Τα παγόβουνα επιπλέουν σαν καταδικασμένα νησιά δίπλα στο μικρό πλοίο, καθώς αυτό περνάει μέσα από ένα Φιόρδ, το οποίο έχει δημιουργηθεί πριν από χιλιάδες χρόνια, μετά το τέλος της εποχής των παγετώνων. Μέσα σε αυτή την κοιλάδα, τα όλο και πιο θερμά νερά, ξαφνικά διαλύουν τη βάση ενός μικρού παγόβουνου και εκείνο αναποδογυρίζει και «βουτά» στο νερό, όπου επιπλέει μέχρι να καταστραφεί ολοσχερώς.
Τα νερά κάμπτουν, σταδιακά, τον παγετώνα Ουάχλενμπεργκ πάνω από το Φιόρδ, προκαλώντας το λιώσιμο μεγάλων όγκων πάγου. Ο Κιμ Χόλμεν, σύμβουλος του Ινστιτούτου Norwegian Polar, έχει ζήσει για πάνω από τρεις δεκαετίες στο Νορβηγικό Αρχιπέλαγος του Σβάλμπαρντ. Βρίσκεται πάνω στο μικρό πλοίο που ταξιδεύει ήρεμα μέσα στην κοιλάδα φορώντας το μάλλινο ροζ καπέλο του και παρατηρεί το φαινόμενο για ακόμα μια φορά. Περιγράφει τις αλλαγές που βλέπει τριγύρω ως «μεγάλες, βαρυσήμαντες και εξαιρετικά γρήγορες», προσθέτοντας ότι το λιώσιμο των πάγων εκεί «όσο πάει και επιταχύνει ρυθμούς, εξαιτίας της υπερθέρμανσης του Ωκεανού.»
«Δεν θα ξαναδούμε ποτέ το Σβάλμπαρντ όπως το ξέραμε. Ούτε τον Αρκτικό Ωκεανό. Ολα αυτά εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.» λέει. Ακούγοντας τον ήχο των πάγων που ραγίζουν και «προειδοποιούν» για την επικείμενη καταστροφή τους, δεν μπορεί παρά να προσθέσει πως «αυτό που συμβαίνει εδώ είναι μια προειδοποίηση για όσα πρόκειται να συμβούν σε όλο τον πλανήτη».
Η μέση θερμοκρασία του Σβάλμπαρντ μέσα στο έτος έχει αυξηθεί κατά 4 βαθμούς Κελσίου, με τις θερμοκρασίες το χειμώνα να έχουν αυξηθεί περισσότερο από 7 βαθμούς Κελσίου, σύμφωνα με την ανακοίνωση του ινστιτούτου Norwegian Centre for Climate Services τον περασμένο Φεβρουάριο. Ο οργανισμός Climate in Svalbard 2100 προειδοποιεί, επίσης πως η ετήσια θερμοκρασία του αέρα στο αρχιπέλαγος θα αυξηθεί κατά 7 με 10 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα που διανύουμε.
Μείωση της έκτασης του πάγου της θάλασσας της Αρκτικής κατά 12% έχει καταγραφεί από το 1979, με την πιο έντονη μείωση κατά τους χειμερινούς μήνες να λαμβάνει χώρα στο Αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ και τη Θάλασσα του Μπάρεντς.
Αυτή η πληροφορία είναι ίσως η χειρότερη που θα μπορούσε να φτάσει στα αυτιά των περίπου 2.000 κατοίκων της μεγαλύτερης πόλης στην περιοχή του Σβάλμπαρντ, το Λονγκιαρμπίεν, στο νησί Σπιτσβέργη, που αποτελεί την βορειότερη κατοικήσιμη πόλη του πλανήτη. Αποτελεί, επίσης, την πιο «εύθραυστη» πόλη έναντι της κλιματικής αλλαγής.
Ατενίζοντας μια πλαγιά πάνω από την πόλη Λονγκιαρμπίεν, μπορεί κανείς να παρατηρήσει κάποιες σειρές απλών, λευκών, ξύλινων σταυρών επάνω της. Ενα νεκροταφείο που μοιάζει «εύθραυστο» ακόμη και σε μια ηλιόλουστη μέρα τον Αύγουστο.
Ο Ίβαρ Σμεντσρόιντ είναι ο ηγούμενος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στην εκκλησία του Σβάλμπαρντ. Το κόκκινο, ξύλινο κτίριο με τα λευκά διακοσμητικά στοιχεία είναι η βορειότερη εκκλησία του κόσμου, με τις χρωματισμένες γυάλινες επιφάνειές του να χρωματίζουν τα γύρω χιονισμένα βουνά με παστέλ αποχρώσεις.
Ο πάστορας, παρόλο που επισκέπτεται την περιοχή μόνο το καλοκαίρι, έχει «εισπράξει» το αίσθημα φόβου των κατοίκων σε σχέση με τις επιπτώσεις αυτής της... απειλητικά γρήγορης κλιματικής αλλαγής. Αποτέλεσμά της αποτελεί, ήδη, η απόψυξη του παγετού κάτω από τα πόδια του στο νεκροταφείο, το οποίο ονομάζει «τόπο αναμνήσεων, τόπο μνήμης».
«Καθώς το παγωμένο νερό ξεχειλίζει, τα πράγματα που βρίσκονται πάνω στο έδαφος τείνουν να αποσταθεροποιηθούν και να τραβηχτούν» τονίζει ο Σμεντρόιντ, ενώ στέκεται προβληματισμένος δίπλα στους τάφους. Υποστηρίζει πως υπάρχει το ενδεχόμενο, στο μέλλον, μια ισχυρή κατολίσθηση να καλύψει εντελώς τους τάφους ή και να διαλύσει όλο το νεκροταφείο στο πέρασμά της.
Σκέψεις να μεταφερθεί το νεκροταφείο, πάντως, έχουν ήδη γίνει μετά από κάποια περιστατικά γεωλογικών ανακατατάξεων πριν από περίπου 3 χρόνια.
Το νερό που ξεχειλίζει δεν είναι ένα πρόβλημα μόνο για τους νεκρούς, αλλά και για τους κατοίκους που ζουν και εργάζονται στο Λονγκιαρμπίεν. Τα ίδια τους τα σπίτια κρίνονται πλέον επικίνδυνα γι′ αυτούς, καθώς είναι χτισμένα πάνω σε μικρές ξύλινες βάσεις, αντί να έχουν γερά θεμέλια κάτω από το έδαφος. Τώρα μια κατολίσθηση ή χιονοστιβάδα μπορεί να τα καταστρέψει ανά πάσα στιγμή.
Ήδη τον Δεκέμβριο του 2015, ένας πατέρας και ένα παιδί έχασαν τη ζωή τους μέσα στην κατοικία τους από μια χιονοστιβάδα. Μια κάτοικος, η Άννα Μποέγκ στέκεται στο μέρος όπου ήταν χτισμένο το σπίτι, κοιτάζει τριγύρω γεμάτη θλίψη και λέει πως το μοιραίο περιστατικό συνέβη νύχτα και κανείς δεν μπορούσε να το προβλέψει. Θεωρήθηκε σπάνιο τότε. Μετά από δύο χρόνια, όμως, το 2017, υπήρξε και άλλη χιονοστιβάδα που, ωστόσο, δεν άφησε πίσω τις θύματα.
Αλλο ένα τεράστιο πρόβλημα για τα κτίρια εκεί είναι η διάβρωση του εδάφους. Τρία χρόνια πριν, καθώς ο χειμώνας πλησίαζε, 13 μέτρα ακτογραμμής έπεσαν στη θάλασσα μέσα σε μόλις μια νύχτα, αφήνοντας την καμπίνα της Κρίστιαν Ουέμπνερ επικίνδυνα κοντά στο Φιόρδ. Η Ουέμπνερ μαζί με την οικογένεια και τους τρεις σκύλους Χάσκι που διέθεταν, εγκατέλειψαν την περιοχή. «Ήταν μια προειδοποίηση για το κακό που πρόκειται να συμβεί στην περιοχή. Συνέβη τόσο γρήγορα και απρόσμενα» λέει, καθώς στο βάθος φαίνεται η καινούρια της καμπίνα - αυτή τη φορά χτισμένη 80 μέτρα μακριά από την ακτή.
Το έδαφος της περιοχής του Σβάλμπαρντ έχει κριθεί ιδιαίτερα επικίνδυνο, μετά τον θάνατο του πολωνού γεωφυσικού Μίκαλ Σαβίσκι και της μετεωρολόγου Αννα Γκόρσκα, όταν έπεσαν από ένα βουνό τον περασμένο Μάιο. Έκαναν μια έρευνα που, σύμφωνα με τον πατέρα του αδικοχαμένου Πολωνού, θα μπορούσε να περιγράψει με πολύ κατανοητό τρόπο τις αλλαγές που συμβαίνουν εκεί.
Ο κίνδυνος της κλιματικής αλλαγής «παραμονεύει» έξω από τη φάρμα σκύλων του Οντούν Σάλτε. Ο Νορβηγός διαθέτει 110 σκύλους Χάσκι μαζί με τη σύζυγό του Μία. Μόλις τα σκυλιά βλέπουν τον Σάλτε χοροπηδούν από χαρά και εκείνος τα ετοιμάζει για μια βόλτα με το έλκηθρο, το οποίο σέρνουν προσπαθώντας να περάσουν τα λιγοστά αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στους δρόμους του νησιού. Ο Σάλτε ανησυχεί πως η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει την εξαφάνιση πολλών ειδών της πανίδας του πλανήτη.
«Εάν η κλιματική αλλαγή σημαίνει το τέλος της ανθρωπότητας, πραγματικά δεν με νοιάζει, αλλά αν η αλλαγή του κλίματος φέρει το τέλος των ζώων, που δεν συνέβαλαν ούτε στο ελάχιστο σε αυτή την επιτάχυνση της καταστροφής, εγώ αντιδρώ» λέει ο Σάλτε, δείχνοντας με το κεφάλι του προς το μέρος των σκύλων. «Είναι άδικο τα ζώα, όπως οι σκύλοι, οι φώκιες και οι πολικές αρκούδες να πληρώσουν τα λάθη των ανθρώπων» συνεχίζει.
Εκείνος παρομοιάζει την κλιματική αλλαγή με ένα «ατύχημα» στο δρόμο που όλοι κοιτάμε αποσβολωμένοι και αισθανόμαστε τυχεροί γιατί δεν είμαστε τα θύματα, χωρίς ωστόσο να αντιλαμβανόμαστε ότι εμείς οι ίδιοι το προκαλέσαμε και θα έρθει η σειρά μας.