Εάν ρωτήσουμε έναν Ιταλό πώς είναι ο τυπικός τουρίστας που επισκέπτεται την πατρίδα του πιθανότατα θα περιγράψει κάποιον με σορτς, σανδάλια και καπέλο που συνήθως τρέχει πίσω από έναν ξεναγό με σημαιούλα. Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια, σε μία προσπάθεια να εναρμονιστούν με τη χώρα που επισκέπτονται και να τηρήσουν όπου είναι δυνατόν τις τοπικές συνήθειες, οι τουρίστες έχουν γίνει λίγο πιο συνειδητοποιημένοι ταξιδιώτες.
Στην Ιταλία -όπως παντού- υπάρχουν ορισμένοι «άγραφοι νόμοι» που αξίζει να λάβουμε υπόψη. Ιδού πέντε μικρά «μυστικά» που πρέπει να γνωρίζουμε πριν από το επόμενο ταξίδι μας στη μοναδικά γοητευτική γειτονική χώρα.
Η εθιμοτυπία του καφέ
Ας ξεκινήσουμε από τον καφέ. Ο καφές είναι για την Ιταλία ό,τι το τσάι για τη Βρετανία -αυτή η στιγμή της απλής απόλαυσης καθώς πίνουμε την πρώτη γουλιά το πρωί, συναντάμε έναν φίλο για έναν γρήγορο εσπρέσο ή ολοκληρώνουμε το γεύμα μας (ειδικά όταν ο ζεστός καφές περιχύνεται σε μια μπάλα παγωτού). Όπως γράφει η δημοσιογράφος Lucrezia Worthington (υπέρμαχος του slow travelling) «Μεγαλώσαμε με το άρωμα του φρεσκοκομμένου καφέ. Οι γονείς μας άναβαν τη μόκα (σ.σ. το μπρίκι που δεν λείπει από κανένα ιταλικό νοικοκυριό) κάθε πρωί και το άρωμα πλημμύριζε το σπίτι. Ο καφές έχει εξελιχθεί -από τον καπουτσίνο στο macchiato, τον caffè latte και φυσικά τον αγαπημένο μας εσπρέσο. Πολλοί Ιταλοί πίνουν καπουτσίνο το πρωί, βυθίζοντας το κρουασάν τους (το κορνέτο, όπως το λέμε -που μεταφράζεται σε «μικρό κέρατο» λόγω του σχήματός του) μέχρι να χάσει την τραγανή κρούστα του και να μουλιάσει στη γαλακτώδη γεύση. Αλλά ένας κανόνας που πρέπει να θυμάστε είναι ότι μόλις πάρετε μεσημεριανό, ο καπουτσίνο δεν επιτρέπεται».
Τα πιάτα ζυμαρικών και το τυρί
Ο επόμενος κανόνας αφορά το αγαπημένο μας τυρί. «Ανάλογα με την περιοχή που επισκέπτεστε, τα είδη τυριών συνδυάζονται με ένα συγκεκριμένο είδος ζυμαρικών. Για παράδειγμα, στην Απουλία, το τυρί cacio ricotta εμφανίζεται συνήθως τριμμένο στις περισσότερες συνταγές orecchiette, ενώ στη Ρώμη το πεκορίνο χρησιμοποιείται στις amatriciana, carbonara και cacio e pepe. Το Parmigiano Reggiano και το Grana Padano χρησιμοποιούνται ευρύτερα, αλλά να θυμάστε πάντα τον χρυσό κανόνα: Η παρμεζάνα δεν πάει στο ψάρι. Αν σας αρέσουν τα σπαγγέτι alle vongole ή οποιαδήποτε ζυμαρικό με θαλασσινά, πρέπει να θυμάστε ότι δεν πρόκειται να σερβιριστεί παρμεζάνα και αν ζητήσετε από τον σερβιτόρο να σας φέρει, σίγουρα θα ανασηκώσει το φρύδι. Αυτό συμβαίνει επειδή η αλμύρα της παρμεζάνας καλύπτει τη λεπτή γεύση του ψαριού. Σε περίπτωση που φτάσετε στη Σικελία, θα δείτε ότι στα παραδοσιακά πιάτα ζυμαρικών με θαλασσινά, όπως τα busiate alla trapanese και pasta conle sarde, χρησιμοποιούν τριμμένο ψωμί αντί για τυρί».
Το κατάλληλο dress code
Η Lucrezia Worthington ξεκαθαρίζει «δεν είμαστε εδώ για να σας πούμε πώς να ντυθείτε, αλλά αν θέλετε να αποφύγετε τα βλέμματα αποδοκιμασίας», υπάρχουν μερικές συμβουλές που πρέπει να ακολουθήσουμε. «Αν ταξιδεύετε σε μια παραλιακή πόλη, δεν υπάρχει πρόβλημα να εμφανιστείτε για γεύμα και απεριτίφ φορώντας το μαγιό σας και ένα πουκάμισο ή ένα σαρόνγκ. Ωστόσο, για το δείπνο, θα πρέπει να ντυθείτε κατάλληλα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ένα στιλάτο σορτς, ένα μακρύ παντελόνι με μακρυμάνικο πουκάμισο, ένα μίντι ή μάξι φόρεμα -και σίγουρα όχι αθλητικά παπούτσια, sliders ή σαγιονάρες. Παρεμπιπτόντως, να θυμάστε ότι το δείπνο την καλοκαιρινή περίοδο ξεκινά επίσημα το νωρίτερο στις 8.30 μ.μ.- οι περισσότεροι Ιταλοί κάνουν κράτηση στις 9 μ.μ. ή ακόμη και στις 10 μ.μ., προκειμένου να έχουν τον χρόνο να κάνουν ντους και να αλλάξουν ρούχα μετά το απεριτίφ».
Ο σωστός χαιρετισμός (και ποτέ με άδεια χέρια σε επίσκεψη)
Ο χρυσός κανόνας: «Όταν συναντούν κάποιον για πρώτη φορά οι Ιταλοί δίνουν τα χέρια και λένε “piacere”, που σημαίνει ”Χαίρομαι που σε γνωρίζω”. Από τη δεύτερη φορά και μετά, ο χαιρετισμός είναι δύο φιλιά (ένα σε κάθε μάγουλο). Στην Ιταλία, ξεκινάτε με το αριστερό μάγουλο, ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με το δεξί -κάτι σημαντικό εάν θέλετε να αποφύγετε το φιλί στο στόμα». Επίσης και παρότι αυτονόητο «αν είστε καλεσμένοι για δείπνο ή απεριτίφ σε σπίτι, μην εμφανιστείτε με άδεια χέρια» (σ.σ. συμβουλή περιττή για τους Έλληνες, δεν πηγαίνουμε ποτέ επίσκεψη με άδεια χέρια). «Να έχετε πάντα μαζί σας ένα μπουκάλι κρασί, ένα κουτί γλυκά ή λουλούδια, ανεξαρτήτως της περίστασης. Επιπλέον, εάν εμφανιστείτε στην ώρα σας, απλά να ξέρετε ότι θα προκαλέσετε πανικό. Η καλύτερη επιλογή είναι να καθυστερήσετε (γύρω στα δεκαπέντε λεπτά)».
Πεζοί προσοχή στα αυτοκίνητα
Και το καλύτερο για το τέλος: «Οι κανόνες οδικής κυκλοφορίας είναι λίγο ασαφείς στην Ιταλία. Τις περισσότερες φορές, δεν υπάρχει προτεραιότητα σε διασταυρώσεις, διαβάσεις ή κυκλικούς κόμβους -όποιος προλάβει. Όταν διασχίζετε δρόμο σε διάβαση που δεν υπάρχει φανάρι, βεβαιωθείτε ότι είναι ασφαλές να περάσετε, επειδή τα αυτοκίνητα σπάνια θα επιβραδύνουν (πόσο μάλλον θα σταματήσουν). Αν ένα αυτοκίνητο σταματήσει, εξακολουθείτε να έχετε το νου σας για τα μηχανάκια που μπορεί να μη σας βλέπουν πίσω από το όχημα που προπορεύεται. Εάν νοικιάσετε αυτοκίνητο, να ξέρετε ότι όσο πιο νότια πηγαίνετε, τόσο περισσότερο παραβιάζονται οι κανόνες οδικής κυκλοφορίας», καταλήγει η Lucrezia Worthington.
Με πληροφορίες από Condé Nast Traveller