«Κάθε πρωί πρέπει να σκεφτόμαστε κάτι σημαντικό για τη ζωή μας• κάτι που μας κάνει πιο πλούσιους, που μας δίνει νόημα και κίνητρο για χαρά και δημιουργία. Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων: οι ευφυείς και οι ηλίθιοι, και υπάρχει ένας πολύ απλός τρόπος να τους ξεχωρίζουμε. Οι ευφυείς είναι ευγνώμονες• ηλίθιοι είναι οι αχάριστοι. Είναι πολύ απλό».
«Η βαθύτερη προσδοκία μου είναι να βοηθήσει κάθε αναγνώστη, ανεξάρτητα από το εάν υποφέρει ή όχι από κρίσεις πανικού, να δοκιμάσει τη δυνατότητα να έχει μια νέου τύπου σχέση με τον εαυτό του, για να μπορεί να είναι ευχαριστημένος και δημιουργικός», είχε πει (στο talcmag.gr) ο ψυχίατρος Κώστας Γκοτζαμάνης απαντώντας στην εξής ερώτηση: Ο πανικός, αν και επιστημονικό σύγγραμμα, μπορεί να διαβαστεί από όλους μας. Γιατί θα το προτείνατε ως ανάγνωσμα και κυρίως σε ποιους;
Και μπορεί ο ψυχίατρος και συγγραφέας να έφυγε από την ζωή πριν από λίγες μέρες από εγκεφαλικό, η παρακαταθήκη του, όμως, είναι σημαντική. Είναι η δική του επιστημονική θέση για την αιτιολογία της διαταραχής πανικού και η πρόταση μιας διαφορετικής, αποτελεσματικής θεραπευτικής προσέγγισης.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η διαταραχή πανικού εξαπλώνεται ραγδαία στους πληθυσμούς των ανεπτυγμένων κοινωνιών, και δικαιολογημένα χαρακτηρίζεται ως η επιδημία του 21ου αιώνα. Τα αίτια είναι άγνωστα και η θεραπεία ουσιαστικά περιορίζεται στη χρήση κατευναστικών φαρμάκων. Ο ψυχίατρος Κώστας Γκοτζαμάνης (1957 - 2022), μετά από πολλά χρόνια δουλειάς με ανθρώπους που υποφέρουν από πανικούς, κατέθεσε αυτή την θέση στο βιβλίο του με τον εύστοχο τίτλο: «Πανικός - Η μεγάλη εξέγερση μέσα μας» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
«Δεν θα έμπαινα στον κόπο να το γράψω αν δεν είχα να πω κάτι διαφορετικό από αυτό που ονομάζω κυρίαρχη αντίληψη για την αιτιολογία και τη θεραπεία του πανικού. Αυτή η αντίληψη, που διδάσκεται στις ιατρικές σχολές όλου του κόσμου και αναφέρεται σε όλα τα συγγράμματα ψυχιατρικής, δεν έχει αλλάξει από την εποχή που ήμουν φοιτητής και χαρακτηρίζεται από την αδυναμία της ιατρικής να απαντήσει στο απλό ερώτημα: ”Γιατί σε έναν άνθρωπο εμφανίζονται οι κρίσεις πανικού και όχι μια άλλη ψυχική ή ψυχοσωματική διαταραχή, όπως, για παράδειγμα, μια άλλη αγχώδης διαταραχή;”. Όσο δεν υπάρχει απάντηση σ’ αυτό το βασικό ερώτημα, είναι επόμενο να μην υπάρχει και αποτελεσματική θεραπεία. Στο βιβλίο μου δίνω τη δική μου απάντηση και προτείνω μια αποτελεσματική, ειδική για τον πανικό, θεραπεία», είχε πει στην Καθημερινή.
- Γιατί χαρακτηρίζετε τον πανικό «εξέγερση», είχε ερωτηθεί επίσης από την Lifo.
«Διότι περί αυτού ακριβώς πρόκειται», είχε απαντήσει. «Για την ψυχιατρική γενικά ο πανικός είναι ένα ατύχημα που ο ασθενής αντιλαμβάνεται ως ατυχία, ”γιατί εγώ και όχι κάποιος άλλος”. Εγώ λέω ότι όχι, ο πανικός δεν έρχεται ξαφνικά, από το πουθενά, κάτι συμβαίνει μέσα μου που τον προκαλεί». Κι είχε συμπληρώσει: «...Εμφανίζεται κατεξοχήν σε ανθρώπους φαινομενικά επιτυχημένους, τακτοποιημένους κτλ. Αυτό γιατί ο πανικός, που διαφέρει από το απλό στρες, συνήθως εμφανίζεται εκεί ακριβώς όπου υπάρχουν επιλογές και όχι όταν αυτές απουσιάζουν, όπως ίσως θα ανέμενε κάποιος. Όταν π.χ. πρέπει να εργαστώ για να έχω κάτι να φάω σήμερα, άνετα θα κάνω οποιαδήποτε δουλειά βρεθεί. Όταν όμως διαθέτω περισσότερες επιλογές από την απλή επιβίωση, που είναι άλλωστε και το ευκταίο, δημιουργείται έδαφος για την εκδήλωση πανικού, γιατί τίθεται το θέμα της απόφασης, δηλαδή ποιον δρόμο να διαλέξω και γιατί. Ξεσπά τότε σε κάποιους ανθρώπους μια εσωτερική σύγκρουση, συχνά ασυνείδητη, ανάμεσα στα διαφορετικά κομμάτια του εαυτού που πρόσκεινται σε μία από τις δύο ή και περισσότερες κατευθύνσεις».
Γι′ αυτό ο ίδιος είχε αναφέρει ότι «χρειάζεται μια άλλη σχέση με τον εαυτό μας και κυρίως με τα επιμέρους κομμάτια του, που τα ονομάζω υποεαυτούς» για να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση που δεν είναι απλά μια κρίση άγχους. «Ο πανικός σε φρενάρει απολύτως, σου απαγορεύει να κάνεις αυτό που πας να κάνεις. Τίποτα δεν υπάρχει πάνω από τον πανικό».
Ποιος ήταν ο Κώστας Γκοτζαμάνης
Ο Κώστας Γκοτζαμάνης σπούδασε γιατρός γιατί το όνειρό του ήταν να γίνει ψυχίατρος. Κι έγινε ψυχίατρος γιατί τον ενδιέφερε η κοινωνική διάσταση της ψυχικής υγείας και η δυνατότητα του σύγχρονου ανθρώπου να είναι ευχαριστημένος και δημιουργικός. Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1957 από γονείς που επίσης είχαν γεννηθεί και μεγαλώσει στη Λάρισα. Λίγο πριν προλάβει να τελειώσει το νηπιαγωγείο, η οικογένειά του έφυγε από την πόλη. Πήγε σχολείο στη Βέροια, στην Κατερίνη, στα Κουφάλια Θεσσαλονίκης, στην Ελευθερούπολη Καβάλας και τελικά στη Θεσσαλονίκη. Συνήθως άλλαζε σχολείο στη μέση της χρονιάς. Όχι, ο πατέρας του δεν ήταν στρατιωτικός. Τα πρώτα του καλοκαίρια, ως 17 χρονών, τα πέρασε όλα στον Πλαταμώνα. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ από το 1975 ως το 1981. Ενόσω ήταν ακόμη φοιτητής, γεννήθηκε η κόρη του. Έζησε στην Οία της Σαντορίνης ως σύζυγος της αγροτικού γιατρού και για δυο χρόνια ήταν αγροτικός γιατρός στον Μόλυβο της Λέσβου. Από το 1988 ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Στην εκπαίδευσή του είχε δασκάλους τους Γιώργο και Βάσω Βασιλείου στη συστημική ψυχοθεραπεία και τον Γιάννη Σούκο στην ψυχανάλυση. Έχει ασχοληθεί με τη μετάφραση και την επιμέλεια βιβλίων σχετικών με το αντικείμενο της ψυχιατρικής. Το 2000 ανέλαβε μετά από ειδικό διαγωνισμό του Υπουργείου Παιδείας τη συγγραφή των βιβλίων της Σεξουαλικής Αγωγής για τους μαθητές του λυκείου (βιβλίο του καθηγητή και βιβλίο του μαθητή). Το 2014 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη το βιβλίο του Μεγαλώνοντας (με) το παιδί μου, ένας σύγχρονος οδηγός επιβίωσης για οικογένειες και άτομα. Δημιούργησε και διευθύνει το επιστημονικό θεραπευτικό κέντρο «Τόπος Ψυχοθεραπείας», που αποτελεί έναν τόπο συνάντησης κλασικών και εναλλακτικών θεραπευτικών προσεγγίσεων. Εφυγε από την ζωή σε ηλικία 64 ετών.