Η μουσική που «κάνει τους ανθρώπους να μιλούν την ίδια γλώσσα και υπερβαίνει τις όποιες διαφορές», το μετά-φολκ και κυρίως, η θέση «δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα από την παγκοσμιοποίηση όσο οι μουσικοί μουσικοτροπούν -κατά το ερωτοτροπούν- με την παραδοσιακή μουσική».
Λίγο πριν από την κοινή εμφάνιση με τη γεννημένη και μεγαλωμένη στη Σμύρνη, Fide Köksal, την αγαπημένη εδώ και χρόνια στο ελληνικό κοινό Τουρκάλα ερμηνεύτρια, η οποία έχει συνεργαστεί με πολλούς Έλληνες τραγουδιστές και συνθέτες -μεταξύ άλλων, τον Γιώργο Νταλάρα και την Ελένη Τσαλιγοπούλου, τον Μίμη Πλέσσα και τον Νίκο Κυπουργό-, ο τραγουδιστής και δάσκαλος παραδοσιακού τραγουδιού, Παναγιώτης Σδούκος απαντά στις ερωτήσεις της HuffPost.
Με σπουδές παραδοσιακής μουσικής πλάι σε δασκάλους οι οποίοι υπήρξαν μαθητές του αείμνηστου Σίμωνα Καρά, όπως τους Παναγιώτη Παπά και Λυκούργο Αγγελόπουλο, αλλά και Εθνομουσικολογίας, ο Παναγιώτης Σδούκος μιλά για τη σύμπραξη με τη Φιντέ Κιοκσάλ και δίνει μία μικρή γεύση του προγράμματος που θα παρουσιάσουν την Κυριακή 25 Φεβρουαρίου, στη μουσική σκηνή «Σφίγγα».
-Πότε και πώς γνωριστήκατε με την αγαπημένη στο ελληνικό κοινό Fide Köksal; Ποιά ήταν η πρώτη επί σκηνής συνάντηση σας;
Πράγματι, η Fide Köksal με το ήθος της και το εξαίρετο ερμηνευτικό της ταλέντο έχει κερδίσει εδώ και πολλά χρόνια το ενδιαφέρον του ελληνικού κοινού. Η κοινή μας αισθητική και οπτική για τα μουσικά πράγματα μας έφερε κοντά.
Γνωριστήκαμε στο γραφείο της εταιρείας παραγωγής που είχαμε κοινή τότε, κάπου στις αρχές του 2022, έτος Μνήμης της Μικρασιατικής Καταστροφής. Χάρη στις μνήμες μας και στις δια-πολιτισμικές μας ανησυχίες είπαμε να συμπράξουμε ως δυο φωνές-πολιτισμοί: η Fide από τη μια μεριά του Αιγαίου, τη Σμύρνη της καρδιάς μας κι εγώ από την Αθήνα. Η πρώτη μας εμφάνιση ήταν στην Μάνδρα στην Δυτική Αττική, τη σημαδιακή ημέρα του Σταυρού 14 Σεπτεμβρίου 2022, τότε που την ίδια ημερομηνία έγινε της Σμύρνης το «γιαγκίνι» (σ.σ. Το ολοκαύτωμα, αναφορά στο παραδοσιακό μικρασιάτικο τραγούδι).
-Πώς προέκυψε η συνεργασία σας στο τραγούδι «Άκου, Ουρανέ μου - Helal», στο οποίο υπογράφετε τη μουσική και τους στίχους; Κι επίσης, από πού αντλήσατε έμπνευση;
Με τη Fide, μετά την επιτυχή μας εμφάνιση στην Δυτική Αττική, θέλαμε να ηχογραφήσουμε ένα νέο τραγούδι-single που να εκφράζει το τί υλικό μπορούμε να προσφέρουμε ως φωνές-πολιτισμοί στο σήμερα εμπνεόμενοι από τις μουσικές παραδόσεις της Μικράς Ασίας. Ωστόσο, με τα τραγικά γεγονότα του καταστροφικού σεισμού στην Τουρκία και του δυστυχήματος στα Τέμπη βιώσαμε τον λυγμό των ανθρώπων και ερμηνεύσαμε ένα τραγούδι σύνθεσης δικής μου, τους στίχους του οποίου επιμεληθήκαμε και οι δύο, ο καθένας στη γλώσσα του. Η Μουσική κάνει τους ανθρώπους να μιλούν την ίδια γλώσσα, υπερβαίνει όποιες διαφορές και αυτό ήταν το moto μας: να ενώσουμε τον κόσμο μέσα από το «Άκου, Ουρανέ μου - Helal».
-Ποια τραγούδια περιλαμβάνει το πρόγραμμα που θα παρουσιάσετε στη Σφίγγα; Ποια είναι αυτά τα fusion μουσικά «παντρέματα»;
Με τη Fide είπαμε να δώσουμε το δικό μας στίγμα στις μουσικές σκηνές. Ξεκινάμε πρώτα με τον φιλόξενο χώρο της Σφίγγας, όπου και θα παρουσιαστούμε την Κυριακή 25 Φεβρουαρίου. Θα είναι πράγματι ένα fusion, δηλαδή, ένα πάντρεμα της παραδοσιακής (folk)/ρεμπέτικης μουσικής με την jazz-rock-pop κουλτούρα. Το «Θάλασσα λυπήσου» (αστικό τραγούδι από την Πόλη) ή το γνωστό «Από ξένο τόπο» και νέες δημιουργίες, όπως το δικό μου «Αγάπη γιασεμί» και της Fide το τούρκικο τραγούδι «Rahime» θα «τζαμάρουν» με τον ηλεκτρακουστικό ήχο. Θα μας συνοδέψουν σε αυτό ο Χρήστος Δαλιάνης στο βιολί, ο Μάριος Μούρμουρας στις κιθάρες, ο Γιώργος Παππάς στα έγχορδα (ούτι, λαούτο, σάζι) και ο Γιάννης Παπαγιαννούλης στα κρουστά-drums.
-Σε μία εποχή κατά την οποία η παγκοσμιοποίηση έχει κυριαρχήσει κατά τρόπο απόλυτο (εξαιτίας του διαδικτύου), ποιο το μέλλον της παραδοσιακής μουσικής -έστω και με νέα ανάγνωση;
Τραγουδώ περίπου 15 χρόνια. Η παραδοσιακή μουσική δεν ήταν ποτέ -αυτό που λέμε- «mainstream» στην ελληνική μουσική βιομηχανία. Ωστόσο, παρατηρείται μια στροφή μουσικών και ερμηνευτών της γενιάς μου να υπηρετούν ένα μετά-φολκ (postfolk) είδος. Μπάντες ταράζουν τα νερά της μουσικής βιομηχανίας και παρουσιάζουν την παραδοσιακή μουσική συνδυαστικά με τον ηλεκτρακουστικό ήχο. Η παραδοσιακή μουσική πάντα εμπνέει τους ερμηνευτές της. Αυτό που περιθωριοποιείται εδώ στο εξωτερικό κάνει καριέρα ως «world» music. Υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τα αρχεία-τεκμήρια της παραδοσιακής μουσικής, οι περισσότεροι ανατρέχουν στην πρωτογενή πηγή του όταν ακούσουν μια διασκευή του από κάποιον μουσικό.
Δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα από την παγκοσμιοποίηση όσο οι μουσικοί μουσικοτροπούν -κατά το ερωτοτροπούν- με την παραδοσιακή μουσική. Ίσως, το μέλλον της παραδοσιακής μουσικής σαν φράση να ακούγεται κάπως οξύμωρο, διότι δεν παύει να σημειώνεται η συγχρονική της προβολή σε ένα συνεχές παρόν μέσα από διάφορους τρόπους, όπως: πανηγύρεις και έθιμα στην ύπαιθρο, έργο χορευτικών συλλόγων, εκπαιδευτικά προγράμματα, ενημερωτικές εκπομπές, διασκευές τραγουδιών που ταξιδεύουν στους Έλληνες ομογενείς κι όχι μόνο.
-Τα άμεσα σχέδιά σας;
Θα μιλήσω για το διδακτορικό μου στο Τμήμα Τεχνών Ήχου & Εικόνας στο Ιόνιο Πανεπιστημίου, στο οποίο διαπραγματεύομαι «Το Δημοτικό τραγούδι ως είδος θεάματος», δηλ., από τα υπαίθρια λαϊκά δρώμενα στη σύγχρονη επί σκηνής δραματουργία τους. Ένα διδακτορικό που μου ανοίγει ακαδημαϊκή πορεία και φέρει κοντά τη θεωρητική ανάλυση με την καλλιτεχνική έρευνα και performance. Γι΄αυτόν τον λόγο, ετοιμάζομαι πυρετωδώς για την μεγάλη μου παράσταση στην Αγγλικανική Εκκλησία του Αγίου Παύλου στις 20 Απριλίου 2024, με τίτλο «Χαρά Χορός Χάροντας - η πορεία της ζωής μέσα από το δημοτικό τραγούδι», παράσταση η οποία αποτελεί καλλιτεχνική -από μέρους μου- έρευνα για το διδακτορικό μου, πέρα από την ερμηνεία μου και την καλλιτεχνική επιμέλεια του προγράμματος.
Info
Fide Köksal & Παναγιώτης Σδούκος live στη Σφίγγα
Κυριακή 25 Φεβρουαρίου
Μουσική σκηνή Σφίγγα, Ακαδημίας και Ζωοδόχου Πηγής
(είσοδος στον πεζόδρομο Κιάφας 13), Τηλέφωνο κρατήσεων: 6987844845, 2114096149
Ώρα έναρξης: 21.00
Eίσοδος: 10 ευρώ