Η πανδημία του κορονοϊού ήταν μια από τις μεγαλύτερες (για πολλούς η μεγαλύτερη) πρόκληση του 2021, και θεωρείται ότι θα συνεχίσει να μας απασχολεί για υπολογίσιμο κομμάτι του 2022- ωστόσο δεν είναι το μόνο «μέτωπο» που αναμένεται να μας απασχολεί κατά το νέο έτος.
Η παγκόσμια οικονομία σημείωσε ισχυρή ανάκαμψη το 2021 από τα χαμηλά της πανδημίας κατά το πρώτο ήμισυ, χάνοντας ωστόσο ορμή κατά το δεύτερο, λόγω νέων εξάρσεων, δυσκολιών στις αλυσίδες προμηθευτών, ελλείψεων εργατικού δυναμικού, προβλημάτων στους εμβολιασμούς κ.α. Η αργή ανάκαμψη οδήγησε οικονομολόγους του ΔΝΤ και του ΟΟΣΑ σε αναθεώρηση προς τα κάτω των προβλέψεών τους για την παγκόσμια ανάπτυξη τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο αντίστοιχα. Ωστόσο για το 2022 διατήρησαν τις προβλέψεις τους ως είχαν, προειδοποιώντας πάντως ότι οι παραλλαγές της Covid-19 θα μπορούσαν να «εκτροχιάσουν» την ανάπτυξη.
Σε δημοσίευμα της Deutsche Welle για τις προκλήσεις του 2022, με έμφαση στις επιπτώσεις στην οικονομία, παρουσιάζονται οι εξής πέντε:
Παραλλαγές του κορονοϊού ανθεκτικές στα εμβόλια
Τον Νοέμβριο στις χρηματαγορές επικράτησε ανησυχία λόγω της εμφάνισης της παραλλαγής Όμικρον στο νότιο τμήμα της Αφρικής. Η εξαιρετικά μεταδοτική παραλλαγή έφερε βουτιά στις αγορές, και οι αναταράξεις συνεχίστηκαν το επόμενο χρονικό διάστημα καθώς οι επενδυτές προσπαθούσαν να διαπιστώσουν τις οικονομικές της επιπτώσεις. Κυβερνήσεις αυστηροποιούσαν τα περιοριστικά μέτρα, δημιουργώντας, μεταξύ άλλων, ανησυχία για την ανάκαμψη. Τα διαθέσιμα ως τώρα στοιχεία δείχνουν πως είναι πολύ πιο μεταδοτική από τη Δέλτα ωστόσο φαίνεται να είναι ηπιότερη, ενώ θεωρείται πως εξακολουθεί να υπάρχει προστασία απέναντί της από τα υπάρχοντα εμβόλια και θεραπείες. Στελέχη της JP Morgan έχουν πει πως αν είναι όντως ηπιότερη θα μπορούσε να επιταχύνει την έλευση του τέλους της πανδημίας. Σε γενικές γραμμές, θεωρείται πως αν και δεν φαίνεται πως θα εκτροχιάσει εν τέλει την οικονομική ανάκαμψη, αυτό θα μπορούσε να συμβεί εάν εμφανιζόταν κάποια μελλοντική, πιο επικίνδυνη παραλλαγή- και υπάρχουν πολλές προειδοποιήσεις πως, αν η πανδημία συνεχίσει να μαίνεται, θα μπορούσαν να εμφανιστούν ανθεκτικά στα εμβόλια στελέχη, φέρνοντας ξανά lockdowns.
Δυσκολίες στις αλυσίδες προμηθευτών
Οι αναταραχές στις αλυσίδες προμηθευτών έχουν παίξει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην επιβράδυνση της διεθνούς ανάκαμψης φέτος. Προβλήματα στις θαλάσσιες μεταφορές, ελλείψεις κοντέινερ και απότομη αύξηση της ζήτησης μετά την άρση των περιορισμών έχουν συμβάλει όλα σε αυτό. Μεταξύ των τομέων που έχουν πληγεί χειρότερα είναι η αυτοκινητοβιομηχανία. Αν και υπάρχουν ενδείξεις πως οι η κατάσταση εξομαλύνεται, εκτιμάται πως τα προβλήματα θα συνεχίσουν να υφίστανται και το 2022.
Ο πληθωρισμός στα ύψη
Οι ελλείψεις σε πρώτες ύλες, η άνοδος των τιμών στην ενέργεια και άλλοι παράγοντες έχουν προκαλέσει σημαντική άνοδο του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη και τις ΗΠΑ. Αυτό έχει προκαλέσει ανησυχία στους διεθνείς επενδυτές, που φοβούνται ότι οι κεντρικές τράπεζες θα εξαναγκάζονταν να αυξήσουν πρόωρα τα επιτόκια για να χαλιναγωγήσουν την άνοδο των τιμών, Η ΕΚΤ επιμένει πως οι τιμές έχουν αυξηθεί λόγω προσωρινών παραγόντων όπως οι ελλείψεις προμηθειών, οι υψηλότερες τιμές ενέργειας κ.α. Θεωρεί πως ο πληθωρισμός θα πέσει όταν υποχωρήσουν οι επιπτώσεις των αναταραχών από τις ανισορροπίες προσφοράς- ζήτησης. Πάντως, με τις αναταράξεις στις αλυσίδες προμηθευτών να αποδεικνύονται πιο επίμονες από ό,τι αναμενόταν ως τώρα, ο πληθωρισμός αναμένεται να συνεχίσει να κινείται ψηλά για το μεγαλύτερο μέρος του 2022.
Εξελίξεις στην Κίνα
Μια επιβράδυνση στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, την Κίνα, είναι κάτι που σίγουρα ανησυχεί τους επενδυτές για το 2022. Ο ασιατικός κολοσσός βοήθησε τον κόσμο να βγει από την ύφεση το 2020, σε μεγάλο βαθμό λόγω της παγκόσμιας ζήτησης για τα ηλεκτρονικά και ιατρικά αγαθά της Κίνας. Ήταν η μόνη μεγάλη οικονομία που αναπτύχθηκε το 2020 και αναμένεται να αναπτυχθεί κατά περίπου 8% φέτος. Ωστόσο η ανάκαμψη μετά την πανδημία δυσχεραίνεται λόγω των παρεμβάσεων του Πεκίνου σε βάρος των τεχνολογικών κολοσσών της Κίνας, μεταξύ των οποίων οι Alibaba και Tencent, λόγω υπερχρεωμένων εταιρειών του χώρου των ακινήτων όπως οι Evergrande και Kaisa, καθώς και των εξελίξεων στον τομέα της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Κορυφαίοι Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν επιδιώξει να καθησυχάσουν τα πνεύματα λέγοντας πως η σταθεροποίηση της οικονομίας θα είναι κορυφαία τους προτεραιότητα για το 2022. Ωστόσο, η απροθυμία του Πεκίνου να εγκαταλείψει την πολιτική «zero-Covid», που επιφέρει δρακόντεια μέτρα μετά την εμφάνιση ακόμα και ενός κρούσματος, εξακολουθεί να θεωρείται πως επιφυλάσσει κινδύνους για την παγκόσμια οικονομία.
Γεωπολιτικές εντάσεις
Ανησυχία προκαλούν επίσης οι σχέσεις μεταξύ της Ρωσίας και των ΗΠΑ και των Ευρωπαίων συμμάχων τους. Η Ουάσινγκτον έχει προειδοποιήσει τη Μόσχα να μην εισβάλει στην Ουκρανία, εν μέσω συγκέντρωσης ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα της Ουκρανίας. Οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους απειλούν με οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας (περιλαμβανομένων μέτρων που αφορούν στον αγωγό Nord Stream 2, κάτι που θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στα κόστη της ενέργειας) σε περίπτωση εισβολής στη γειτονική της χώρα, ενώ η Ρωσία ζητά από τη Δύση εγγυήσεις πως το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί προς ανατολάς, πλησιάζοντας κι άλλο στα σύνορά της. Ακόμη, οι σχέσεις ΗΠΑ- Κίνας παραμένουν τεταμένες, μεταξύ άλλων και για την Ταϊβάν, ενώ «πλήγμα» της Ουάσινγκτον προς το Πεκίνο αποτέλεσε και η ανακοίνωση πως Αμερικανοί αξιωματούχοι θα μποϊκοτάρουν τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς του Πεκίνου τον Φεβρουάριο λόγο «κτηνωδιών» προς τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Κίνα έχει απειλήσει πως οι ΗΠΑ θα «πλήρωναν τίμημα» για την απόφασή τους αυτή.