίηση του νυν πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2014-2020 για να καταστούν διαθέσιμα 11,5 δισ. ευρώ σε χρηματοδότηση ήδη από το 2020.
«Ράλι» του ευρώ
Το ευρώ οδεύει προς υψηλό δύο μηνών, μετά τη γνωστοποίηση των προτάσεων της Κομισιόν. Όπως μετέδωσε το Reuters, το ευρώ αυξήθηκε στα 1,1031 δολάρια πριν πέσει στα 1,1017 (αύξηση 0,3%).
Τα 500 δισ. σε επιδοτήσεις συνάδουν με τις επιθυμίες των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της ΕΕ, της Γαλλίας και της Γερμανίας, αν και κάποιες χώρες θα προτιμούσαν να δουν το πακέτο να αποτελείται μόνο από δάνεια. Επίσης, θα παρέχονται εγγυήσεις που θα προσελκύσουν μεγαλύτερα ιδιωτικά κεφάλαια, μειώνοντας το ρίσκο διαφόρων επενδύσεων.
Ωστόσο είναι οι επιδοτήσεις, που χρηματοδοτούνται μέσω κοινού δανεισμού, που προβληματίζουν την Ολλανδία, την Αυστρία, τη Σουηδία και την Δανία. Ο δανεισμός θα πρέπει να αποπληρωθεί, κάτι που σημαίνει μεγαλύτερες συνεισφορές στον προϋπολογισμό της ΕΕ στο μέλλον ή νέους φόρους.
Τα ομόλογα της νότιας Ευρώπης έκαναν και αυτά «ράλι» οδηγώντας τις αποδόσεις τους στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο μηνών.