Πρώτη φορά στη ζωή μου «απογειώθηκα» από το παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού - στο τέρμα του δυτικού αεροδιαδρόμου - και ένιωσα εκείνο το απόκοσμο «φτέρωμα» στα σωθικά, τη μαγική στιγμή που βρίσκεσαι στο μεταίχμιο γης και ουρανού.
Δεν ξαναπέταξα από εκεί. Τέλη δεκαετίας ’90, το Ελληνικό θεωρούνταν ήδη «παλιό» και ήταν, όντως, ξεπερασμένο και ανεπαρκές για να εξυπηρετεί τις ανάγκες της χώρας και της εποχής. Στην άλλη υπώρεια του Υμηττού, το «Ελευθέριος Βενιζέλος» κατασκευαζόταν με εντατικούς ρυθμούς.
Το 2001 ένα Boeing 737 της Ολυμπιακής με προορισμό τη Θεσσαλονίκη απογειώθηκε για τελευταία φορά από την πίστα, σχεδόν παράλληλα με τη λεωφόρο Ποσειδώνος. Το Διεθνές Αεροδρόμιο του Ελληνικού έκλεισε και μετονομάστηκε στη συλλογική μας συνείδηση - και σχεδόν «επίσημα» πλέον - σε «παλιό αεροδρόμιο».
Γιατί την τελευταία (περίπου) εικοσαετία αυτή η προνομιακή έκταση της αττικής γης, πράγματι, δεν είναι τίποτα άλλο, τίποτα περισσότερο από ένα «παλιό αεροδρόμιο». Ακόμα χειρότερα: ένα πρώην αεροδρόμιο. Το εμφατικότερο σημείο της πολυπόθητης εξωστρέφειας της χώρας στις μεταπολεμικές δεκαετίες, βολόδερνε σε αχρηστία άλλων, επόμενων δεκαετιών - ο χρόνος περνάει βασανιστικά γρήγορα...
Και η περίπτωση του αεροδρομίου του Ελληνικού μοιάζει να «εξηγεί» το ίδιο το όνομά του με μπόλικο, καυστικό αυτοσαρκασμό: μια «ελληνοπρεπής» περίπτωση διαχείρισης. Βάσει μεγεθών, μάλλον η περισσότερο εμβληματική - έξι χιλιάδες στρέμματα να χάσκουν ανεκμετάλλευτα, «γκετοποιημένα» μεταξύ του καταπονημένου αστικού ιστού και του παραλιακού μετώπου μιας πρωτεύουσας που βλέπει στο αρχιπέλαγος.
Τόπος δυνάμει «πράσινης» ευζωίας αλλά και οικονομικής ανάπτυξης των κατοίκων του (ναι, συνδυάζονται αυτά τα δύο με θέληση και λογική), κατάντησε μια περίκλειστη, απάτητη ερημιά. Κι αν από κάποια χαραμάδα της περίφραξης τρύπωσει κάποιος μέσα, τα σεκιούριτι πατρόλ που περιπολούνε εντός του χώρου του ζητάνε αμέσως να απομακρυνθεί.
Μπορούσες να εισέλθεις στην περιοχή του αεροδρομίου για συγκεκριμένες εκδηλώσεις: για κάμποσο καιρό το κλειστό γήπεδο μπάσκετ (και χάντμπολ) υπήρξε έδρα ομάδων, όπως η ΑΕΚ και ο Πανιώνιος. Και ο ίδιος θυμάμαι τις συναυλίες των New Order, των Underworld, στις άπλετες αλάνες που μεσολαβούν των σκόρπιων κτιρίων.
Τα μουσικά events τα «σκούπισε» η οικονομική κρίση, τα ολυμπιακά ακίνητα μεθοδικά τα αποσυνθέτει ο χρόνος: ξεφλούδισαν, χορτάριασαν- εξαιρώντας το γήπεδο μπάσκετ, ρημάζουν καταπληκτικά.
Τα δύο «τέρμιναλ», το δυτικό επί της Ποσειδώνος και το ανατολικό κοντά στη λεωφόρο Βουλιαγμένης, μοιάζουν με ντεκαντάνς κινηματογραφικά σκηνικά που βρίθουν από «κάδρα» του Ντέιβιντ Λιντς ή του Τζιμ Τζάρμους. Κάποιες ελληνικές κινηματογραφικές παραγωγές των τελευταίων χρόνων έχουν πραγματοποιήσει μέρος των γυρισμάτων τους εκεί.
Στον δυτικό τερματικό σταθμό δεν μας επιτράπηκε η είσοδος. Στο ανατολικό τέρμιναλ, που εξυπηρετούσε τις διεθνείς πτήσεις, μπήκαμε. Άνδρες των Ειδικών Δυνάμεων διεξήγαγαν την ίδια ώρα κάποιου είδους άσκηση εκεί- αντιτρομοκρατικού τύπου ίσως. Αντανακλαστικά θυμήθηκα την «αμερικανιά» b- movie του Μεναχέμ Γκολάν, “Delta Force”: η κάμερα έδειχνε τον εξωτερικό χώρο του αεροδρομίου όπου ένας Λιβανέζος τρομοκράτης έβγαινε από ένα ταξί.
Το ανατολικο «τέρμιναλ» σχεδιάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’50 από τον Φινλανδό Eero Saarinen (από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες της περιόδου)- ειδικά το εσωτερικό του είναι τόσο μινιμαλιστικά καλοφτιαγμένο, ώστε η σκόνη του χρόνου μοιάζει να μεταμορφώνεται σε πολυπόθητη πατίνα που προσθέτει στην εικαστική αξία του. Το κοκκινωπό χρώμα από τον ήλιο που έπεφτε στη θάλασσα μπροστά, διαχεόταν πανταχόθεν στις ευρύχωρες αίθουσες. Μεταμοντέρνα αισθητική με γεωμετρικούς, ανεπαίσθητους σχεδιασμούς και διαχρονικά μοτίβα: το μεγάλο μπαρ θα το ζήλευαν πολλά πεντάστερα ξενοδοχεία.
Σε άλλους χώρους- δωμάτια: σκουριασμένα κάγκελα, ξεχαρβαλωμένα καλώδια, πεταμένα έπιπλα. Και τσαλακωμένη γραφειοκρατία ως ατάκτως ειρημμένη χαρτούρα, σπασμένα γυαλιά, παραπαίουσες σκάλες, τοίχοι χρέπια και παρατημένα, «βίντατζ» μηχανήματα της ΥΠΑ. Στο εσωτερικό ντουλαπιών πάλαι ποτέ δημοσίων, ούτε επιμελώς κρυμμένα, ούτε και σε κοινή θέα όμως, κομματικά αυτοκόλλητα της «Αλλαγής» με το logo του πράσινου ήλιου. Ο επόμενος χρήστης του «φοριαμού» παρότι διαφωνούσε, δεν τα ξεκόλλησε - πρόσθεσε μόνο με μπλε στιλό τα αρχικά ΝΔ.
Στην ταράτσα του δυτικού «τέρμιναλ» δεκάδες κουφάρια νεκρών περιστεριών. Κάτω η άσφαλτος του αεροδιαδρόμου, σχεδόν τρία χιλιόμετρα σε μια ευθεία γραμμή που, πλέον, μοιάζει με πίστα αγώνων ταχύτητας αυτοκινήτων και όχι απογείωσης.
Παρατηρώ την πόλη: απλώνεται μέχρι το βουνό προς τα ανατολικά, έως τη θάλασσα στην κατεύθυνση της δύσης. Οι τιμές των ακινήτων πέριξ του αεροδρομίου έχουν πολλαπλασιαστεί ενόψει της υλοποίησης (σε βάθος χρόνου) του πρότζεκτ της Lamda Development.
Νέα αρχιτεκτονήματα, χώροι πρασίνου και καινούργιες δουλειές θα την αναζωογονήσουν, θα δώσουν ένα χρήσιμο μπουστάρισμα στην ενθαλπία της.
Μετά από χρόνια συζητήσεων με ενάντια επιχειρήματα και ιδεολογήματα ή προθέσεις, μετά από έναν κουρνιαχτό αντεγκλήσεων top-down, σε επίπεδο προσωπικό και φιλικό, έως μιντιακό και, κυρίως, πολιτικό - μετά από προσφυγές, κινητοποιήσεις, τροποποιήσεις, καθυστερήσεις κυρίως, η επένδυση θα ξεκινήσει τις επόμενες μέρες.
Πέρα από τεχνικές, οικονομικίστικες, αγωνιστικές ή πολιτικάντικες παραμέτρους και λεπτομέρειες ενός ζητήματος που τόσο απασχόλησε την ελληνική «δημόσια σφαίρα» σκέφτομαι ότι η ζωή δεν είναι όλα ή τίποτα: αν θες να δροσιστείς, και όχι να μεθύσεις, πρέπει να βάζεις νερό στο κρασί σου. Για να μπορείς και «να ’χεις το νου σου» μετά.
Ο Λόφος Χασάνι, όπως αποκαλούνταν το αεροδρόμιο στα πρώτα του χρόνια, έχει θέα αιγαιοπελαγίτικη. Και πανοραμική του αχανούς οικοπέδου, απεριόριστη προς τον αττικό ουρανό. Οι τροχιές δύο αεροπλάνων «διασταυρώνονταν» εξ αποστάσεως στον αέρα, στην κάθοδο της προσγείωσής τους στο «Ελευθέριος Βενιζέλος», πίσω από τον Υμηττό. «Τα ασημένια αεροπλάνα στον παγωμένο ουρανό», όπως ρυθμικά απήγγειλε και ο Κωνσταντίνος Βήτα στο «6 Π.Μ.». Ο στίχος ήρθε στ’ αυτιά μου.
Μοναδική τοποθεσία το Ελληνικό. Υποβάλλει.
Μακάρι να γίνει κάτι καλό εδώ. Κι ας μην είναι ιδανικό. Να το χαρούμε όλοι, όμως.