Ο αγωγός East-Med είναι ένα μεγαλεπήβολο εγχείρημα, στο οποίο εμπλέκονταν εξαρχής Ελλάδα, Ισραήλ και Κύπρος, για μεταφορά φυσικού αερίου από την Αν. Μεσόγειο προς την Ευρώπη. Ο αγωγός ουδέποτε κρίθηκε τελεσίδικα, αλλά με δεδομένη την πολιτική στήριξη των εμπλεκομένων κρατών, ΕΕ και ΗΠΑ, εκκρεμούσαν δύο κριτήρια: η οικονομική του βιωσιμότητα (που απαιτεί εκτίμηση κυρίως των ποσοτήτων φυσικού αερίου) και οι περιβαλλοντικές ανησυχίες, ενόψει της πράσινης μετάβασης της ΕΕ μέχρι το 2050.
Το περιβόητο πλέον αμερικανικό άτυπο έγγραφο με το οποίο αποσύρεται η πολιτική στήριξη των ΗΠΑ προς τον αγωγό δημοσιεύτηκε στις 5 Ιανουαρίου 2022, αλλά διοχετεύτηκε στοχευμένα μήνες πριν, για να επηρεάσει την αναθεώρηση του Κανονισμού της ΕΕ για την ενέργεια και τα «Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος», ώστε να ακυρωθεί ο αγωγός εσωτερικά από την ΕΕ.
Η σκοπιμότητα του αμερικανικού εγγράφου ήταν ολοφάνερη, αφού προέκρινε τον αγωγό ασύμφορο και μη βιώσιμο, χωρίς καν να υπάρχουν τα στοιχεία από τις τεχνικές μελέτες βιωσιμότητας! Παρεμπιπτόντως, στις 15/12/2021, αναφέρθηκα δημόσια στην «μάχη» εντός ΕΕ γύρω από τον αγωγό καθώς και στην πρωτοβουλία μου για συνδρομή των θέσεων της Κύπρου, με στήριξη Κυπρίων και άλλων Ευρωβουλευτών.
Τελικά, κατά την Σλοβακική προεδρία στο Συμβούλιο (Δεκέμβριο 2021), η ΕΕ αποφάσισε την πολιτική της στήριξη προς τον αγωγό East-Med με δυνατότητα χρηματοδότησης για τα επόμενα χρόνια, διατηρώντας τον στα «Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος». Το κριτήριο της περιβαλλοντικής παραμέτρου ικανοποιήθηκε με πρόνοια για μεταφορά υδρογόνου (πράσινης ενέργειας) μετά τη λήξη χρήσης του αγωγού για φυσικό αέριο.
Ένα στρατηγικό εγχείρημα που αλλάζει τους όρους του γεωπολιτικού παιγνιδιού –εξού και η έντονη επιδίωξη της Τουρκίας για ακύρωση του αγωγού– προϋποθέτει πολιτική στήριξη για να υπάρξει ορθολογική αξιολόγηση της οικονομικής βιωσιμότητας από ιδιωτικές εταιρείες.
Όταν σήμερα, αρχηγός κόμματος και υποψήφιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όταν ο Υπουργός Εξωτερικών καθώς κι άλλοι από όλο το πολιτικό φάσμα, θεωρούν ότι οι εταιρείες από μόνες τους θα κρίνουν το μέλλον του αγωγού, μηδενίζοντας την αναγκαία πολιτική στήριξη, είτε θεωρούν τον αγωγό εμπόδιο στη «λύση» του Κυπριακού, διερωτόμαστε αν αυτά περιλαμβάνονται στα «λόγια του αέρα» για τον αγωγό στα οποία ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αναφέρθηκε.
Πάντως, τόσοι εγχώριοι πολιτικοί ίδιας πολιτικής σκέψης (ή … απερισκεψίας), δεν μπορεί να είναι τόσο αφελείς. Η εξήγηση είναι ότι εξαρχής δεν επιθυμούσαν τον αγωγό, είτε τον επιθυμούσαν μέσω Τουρκίας, αλλά ιδιαίτερα τώρα, ενόψει προεδρικών εκλογών, συγκαλύπτουν τις πραγματικές τους απόψεις.
Επειδή το εγχείρημα του αγωγού θα άλλαζε τους όρους του «παιγνιδιού» με ενεργειακή συνεργασία των κρατών της περιοχής σε τομείς που θα αφορούσαν και την ασφάλεια, έναντι των απειλών της Τουρκίας, η πολιτική στήριξη είναι καθοριστική. Όμως, αγωγός δεν γίνεται, εάν τις αποφάσεις λαμβάνουν όσοι εγχώριοι πολιτικοί θεωρούν τον αγωγό εμπόδιο ή θέλουν διέλευσή του μέσω Τουρκίας!
***
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο