“Όλα φεύγουν, όλα ξανάρχονται πίσω∙ αιώνια κυλά ο τροχός του Είναι.
Όλα πεθαίνουν, όλα ξανανθίζουν∙ αιώνια τρέχει η χρονιά του Είναι. Όλα συντρίβονται, όλα συναρμόζονται πάλι∙ αιώνια χτίζεται το ίδιο το σπίτι του Είναι.
(Φρίντριχ Νίτσε, “ Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα”).
Παρακολουθώντας ή και αναλύοντας κάποιος τα τεκταινόμενα στην ελληνική πολιτική σκηνή και ιδιαίτερα στο χώρο της αντιπολίτευσης σίγουρα θα αναγκαζόταν να καταφύγει τόσο στην Φιλοσοφία όσο και στην Ψυχολογία, προκειμένου να ερμηνεύσει τα γενεσιουργά αίτια της πολιτικής παθογένειας που κατατρύχει το πολιτικό μας σύστημα και τη μεταπολιτευτική μας Δημοκρατία.
Κυρίαρχο στοιχείο και σύμπτωμα αυτής της πολιτικής παθογένειας δεν είναι άλλο από αυτό της “Πολιτικής Ασυμμετρίας” που δεσπόζει τα τελευταία χρόνια στην πολιτική ζωή του τόπου μας και ιδιαίτερα μετά τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 2023 και τις ΕυρωΕκλογές του 2024.
Η «Πολιτική Ασυμμετρία» (η δυσαναλογία της εκλογικής ισχύος ΝΔ και αντιπολίτευσης [ΣΥΡΙΖΑ/ΠΑΣΟΚ]) ανιχνεύεται σε διάφορα επίπεδα και περιγράφει την “δυσαναλογία μεταξύ των κοινωνικών απαιτήσεων και των επεξεργασμένων / αποδεκτών πολιτικών λύσεων που προσφέρονται διαχρονικά.
Στο επίπεδο της Πολιτικής Ασυμμετρίας “ανθοφορεί” και η απογοήτευση των πολιτών στο βαθμό που την αδυναμία, την απροθυμία ή και την ανικανότητα της κυβέρνησης αδυνατεί να την αντισταθμίσει η αντιπολίτευση .
Η αδυναμία αυτή της αντιπολίτευσης να ελέγχει αποτελεσματικά την κυβέρνηση και να διατυπώνει με πειστικό τρόπο εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης συνιστά το μείζον πρόβλημα της δημοκρατίας μας. Κι αυτό γιατί η δημοκρατία και το πολιτικό μας σύστημα χρειάζεται και τα θεσμικά αντίβαρα απέναντι στην εξουσία της κυβέρνησης και στην κακή αλλά και στην αλαζονική άσκηση αυτής.
Η πεποίθηση του εκλογικού σώματος πως οι σημερινοί παίκτες – πρωταγωνιστές - αρχηγοί της αντιπολίτευσης αδυνατούν να μεταβάλουν-ανατρέψουν τους κομματικούς συσχετισμούς πρέπει να αλλάξει με άρση της “Πολιτικής Ασυμμετρίας”.
Κι αυτό γιατί η «Πoλιτική Ασυμμετρία» συνιστά ένα επικίνδυνο ή και καταστροφικό πλήγμα στο “μαλακό υπογάστριο” της Δημοκρατίας αλλά και στο πολιτικό μας σύστημα. Κι αυτό γιατί η χαμένη πολιτική ισορροπία αυξάνει τα φαινόμενα αλαζονείας της κυβέρνησης αφού εκλείπει ο φόβος και η απειλή εναλλαγής της εξουσίας που συνήθως λειτουργούν αποτρεπτικά σε φαινόμενα αυταρχισμού και κατάχρησης της εξουσίας.
Σήμερα κι ενώ η ΝΔ κλονίζεται δημοσκοπικά (και όχι μόνον) τα θεσμικά αντίβαρα των δύο κομμάτων της αντιπολίτευσης (ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ) βρίσκονται σε μία περιδίνηση για την εκλογή νέου αρχηγού.
Οι εσωτερικές διεργασίες του ΣΥΡΙΖΑ είναι αδύνατον να καταγραφούν και να ερμηνευτούν με τα παραδοσιακά πολιτικά εργαλεία. Εδώ ισχύει το «ου γαρ γινώσκεις τι τέξεται η επιούσα».
Το ΠΑΣΟΚ μετά από καιρό συντεταγμένα και με μία ζηλευτή πολιτική και κομματική πειθαρχία οδεύει σε μία εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη του νέου αρχηγού του. Αυτό είναι φανερά πλέον ένα ακόμα στοιχείο της πολιτικής του ωρίμασης. Κι αυτή η ωρίμασή του είναι που έχει ανάγκη το πολιτικό μας σύστημα στο βαθμό που όλα δείχνουν πως θα είναι το “κατά νόμον” κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και γιατί όχι η επόμενη κυβέρνηση.
Φαίνεται πως το ΠΑΣΟΚ μετά το «περάσαμε κάβους πολλούς» μπήκε στα ήρεμα νερά και σε απάνεμα λιμάνια και προετοιμάζεται για την “μεγάλη επιστροφή”.
Όλοι εκείνοι που έσπευσαν να το χαρακτηρίσουν ως “Πολιτικό απολίθωμα” και “Πολιτικό Ξενιστή” φαίνεται πως δεν γνώριζαν ή αγνόησαν την “Ψυχή” του κόμματος που διέπεται από την κοσμική αρχή της γνωστής Νιτσεϊκής θεωρίας περί της “αιώνιας επιστροφής” και της ρήσης του Ηράκλειτου ”τα πάντα ρει, τα πάντα χωρεί, ουδέν μένει”.
Σε αυτήν την πολιτική συγκυρία το ΠΑΣΟΚ επιχειρεί την κομματική του ανάταξη για την πολιτική επικύρωση της μεγάλης επιστροφής του. Το ΠΑΣΟΚ ποτέ δεν έφυγε και τώρα ανασυντάσσεται για το μεγάλο άλμα. Είναι αυτό που τονίζει ο Ποιητής “μαζεύω τους σκόρπιους σπόρους μου / για την καινούργια μακρινή μου ανάσταση / μαζεύω” (Μ. Κατσαρός)
Για τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους πλανάται το δίλημμα με τη μορφή ερωτήματος: “Γιατί πάλι ΠΑΣΟΚ;”
Σίγουρα η δυσπιστία των παραδοσιακών ψηφοφόρων αλλά και των νέων δρα ανασταλτικά στην πολιτική ανάταξη και ανάσταση του πάλαι ποτέ κραταιού ΠΑΣΟΚ. Σε αυτό συνέβαλε η απώλεια της εξουσίας και τα οικονομικά παρεπόμενα από την οικονομική κρίση του 2010 (μνημόνια…)
Σήμερα το ΠΑΣΟΚ εμφανίζει ένα πολιτικό λόγο και όραμα και διακηρύττει ότι δεν είναι ακολούθημα κανενός άλλου κόμματος, αλλά μία αξιόπιστη κομματική και πολιτική επιλογή. Κι αυτό χάριν της Πατρίδας, του Ελληνικού λαού και της Δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα.
Ωστόσο, στις δημοκρατίες αναγκαία προϋπόθεση για την ανθοφορία της είναι η πολιτική συμμετοχή και η ανανέωση, τόσο σε επίπεδο ιδεών όσο και σε επίπεδο προσώπων (στελεχών και ψηφοφόρων). Το ΠΑΣΟΚ – δίκαια ή άδικα – φορτώθηκε το κύριο βάρος της οικονομικής κρίσης του 2010 με αποτέλεσμα οι παραδοσιακοί του ψηφοφόροι να απομακρυνθούν από τη στέγη του. Η νέα γενιά για άλλους λόγους αποστασιοποιημένη από τις αμαρτίες του παρελθόντος επιδεικνύει μία δυσπιστία ή άρνηση απέναντι σε ό,τι θεωρείται συστημικό.
Με αυτά τα δεδομένα το ΠΑΣΟΚ στο μέτρο του δυνατού αγωνίζεται να ανανεωθεί και να αρθρώσει ένα νέο πολιτικό λόγο, χωρίς τις ακρότητες του παρελθόντος και τους σύγχρονους πολιτικούς μανιχαϊσμούς. Αποφεύγει το συνθηματικό λόγο και επιλέγει το δρόμο των επιχειρημάτων για την πρόκληση του ενδιαφέροντος και την πολιτική συμμετοχή των πολιτών.
Σε ένα άλλο επίπεδο το σημερινό ΠΑΣΟΚ, ώριμο και πολιτικά υπεύθυνο, διεκδικεί εκείνο τον κοινωνικό χώρο που μάχεται να επιβιώσει αλλά κι εκείνο το τμήμα της δημιουργίας και της επιχειρηματικότητας. Η κοινωνία και κάθε υγιές σύστημα θεμελιώνονται πάνω στη βάση της απάλειψης της ακραίας φτώχειας αλλά και στην εξασφάλιση εκείνων των προϋποθέσεων για την έκφραση του επιχειρηματικού πνεύματος με στόχο την παραγωγή του κοινωνικού πλούτου.
Κι αυτό γιατί καμία κοινωνία δεν μπορεί να ισορροπήσει όταν είναι διχασμένη σε τμήματα με απόλυτη φτώχεια και σε τμήματα με περισσό πλούτο. Η άδικη κατανομή του εθνικού πλούτου, αλλά και οι συνεχείς παραχολογίες με την μορφή επιδομάτων υπονομεύουν κάθε προσπάθεια για οικονομική εξυγίανση. Ας μην ξεχνάμε πως το χρέος σκάλωσε στα 400 δισ και ο κίνδυνος ενός νέου μνημονίου είναι πάντα ορατός, στο βαθμό που το πρώτο μνημόνιο κατέστη αναγκαίο με λιγότερο χρέος.
Εξίσου, όμως, αναγκαία είναι και η ορθολογική παρέμβαση του ΠΑΣΟΚ στα εθνικά θέματα. Το Πατριωτικό ΠΑΣΟΚ, που ως όρος δέσποζε για πολλά χρόνια, διεκδικεί και προβάλλει την ανάγκη μιας Ελλάδας σύγχρονης στον σημερινό πολυπολικό και αβέβαιο κόσμο.
Σε αυτόν τον κόσμο οφείλουμε να επιλέξουμε νέους δρόμους και τρόπους με ισχυρές και εθνωφελείς συμμαχίες. Η αμυντική θωράκιση της χώρας είναι επιβεβλημένη, αλλά από μόνη της δεν αρκεί. Οι συμμαχίες και οι φίλοι της χώρας μας πρέπει να αξιολογούνται με γνώμονα τα μακροπρόθεσμα εθνικά συμφέροντα, στο βαθμό που όλοι αποδέχονται την αρχή πως “Οι άνθρωποι συνδέονται με φιλία, αλλά τα έθνη με συμφέροντα”(Χόχουτ).
Τέλος σε πολιτικό και θεσμικό επίπεδο το ΠΑΣΟΚ με την πείρα του παρελθόντος, την δημοκρατική του φυσιογνωμία και το κοινωνικό του όραμα μάχεται για την ποιοτική αναβάθμιση της δημοκρατίας. Οι νέες τεχνολογίες και οι νέοι τρόποι πολιτικής σκέψης και έκφρασης των πολιτών επιτάσσουν και τις αναγκαίες πολιτικές, πολιτειακές και θεσμικές αλλαγές. Κι αυτό γιατί η έννοια του πολίτη διαφοροποιείται από εποχή σε εποχή στο βαθμό που και οι συνθήκες αλλάζουν.
Το ΠΑΣΟΚ, ως ιστορικό κόμμα και αφού επιβίωσε μέσα στο καμίνι των πολλαπλών κρίσεων - κάτι που δεν κατάφεραν αντίστοιχα σοσιαλιστικά κόμματα στην Ευρώπη, όπως το Γαλλικό και Ιταλικό σοσιαλιστικό κόμμα – πορεύεται στο δρόμο των μεταμορφώσεων και των αλλαγών χωρίς τους ατελέσφορους λαϊκισμούς. Αναγκαία συνθήκη για κάθε κόμμα που φιλοδοξεί να πρωταγωνιστήσει είναι η αποδοχή της άποψης πως:
“Ο πόθος να κατανοήσεις τον κόσμο και ο πόθος να τον μεταμορφώσεις είναι οι δύο μεγάλες μηχανές της προόδου. Χωρίς αυτές, η ανθρώπινη κοινωνία θα έμενε ασάλευτη ή θα πισωδρομούσε” (Μπέρτραντ Ράσελ).
Σε αυτήν, λοιπόν, την προσπάθεια ανάταξης του ΠΑΣΟΚ με στόχο την προώθηση μιας σοβαρής κυβερνητικής πρότασης και υπηρετώντας το χώρο εδώ και 50 χρόνια από διάφορες θέσεις θεωρώ πως η υποψηφιότητα του Παύλου Γερουλάνου συγκεντρώνει όλα εκείνα τα στοιχεία που θα βοηθήσουν την “Επιστροφή” του κόμματος σε κυβερνητική τροχιά.
Η επιλογή μου αυτή αφορμάται από μία θέση-διαπίστωση του Lasswell για την χαρακτηρολογική δομή του «πολιτικού ανθρώπου» και κατεξοχήν εκείνου που φιλοδοξεί να ηγηθεί ενός ιστορικού κόμματος, του ΠΑΣΟΚ:
“Αν υπάρχει ένας ξεχωριστός τύπος ανθρώπου που θα μπορούσε να ονομαστεί «πολιτικός άνθρωπος» αυτός ο τύπος ξεχωρίζει από τους άλλους από την ιδιαίτερα έντονη κλίση του για σχέσεις, σύμβολα και καταστάσεις που εκφράζουν δύναμη, γόητρο και επιβολή”.
Ο χαρακτήρας, η πολιτική σκέψη, η εμπειρία και περισσότερο το πρόγραμμά του είναι λίγα από τα πολλά στοιχεία-γνωρίσματα που κοσμούν την υποψηφιότητα του Παύλου Γερουλάνου.
Η παρουσίαση και προβολή του προγράμματός του δεν μπορούν να χωρέσουν στο παρόν κείμενο . Ωστόσο και η αποσπασματική αναφορά ή και προβολή μέρους του προγράμματός του ενέχουν τον κίνδυνο να αδικήσουν την όλη ενότητα και πληρότητά του.
Όμως θεωρείται αναγκαία η δήλωση του κ. Γερουλάνου σχετικά με τα «προσόντα» του μελλοντικού προέδρου του ΠΑΣΟΚ:
«Ο πρόεδρός μας πρέπει να έχει σχέδιο, να έχει εμπειρία και να διασφαλίζει την ενότητα μπροστά στις μάχες, είτε αυτές είναι στην κοινωνία, είτε μέσα στη Βουλή, είτε μέσα στο κόμμα. Αυτά φέρνει η δική μου υποψηφιότητα. Τώρα αυτά θεωρώ ότι θα κρίνουν τον επόμενο ηγέτη».
Μία σταχυολόγηση και προβολή κάποιων βασικών θέσεων του Προγράμματος του κ. Γερουλάνου ίσως βοηθούσε τον αναγνώστη στην γνώση και κατανόηση της φιλοδοξίας του να ηγηθεί του ΠΑΣΟΚ.
«…Για αυτό, φίλες και φίλοι, δεν θα μιλήσω, σήμερα, με αριθμούς. Θα μιλήσω, για Ανθρώπους. Τους δικούς μας Ανθρώπους. Τις Ελληνίδες και τους Έλληνες που έμειναν, τα Ελληνόπουλα που έφυγαν, τους Ανθρώπους που γεννήθηκαν, που επέλεξαν ή τους έταξε η μοίρα τους να ζουν σε αυτόν τον τόπο. Αυτό, που απαρτίζουμε μαζί, και κάποτε ονομάζαμε, τον Λαό μας!
…Η Αναγέννηση, έχει τρία αξιακά χαρακτηριστικά. Τρεις αξίες που πρέπει και αποτελούν το θεμέλιο κάθε κοινωνικού συμβολαίου του ΠΑΣΟΚ: Είναι ένα σχέδιο Πατριωτικό, Ανθρωποκεντρικό, Σοσιαλιστικό! Δηλαδή, είναι ένα σχέδιο που βάζει την Ελλάδα πρώτη, τον άνθρωπο στο επίκεντρο κάθε πολιτικής επιλογής, και έχει στόχο την απελευθέρωση των δημιουργικών δυνάμεων της πατρίδας μας σε εθνικό, κοινωνικό και ατομικό επίπεδο. Για να χτίσουμε μια Ελλάδα ισχυρή, μια κοινωνία δίκαιη και μια οικονομία πατριωτική» (Απόσπασμα από “Το σχέδιο για την αναγέννηση της Ελλάδας”).
Ως επιμύθιο της στήριξής μου στην υποψηφιότητα του Παύλου Γερουλάνου δεν θα μπορούσα να επιλέξω κάτι άλλο παρά τη θέση του Χατσνέκερ, που περιγράφει τα απαραίτητα χαρακτηριστικά ενός σύγχρονου πολιτικό ηγέτη:
“Ο πιο κατάλληλος πολιτικός είναι αυτός που έχει τις λιγότερες φιλοδοξίες για τον εαυτό του”.
Χωρίς παράλληλα να ξεχνάμε τον βασικό κανόνα της ζωής μας (και όχι μόνον), όπως αυτός διατυπώθηκε από τον Καρλ Γιουνγκ:
″Δεν είμαι αυτά που μου έχουν συμβεί, είμαι αυτό που έχω επιλέξει να γίνω″..
Πιστεύοντας πως ο Παύλος Γερουλάνος επέλεξε πρωτίστως να είναι υπηρέτης της Πατρίδας μας, του Λαού μας, της Δημοκρατίας, της Κοινωνικής Δικαιοσύνης και της Ανασυγκρότησης της χώρας με ένα νέο σχέδιο πατριωτικής οικονομίας και ορθολογικής ανάπτυξης σε όλη την ελληνική επικράτεια υποστηρίζω την υποψηφιότητά του ως νέου ηγέτη που πείθει και εμπνέει με τις προτάσεις του “Σχεδίου Αναγέννησης” στο οποίο παραπέμπω τους αναγνώστες μου προς μελέτη (*Yeroulanos.gr)
Με σεβασμό στη δημοκρατική διαδικασία και ανεξάρτητα από το εκλογικό αποτέλεσμα τονίζω ότι την επόμενη μέρα όλοι μας θα είμαστε μαζί με αδιασάλευτη ενότητα.
Την πραγματική ενότητα και όχι την επίπλαστη της σιωπής. Αυτή η ενότητα που καταχτιέται με την ελεύθερη κατάθεση και σύγκρουση των ιδεών . Κι αυτό γιατί οι Ιδέες αποτελούν την βάση της δύναμης του λαού και της παράταξής μας.
Στέλνουμε, λοιπόν, το μήνυμα πως η Ενότητα είναι η Δύναμή μας και αποτελεί συνάμα χρέος μας προς τις προοδευτικές δυνάμεις του τόπου μας για την ευημερία της κοινωνίας και της χώρας μας.
Εξάλλου η ενότητα για όλους μας αποτελεί τον ελάχιστο φόρο τιμής στον Ανδρέα Παπανδρέου, στον Ηγέτη και ιδρυτή του Κινήματος που γνώριζε.
Να πείθει, να ενώνει, να εμπνέει...