Καθώς το δεύτερο κύμα της πανδημίας βρίσκεται σε έξαρση, εμφανίζονται ολοένα και περισσότερες αντιδράσεις για την αυστηρότητα των περιοριστικών μέτρων και τις πιθανές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες καταλήγουν σε κοινωνικές συγκρούσεις όπως, για παράδειγμα, στη Γαλλία όπου προσφάτως χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν κατά της αστυνομικής βίας και των σχεδίων δημόσιας ασφάλειας της Γαλλικής κυβέρνησης, υπό το φόβο της κατάλυσης ατομικών ελευθεριών.
Και στη μέση αυτών των συγκρούσεων βρίσκεται πάντοτε η Αστυνομία, στην οποία έχει ανατεθεί η επιτήρηση της εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων. Οι αστυνομικοί, λοιπόν, ευρισκόμενοι καθημερινά στην πρώτη γραμμή για την αντιμετώπιση της πανδημίας, καλούνται να ισορροπήσουν μεταξύ της εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Όμως και στις τάξεις της Αστυνομίας, σε διάφορες χώρες του κόσμου, άρχισαν να εκδηλώνονται αντιδράσεις σχετικά με το ρόλο της Αστυνομίας στην αντιμετώπιση της πανδημίας, με κυριότερη αυτή των αστυνομικών της Νέας Νότιας Ουαλίας της Αυστραλίας. Τον περασμένο Οκτώβριο στάλθηκε στον Αρχηγό της Αστυνομίας μία ανοιχτή επιστολή από ανώτερο αστυνομικό στην οποία, μεταξύ άλλων, εκφράζονται ανησυχίες σχετικά με τον τρόπο που χρησιμοποιείται η Αστυνομία στην εφαρμογή των μέτρων για την αντιμετώπιση της COVID-19, καθώς και ότι η επιβολή των περιορισμών διαβρώνει την εμπιστοσύνη της αυστραλιανής κοινότητας στην Αστυνομία. Αυτή η εξασέλιδη ανοικτή επιστολή, την οποία συνυπέγραψαν πάνω από 6500 άτομα, δημιούργησε το κίνημα “Cops for Covid Truth” που συνεχίζει να απασχολεί την Αστυνομία της Αυστραλίας αλλά και το διεθνή Τύπο.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η ένωση δικηγόρων της Αγγλίας και της Ουαλίας δήλωσε πρόθυμη να ενημερώσει τους πολίτες για τις εξουσίες που έχουν οι αστυνομικοί να εισέλθουν σε οικίες, εάν έχουν βάσιμους λόγους να υποπτεύονται ότι παραβιάζονται οι περιορισμοί που έχουν επιβληθεί για την αντιμετώπιση της COVID-19. Παράλληλα, οι Αρχηγοί των Αστυνομιών της Αγγλίας και της Ουαλίας, εκπόνησαν ένα νέο μοντέλο αστυνόμευσης ανταποκρινόμενοι στις αντιδράσεις των αστυνομικών, σύμφωνα με το οποίο οι αστυνομικοί οφείλουν, πριν την επιβολή προστίμων, να εξηγούν στους πολίτες τους κινδύνους που απορρέουν για τη δημόσια υγεία από την παραβίαση των περιοριστικών μέτρων, να τους ενθαρρύνουν να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους, καθώς επίσης και να αναζητούν, σε διάλογο με τους πολίτες, τους λόγους που παραβιάζουν τα περιοριστικά μέτρα. Συγχρόνως, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι η διάθεση του συνόλου του αστυνομικού προσωπικού στην εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων περιορίζει σημαντικά την αποτελεσματικότητα της αστυνόμευσης, με αποτέλεσμα να σημειώνεται έξαρση της εγκληματικότητας.
Στον αγώνα της καταπολέμησης της πανδημίας δυστυχώς αυξάνονται και οι απώλειες ζωής αστυνομικών σε όλες τις αστυνομίες του κόσμου με προεξάρχουσες τις Αστυνομίες των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου πάνω από 100 αστυνομικοί έχουν χάσει τη ζωή της μέχρι σήμερα λόγω της COVID-19. Εκτιμάται μάλιστα ότι αυτή θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία των αστυνομικών χρονικών στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι αστυνομικοί που θα χάσουν τη ζωή τους από την COVID-19 θα είναι πολύ περισσότεροι από αυτούς που έχασαν τη ζωή τους στο τρομοκρατικό χτύπημα της 9/11, συνολικά 111 αστυνομικοί.
Η κοινοβουλευτική αστική δημοκρατία βρίσκεται ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία της αντιμέτωπη με μία τέτοιου μεγέθους πρόκληση που εκδηλώνεται και μεγεθύνεται καθημερινά, μέσα από τις προσπάθειες των θεσμικών οργάνων της για την προστασία της δημόσιας υγείας, με παράλληλη διασφάλιση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών. Η διαδρομή μέχρι την υποχώρηση της πανδημίας παραμένει ιδιαιτέρως δύσκολη και μακρά, ενώ ο τελικός απολογισμός αυτής της τεράστιας ιστορικής πρόκλησης θα είναι ιδιαιτέρως σημαντικός για τις αξίες της Δημοκρατίας και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.-
* Ο κ. Ευάγγελος Στεργιούλης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και ε.α.Υποστράτηγος της Ελληνικής Αστυνομίας. Υπηρέτησε στην έδρα της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας-Europol στη Χάγη και διετέλεσε προϊστάμενος των Εθνικών Υπηρεσιών Interpol και Europol της Ελλάδας. Έχει διδάξει στις Ακαδημίες της Ελληνικής και Κυπριακής Αστυνομίας, καθώς και στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.