Ο Παναγιώτης Τέτσης κι ο Σπύρος Βασιλείου συναντούν τον Ηλία Παπαηλιάκη, τον Ζάφου Ξαγοράρη ή την Ειρήνη Ευσταθίου. Ο Κωνσταντίνος Μαλέας, ο Σπύρος Παπαλουκάς κι ο Δημήτριος Γαλάνης συναντούν τον Μιχάλη Μαδένη, τον Τζουλιάνο Καγκλή, και την Ηώ Αγγελή. Ο Νικόλαος Γύζης και Μιχαήλ Αξελός, συναντούν τον Γιώργου Λαζόγκα, τον Γιάννη Ψυχοπαίδη, την Βάνα Ξένου, και την Αλεξάνδρα Αθανασιάδη. Ο Γεώργιος Ιακωβίδης κι ο Γιάννης Τσαρούχης συναντούν τον Γιώργο Ρόρρη, τον Στέφανο Δασκαλάκη και τον Τάσο Μαντζαβίνο. Ο Γιάννης Σπυρόπουλος, κι ο Ντίκος Βυζάντιος συναντούν τη Σελέστ Πολυχρονιάδη, τον Γιάννη Μιχαηλίδη, τον Γιάννη Αδαμάκο, τη Ρένα Παπασπύρου και την Όπυ Ζούνη.
Εβδομήντα έργα τέχνης από μια από τις πλέον αναγνωρισμένες συλλογές ελληνικής τέχνης, τη συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος, διαφορετικής τεχνοτροπίας και εποχής, παρουσιάζονται για πρώτη φορά σε παράλληλη παρατήρηση με σκοπό να δημιουργηθεί ένας ανοικτός διάλογος μεταξύ τους στους χώρους του Ιδρύματος Θεοχαράκη.
Τρεις διακριτές ενότητες οργανώνονται σε μικρότερους «κύκλους θέασης», στους οποίους ιστορικές δημιουργίες και έργα μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης συνυπάρχουν και αλληλοτροφοδοτούνται ως προς την οπτική και την ερμηνεία τους.
«O θεατής συναντά δημιουργίες καλλιτεχνών της Ακαδημίας του Μονάχου, έργα των πρωτοπόρων του ελληνικού Μοντερνισμού στις αρχές του 20ού αιώνα, αλλά και των δημιουργών της λεγόμενης Γενιάς του ’30. Παράλληλα, βλέπει έργα τέχνης εκπροσώπων της ελληνικής αφαίρεσης, της πρωτοπορίας των δεκαετιών του 1960 και 1970, καθώς και δημιουργίες της σύγχρονης εικαστικής παραγωγής».
Συγκεκριμένα:
Τοπία της Αθήνας του Παναγιώτη Τέτση και του Σπύρου Βασιλείου ακολουθούνται από τη σύγχρονη ερμηνεία της πόλης σε έργα του Ηλία Παπαηλιάκη, του Ζάφου Ξαγοράρη ή της Ειρήνης Ευσταθίου. Οπτικές του φυσικού τοπίου συναντώνται σε έργα των Κωνσταντίνου Μαλέα, Σπύρου Παπαλουκά, Δημήτριου Γαλάνη, αλλά και των Μιχάλη Μαδένη, Τζουλιάνο Καγκλή, Ηώς Αγγελή. Αναγνώσεις του μύθου και της ιστορίας τροφοδοτούνται από το έργο των Νικόλαου Γύζη και Μιχαήλ Αξελού, αλλά και των Γιώργου Λαζόγκα, Γιάννη Ψυχοπαίδη, Βάνας Ξένου, Αλεξάνδρας Αθανασιάδη. Η αναπαράσταση της ανθρώπινης μορφής διερευνάται μέσα από έργα καλλιτεχνών όπως οι Γεώργιος Ιακωβίδης, Γιάννης Τσαρούχης, Γιώργος Ρόρρης, Στέφανος Δασκαλάκης, Τάσος Μαντζαβίνος, Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, Ιάσονας Μολφέσης κ.ά. Ενώ, εικαστικές γραφές πέραν της αναπαράστασης, που ανοίγονται προς την πνευματικότητα, την υλικότητα, τους οπτικούς πειραματισμούς, τη συμβολική διάλεκτο ή την αλληγορική σημασία, παρουσιάζονται με το έργο καλλιτεχνών όπως οι Γιάννης Σπυρόπουλος, Ντίκος Βυζάντιος, Σελέστ Πολυχρονιάδη, Γιάννης Μιχαηλίδης, Γιάννης Αδαμάκος, Ρένα Παπασπύρου, Όπυ Ζούνη, Λήδα Παπακωνσταντίνου, Βασίλης Γεροδήμος, Αντώνης Ντόνεφ κ.ά.
Γι′ αυτές τις «συναντήσεις» μίλησε στην Huffpost η επιμελήτρια της έκθεσης, Χάρις Κανελλοπούλου.
- Πώς προέκυψε η ιδέα της συνεργασίας των δύο φορέων, της Τράπεζας της Ελλάδος και του Ιδρύματος Θεοχαράκη;
Η έκθεση «Παράλληλη θέαση» εντάσσεται στο πλαίσιο επιλογών που έχει θέσει το Ίδρυμα Θεοχαράκη για την παρουσίαση σημαντικών συλλογών στο ευρύτερο κοινό καθ’ όλα τα χρόνια λειτουργίας του. Η Συλλογή έργων τέχνης της Τράπεζας της Ελλάδος είναι από τις πλέον αντιπροσωπευτικές συλλογές νεοελληνικής τέχνης, με αξιόλογα έργα από τον 19ο αιώνα μέχρι τις μέρες μας. Εν προκειμένω, το ενδιαφέρον του Ιδρύματος για αυτήν τη συνεργασία συντονίστηκε με το πνεύμα εξωστρέφειας της Τράπεζας για τη διοργάνωση δραστηριοτήτων που αφορούν την αξιοποίηση των Συλλογών της.
- «Η Τράπεζα της Ελλάδος καθιστά προσιτά στο κοινό πολλά, από τα πιο εμβληματικά της, αποκτήματα. Το Ίδρυμα Θεοχαράκη, όχι μόνο προσφέρει τη στέγη του, αλλά κομίζει και την πολύτιμη εμπειρία και τεχνογνωσία του στη διοργάνωση σπουδαίων εικαστικών γεγονότων», ανέφερε η υπουργός Πολιτισμού στα εγκαίνια της έκθεσης «Παράλληλη θέαση». Είναι, λοιπόν, αυτό που λέμε «win - win» κατάσταση;
Το Ίδρυμα Θεοχαράκη αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης του φιλότεχνου κοινού στο κέντρο της Αθήνας, παρουσιάζοντας επί σειρά ετών ενδιαφέρουσες εικαστικές εκθέσεις από την ελληνική και τη διεθνή σκηνή. Η συνεργασία μας υπήρξε μόνο εποικοδομητική, καθώς στους χώρους του αναδεικνύονται έργα της Συλλογής μας, και μάλιστα υπό μια διαφορετική οπτική, αυτή του διαλόγου ανάμεσα σε ιστορικές δημιουργίες και σε μοντέρνα και σύγχρονα έργα τέχνης.
- Μιλήστε μας λίγο για τον τίτλο της έκθεσης και με ποιο σκεπτικό επιλέχθηκε.
Ο τίτλος της έκθεσης «Παράλληλη θέαση» αντανακλά το ενδιαφέρον μας για τη συνύπαρξη σε κοινό χώρο και την παράλληλη παρατήρηση έργων τέχνης της Συλλογής διαφορετικής τεχνοτροπίας και εποχής, από τον 19ο έως τον 21ο αιώνα. Η παρουσίαση αυτή έχει ως σκοπό να αναδειχθεί ένας ανοικτός και δημιουργικός διάλογος για καλλιτεχνικές δημιουργίες, που άλλοτε γειτνιάζουν κι άλλοτε απέχουν χρονικά ή αισθητικά, έτσι ώστε να φωτιστούν διαφορετικές συνδέσεις, διαφοροποιήσεις, ενδιαφέρουσες συγκρίσεις και ερμηνείες αναμεταξύ τους.
- Πόσα έργα περιλαμβάνει η έκθεση, ποιων περιόδων και με τι κριτήριο έγινε η επιλογή τους;
Η έκθεση περιλαμβάνει 70 έργα, αναδεικνύοντας διαφορετικές πτυχές της νεοελληνικής τέχνης. Είκοσι από αυτά έχουν φιλοτεχνηθεί από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα έως τα μέσα του 20ού. Πενήντα έργα έχουν δημιουργηθεί από το 1950 και μετά, και από αυτά –ειδικότερα– 36 από το 1980 και μετά.
- Πώς έγινε η διάταξη των έργων στο χώρο; Ποια φιλοσοφία ακολουθήθηκε στην αρχιτεκτονική της έκθεσης;
Η έκθεση οργανώνεται σε τρεις κύριες ενότητες υπό τους τίτλους «Τόποι και χώροι», «Μύθοι και άνθρωποι», «Δυναμική της “έλλειψης”». Σε καθεμία τους, μικρότεροι «κύκλοι θέασης» δημιουργούνται μέσα στον εκθεσιακό χώρο· οι «κύκλοι» διαθέτουν άλλοτε προφανή και άλλοτε μη αναμενόμενα θεματικά ή τεχνοτροπικά ζευγάρια ή σύνολα, δημιουργίες διαφορετικών εποχών, αλλά παράλληλων αναζητήσεων. Κάθε «συνομιλία» φέρνει στο προσκήνιο σχέσεις, οι οποίες συντάσσονται είτε με όρους έμπνευσης από την εικαστική κληρονομιά των παλαιότερων είτε με διάθεση ανατροπής προς καινοτόμες κατευθύνσεις. Το σκεπτικό αυτό ορίζει την αρχιτεκτονική της έκθεσης, δεν περιορίζει όμως την αφήγησή της. Πέρα από αυτό, ο θεατής μπορεί να ακολουθήσει τη γραμμική πορεία ανά ενότητα, λαμβάνοντας υπόψη κάθε εννοιολογικό άξονα, ή ακόμα και να αναζητήσει αναφορές άξιες παρατήρησης στην παράλληλη σύνδεση ανάμεσα σε έργα από διαφορετικές ενότητες.
- Κυρία Κανελλοπούλου, πιστεύετε ότι ένα ίδρυμα όπως μια Τράπεζα – και μάλιστα η ΤτΕ – έχει υποχρέωση να κάνει το κοινό κοινωνό των έργων που έχει στην κατοχή της; Πού μπορεί να δει κανείς τα έργα αυτά;
Από την αρχή της διάρθρωσης της Συλλογής, το 1928, μέχρι τις μέρες μας, η Τράπεζα της Ελλάδος επιλέγει έργα τέχνης που διακρίνονται για την αξία τους ως ιστορικά τεκμήρια, αλλά και για την καλλιτεχνική δεξιοτεχνία τους. Σκοπός είναι τα έργα αυτά να λειτουργούν μέσω της Συλλογής ως παρακαταθήκη όψεων της εγχώριας εικαστικής πρακτικής και ιστορίας. Ο ρόλος της Συλλογής είναι χρηστικός, καθώς πολλά από τα έργα της βρίσκονται αναρτημένα σε χώρους στο Κεντρικό Κτήριο της Τράπεζας στην οδό Πανεπιστημίου. Προέχει, όμως, ο δημόσιος χαρακτήρας της και είναι σημαντικό η Τράπεζα να κάνει κοινωνό της Συλλογής της το ευρύτερο κοινό. Αυτό αποδεικνύει η συχνότητα με την οποία το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας οργανώνει εκθέσεις και δράσεις προς αυτήν την κατεύθυνση. Από το 2018, όταν, με αφορμή τα 90 χρόνια από την ίδρυση της Τράπεζας, πραγματοποιήθηκε η έκθεση «Τόποι αναφοράς» στο Μουσείο Μπενάκη, έργα της Συλλογής παρουσιάστηκαν στη συνέχεια στην έκθεση «Σημείο Συνάντησης. Αρχαιολογία και τέχνη σε συνομιλία στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας» σε συνεργασία με την τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων (2019-2020), όπως και στην έκθεση με τίτλο «Θαλασσογραφίες» που παρουσιάστηκε στην Πινακοθήκη Κυκλάδων (2021), σε συνεργασία με τον Δήμο Σύρου-Ερμούπολης. Για να φτάσουμε σήμερα στην έκθεση στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
- Ποιο το προφίλ της συλλογής της ΤτΕ; Τι έργα περιλαμβάνει και βάσει ποιου σκεπτικού έχει δομηθεί; Πώς αποκτήθηκαν τα έργα της συλλογής της;
Η Συλλογή απαρτίζεται από έργα ζωγραφικής, χαρακτικής και γλυπτικής καταξιωμένων και ανερχόμενων Ελλήνων καλλιτεχνών. Πολλά από τα έργα της διακρίνονται για τον σημαντικό ιστορικό χαρακτήρα τους, ενώ στα αποκτήματά της ανήκουν και ενδιαφέρουσες προτάσεις της νεότερης εικαστικής γραφής. Ένα από τα χαρακτηριστικά της Συλλογής είναι η προτίμηση προς τη ζωγραφική και τη χαρακτική, στον άξονα της παραστατικότητας, ειδικά σε έργα που ανήκουν στον 19ο αιώνα και στο πρώτο μισό του 20ού. Καθώς, όμως, προχωράμε προς τη σύγχρονη καλλιτεχνική έκφραση, στη Συλλογή εντάσσονται τόσο έργα παραστατικά όσο και έργα που διατυπώνουν νεότερες εκφάνσεις της εικαστικής γλώσσας και οικειοποιούνται και διαφορετικές τεχνικές.
- Ποια τα επόμενα σχέδια για τον εμπλουτισμό αλλά και την ανάδειξη της συλλογής αυτής;
Ο εμπλουτισμός της Συλλογής προχωρά με τακτικότητα και με σκοπό να αναδεικνύεται τόσο ο ιστορικός χαρακτήρας της όσο και ο βηματισμός της στη σύγχρονη εποχή. Επόμενο σημαντικό χρονικό ορόσημο για την Τράπεζα της Ελλάδος αποτελεί η επέτειος των εκατό χρόνων από τη λειτουργία της, το 2028. Μέχρι τότε, όμως, σχεδιάζονται κι άλλοι ενδιάμεσοι «σταθμοί» έκθεσης της Συλλογής. Ορισμένα από τα έργα της, για παράδειγμα, πρόκειται να παρουσιαστούν στην έκθεση «Πρωτόλεια», η οποία θα διοργανωθεί στο Μουσείο Μπενάκη το 2025, σε μια συνεργασία του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, του Μουσείου Μπενάκη και της Τράπεζας της Ελλάδος. Σε αυτήν την έκθεση, η γραφή στο έργο της πρώιμης περιόδου δώδεκα καταξιωμένων Ελλήνων καλλιτεχνών θα λειτουργήσει ως οδηγός για την ανάδειξη χαρακτηριστικών στοιχείων στο ώριμο εικαστικό ιδίωμά τους.
Info:
Παράλληλη θέαση
Ιδρυμα Β κ Μ Θεοχαράκη
Διάρκεια έκθεσης: Ως 21 Ιανουαρίου 2024
Βασιλίσσης Σοφίας 9 και Μέρλιν 1, Αθήνα
Διάρκεια έκθεσης: Ως 21 Ιανουαρίου 2024
Κλείστε το εισιτήριό σας εδώ: