«Σύγχρονη μάστιγα, αποκαρδιωτικά στοιχεία, φαινόμενο που λαμβάνει διαστάσεις επιδημίας». Στο κρίσιμο ζήτημα της πολύπλευρης βίας που βιώνουν τα παιδιά στις μέρες μας οι λέξεις κοντεύουν πια να χάσουν τον νόημά τους. Οι αριθμοί, πάλι, όχι.
Τα νούμερα ηχούν εκκωφαντικά την καμπάνα του κινδύνου: 1 στα 5 παιδιά στην Ελλάδα (20%) έχει πέσει θύμα κάποιας μορφής κακοποίησης (πηγή: ΕΛ.ΑΣ). Το 10% των παιδιών (κάτω των 3 ετών) εισέρχονται στις παιδοχειρουργικές κλινικές των εξωτερικών ιατρείων του ΕΣΥ για λόγους που σχετίζονται με την παιδική κακοποίηση (πηγή: ΕΚΠΑ). Ενας στους 3 εφήβους (33%) δήλωσε ότι ενεπλάκη σε βίαιο καβγά (πηγή: ΕΠΙΨΥ)
Ακόμη χειρότερα: Τον τελευταίο χρόνο τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας έχουν διπλασιαστεί. Το ίδιο ισχύει και για τα ποσοστά του ηλεκτρονικού εκφοβισμού (διαδικτυακό bullying) από το 2018 έως το 2022, που επίσης είναι διπλάσια. «Αυτά είναι μόνο τα συμβάντα που γνωρίζουμε, ενδεχομένως όμως να υπάρχουν και άλλα τόσα αθέατα, μιας και στη χώρα μας δεν υπάρχει ενιαίο σύστημα καταγραφής τους, ούτε και της μετέπειτα εξέλιξής τους», επισημαίνει Δανάη Σεραφειμίδη, Διευθύντρια Συνηγορίας των Παιδικών Χωριών SOS.
Ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων
- 8%-16% βιώνουν συμπτώματα ψυχικής υγείας σε επίπεδο που απαιτεί εκτίμηση από ειδικό
- 5-13% εμφανίζουν συμπτώματα συμπεριφορών διαταραχών, όπως επιθετικότητα και εναντιωματική συμπεριφορά
- Εως 13% βιώνουν προβλήματα σε σχέση με τους συνομήλικους, όπως εκφοβισμό (bullying)
- 8,8%-16% έχουν συμπτώματα γενικευμένου άγχους
- 6,6%-10% εμφανίζουν συμπτώματα κατάθλιψης
- 14% των εφήβων (12-17 ετών) παρουσίασαν τουλάχιστον μια αυτοτραυματική συμπεριφορά
(Πηγή: Μελέτη Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Διεθνής Πρωτοβουλία για την Υγεία, Child Mind Institute 2023)
Εξίσου εκκωφαντικός είναι ο συναγερμός που έχουν σημάνει τα Παιδικά Χωριά SOS, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού (20 Νοεμβρίου): 491.000 παιδιά στην Ελλάδα (28%) βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Μόνο το τρέχον έτος (2024) τα κέντρα του οργανισμού εξυπηρέτησαν 1.250 οικογένειες και 3.500 παιδιά ενώ το ίδιο διάστημα δέχτηκαν 800 νέα αιτήματα υποστήριξης οικογενειών με παιδιά πανελλαδικά, εκ των οποίων 450 βρίσκονται σε αναμονή.
Ενδεικτικό της τρομακτικής αύξησης των περιπτώσεων παραμέλησης ή κακοποίησης παιδιών, είναι ότι το 2023 τα περιστατικά που έχρηζαν περαιτέρω διερεύνησης από τις αρμόδιες αρχές τριπλασιάστηκαν σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης 5ετίας. Πρέπει, μάλιστα, να τονιστεί ότι το 35% των υποθέσεων που εξυπηρετούνται από τα κέντρα της οργάνωσης (διαχρονικά) έχουν προσέλθει κατόπιν εισαγγελικής εντολής.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στα προγράμματα πρόληψης, τα Παιδικά Χωριά SOS έχουν υποστηρίξει περισσότερα από 75.000 παιδιά.
«Από το 2018 έως το 2024, έχουμε αποκαταστήσει, μέσα από την επανένωση με τη βιολογική οικογένεια, την αναδοχή και την υιοθεσία, 454 παιδιά, ενώ μέσω των προγραμμάτων πρόληψης βοηθάμε στην έγκαιρη και ουσιαστική αντιμετώπιση των κινδύνων που απειλούν τη συνοχή τής οικογένειας και την ασφάλεια των παιδιών», δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής των Παιδικών Χωριών SOS, Γιώργος Πρωτόπαπας. Και πρόσθεσε με νόημα: «Κάθε παιδί έχει δικαίωμα και πρέπει να μεγαλώνει σε μία οικογένεια με αγάπη, σεβασμό και ασφάλεια».
Πλήγμα μετά τις αποκαλύψεις για την Κιβωτό του Κόσμου
Τα Παιδικά Χωριά SOS βασίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό (70%) στη φιλανθρωπία (δωρεές, χορηγίες κ.λπ) των πολιτών (σ.σ. το υπόλοιπο 30% προέρχεται από ευρωπαϊκά προγράμματα ή/και περιουσίες που κληροδοτούνται) για την εξασφάλιση των απαραίτητων για τη λειτουργία και το έργο τους πόρων. Ωστόσο, από τον Νοέμβριο του 2022, όταν άρχισαν να βλέπουν το φως της δημοσιότητας όσα θλιβερά λάμβαναν χώρα στην Κιβωτό του Κόσμου, υπήρξε μια «βίαιη απομείωση των χρηματικών δωρεών, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα», όπως αποκαλύπτει ο κ. Πρωτόπαπας.
«Μετά από σχεδόν 50 χρόνια λειτουργίας, τη φετινή χρονιά βιώνουμε μια πάρα πολύ δύσκολη οικονομική συνθήκη, η οποία είναι απόρροια όλης αυτής της ιστορίας, επειδή ο κόσμος αισθάνθηκε ότι υπήρξε κοροϊδία σε βάρος του - ειδικά οι μικρομεσαίοι δωρητές. Και οι περισσότεροι αισθάνονται ακόμη επιφύλαξη, η οποία σε συνδυασμό με την δύσκολη οικονομική κατάσταση μας κάνει να το βιώνουμε όλο αυτό πολύ έντονα» υπογραμμίζει ο Γενικός Διευθυντής των Παιδικών Χωριών SOS.
Παράλληλα, στέκεται στο παράδοξο του ελληνικού κράτους που «δεν χρηματοδοτεί αυτές τις δομές, όπως συμβαίνει αλλού στον κόσμο, αλλά τις φορολογεί». «Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα, όπου το ορφανό ή εγκαταλελειμμένο παιδί πληρώνει φόρους», τονίζει με νόημα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή τη στιγμή τα Παιδικά Χωριά SOS απασχολούν περίπου 300 άτομα προσωπικό πανελλαδικά και ο ετήσιος κύκλος λειτουργίας τους ανέρχεται στα 6,5-7,5 εκατ. ευρώ.
Η σημασία της πρόληψης και οι άμεσες προτεραιότητες
Τα Παιδικά Χωριά SOS υπογραμμίζουν την επιτακτική ανάγκη για ολιστικού τύπου υπηρεσίες για τη στήριξη της οικογένειας στην κοινότητα, με στόχο την προστασία των παιδιών από τη βία, τη φτώχεια και τις κοινωνικές ανισότητες.
Οι προτάσεις των Παιδικών Χωριών SOS για την παιδική προστασία και ενίσχυση της οικογένειας
- Διαμόρφωση μιας ενιαίας και συνεκτικής Εθνικής Στρατηγικής Παιδικής Προστασίας με διασφαλισμένους πόρους για την υλοποίηση και τη βιωσιμότητά της και με προτεραιότητα την πρόληψη της κακοποίησης, την έγκαιρη παρέμβαση και εντοπισμό περιστατικών, καθώς και την υποστήριξη των οικογενειών σε κίνδυνο.
- Προτεραιοποίηση και εξασφάλιση χρηματοδότησης για την παιδική προστασία από τον τακτικό κρατικό προϋπολογισμό.
- Προώθηση και ενίσχυση της αναδοχής καθώς και την επέκταση της επαγγελματικής αναδοχής ως προτιμητέας μορφής παιδικής φροντίδας αντί των ιδρυμάτων.
- Ενίσχυση της εκπαίδευσης των επαγγελματιών και της συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων – υπηρεσιών (νομικές, ιατρικές, αστυνομικές υπηρεσίες) για την αποτελεσματική διαχείριση περιστατικών βίας και παραμέλησης παιδιών.
- Υλοποίηση ενός ενιαίου, εθνικού συστήματος αναφοράς, κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών, όπως προβλέπεται από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση (2022).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ