Η Αθήνα αφηγείται την ιστορία της μέσα από τα τοπόσημά της, στα οποία ξεχωρίζουν πέντε εμβληματικά κτίρια της Εθνικής Τράπεζας.
Δημόσια κι ιδιωτικά κτίρια ανοίγουν τις πύλες τους δίνοντας τη δυνατότητα στο κοινό να γνωρίσει καλύτερα μια πόλη που φέρει στον πολεοδομικό της ιστό τα ίχνη των αιώνων που προηγήθηκαν. Ο λόγος για το Open House Athens, έναν από τους σημαντικότερους διεθνείς θεσμούς για την ανάδειξη και προώθηση της αρχιτεκτονικής που στις 13 και 14 Απριλίου μετατρέπει την πόλη σ’ ένα τεράστιο μουσείο στο πλαίσιο του οποίου η Εθνική Τράπεζα προσφέρει για πρώτη φορά πρόσβαση σε σπουδαία οικοδομικά αρχιτεκτονήματά της σε έναν έμπρακτο διάλογο με την κοινωνία. Το παρελθόν τους, άλλωστε, έχει κοινή αφετηρία περίπου στα μέσα του 17ου αιώνα: Η Αθήνα ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα του νέου Ελληνικού κράτους το 1834 και Εθνική Τράπεζα ιδρύθηκε το 1841.
Περισσότερα από εβδομήντα κτίρια καθώς και πλήθος παράλληλων δράσεων αποτελούν φέτος το Open House Athens, το οποίο είναι βασισμένο σε μια ιδέα η οποία ξεκίνησε από το Λονδίνο το 1992 και μέχρι σήμερα έχει διαδοθεί σε πολλές πόλεις σε όλον τον κόσμο. Με τη βοήθεια κατάλληλα εκπαιδευμένων εθελοντών, το ευρύ κοινό καλείται να περιηγηθεί στα κτίρια αυτά με δωρεάν ξεναγήσεις. Πρόκειται για ακίνητα μεγάλου ιστορικού και αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, ενώ αυτή η μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρωτοβουλία στοχεύει στην προώθηση της αρχιτεκτονικής. Η δράση προσκαλεί το ευρύ κοινό να εξερευνήσει και να κατανοήσει την αξία της αρχιτεκτονικής κι εντάσσεται στο πλαίσιο του Open House Europe, διοργάνωση ιδιαίτερα δημοφιλής κι αγαπητή. Στην Αθήνα πραγματοποιείται κάθε άνοιξη από το 2014.
Τα κτίρια της Εθνικής Τράπεζας
Συνεχίζοντας έμπρακτα τον ανοιχτό διάλογο με την κοινωνία, η Εθνική Τράπεζα προσφέρει τη δυνατότητα γνωριμίας με μια μεγάλη πολιτισμική κληρονομιά, αναγνωρίζοντας στην πράξη ότι είναι προσβάσιμη σε όλους. Ο λόγος για το Μέγαρο Μελά, το Μικρό Χρηματιστήριο –Πεσμαζόγλου, το Παλαιό Χρηματιστήριο, το Μέγαρο Διομήδη του Ιστορικού Αρχείου και το Κεντρικό κτίριο του ΜΙΕΤ στην Πλάκα.
Τα κτίρια αυτά φέρουν την υπογραφή κορυφαίων αρχιτεκτόνων που συνδέθηκαν άρρηκτα με την πολεοδομία του νέου ελληνικού κράτους, όπως του Ερνέστου Τσίλλερ που σχεδίασε και κατασκεύασε το Μέγαρο Μελά το 1874. Ο λόγος για το ιδιαίτερης αισθητικής και αναλογιών Μέγαρο, το μεγαλύτερο αθηναϊκό ιδιωτικό κτίριο της εποχής του, που για πολλά χρόνια λειτούργησε ως το πρώην Ταχυδρομείο. ΄Ηταν το 1974 όταν το Υπουργείο Πολιτισμού το χαρακτήρισε ως οίκημα χρήζοντος ειδικής κρατικής προστασίας με σκοπό την αποκατάστασή του.
Επτά χρόνια αργότερα, το 1881 σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε το Κτίριο Α΄ Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών από άγνωστο αρχιτέκτονα. Χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το ΥΠΠΟ το 1991. Η μελέτη αποκατάστασής του από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο που ήταν ο ως τότε χρήστης, έγινε το 1997 με την υπογραφή του γραφείου Γ. Κίζη, ενώ από το 2012 έχει αποδοθεί στην Εθνική Τράπεζα όπου με μέριμνα της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών, έγιναν ορισμένες εργασίες αποκατάστασης και βελτίωσης της ακουστικής της κεντρικής αίθουσας, χωρίς να αλλοιωθεί η υφιστάμενη αισθητική της.
Βραβευμένο από το Europa Nostra (1979), το Κτίριο Χρηματιστηρίου Αθηνών σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τον Νίκο Ζουμπουλίδη (α΄ περίοδος 1929-1931, β′ περίοδος 1965-1968). Ο χαρακτηρισμός ως διατηρητέο κτίριο κι η αποκατάστασή του έγιναν το 1989, ενώ η άδεια αποκατάστασης από την Τεχνική Υπηρεσία της Εθνικής Τράπεζας ήρθε το 1979.
Το πρώτο κτίριο που οικοδομήθηκε με σκοπό να στεγάσει αρχεία ήταν το Μέγαρο Διομήδη του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας. Η κατασκευή του ξεκίνησε τον Ιούνιο του 1923, επί διοικήσεως Αλέξανδρου Ν. Διομήδη, από τον οποίο πήρε και το όνομά του και ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 1926. Την ευθύνη του σχεδιασμού και την εποπτεία της κατασκευής είχε το Τεχνικό Τμήμα της Εθνικής Τράπεζας. Ο αρχιτέκτων της Τράπεζας Νικόλαος Ζουμπουλίδης εκπόνησε τα αρχιτεκτονικά σχέδια.
Τέλος, μεγάλη είναι η ιστορία του διατηρητέου κτιρίου του ΜΙΕΤ που περιήλθε στην ιδιοκτησία της Εθνικής Τράπεζας το 1959 και το 1975 αποφασίστηκε να στεγάσει το Μορφωτικό της Ίδρυμα. Πρόκειται για διατηρητέο κτίριο, από τα λίγα εναπομείνοντα κτίρια της οθωμανικής περιόδου που, μετά την απελευθέρωση, λειτούργησε ως ένα από τα πρώτα ξενοδοχεία, με το συμβολικό όνομα «Ευρώπη». Το ξενοδοχείο μετονομάστηκε σε «Βασιλικόν» ή «Royal» όταν κατά την έλευση του Όθωνα στην Αθήνα (1834), ο βασιλιάς διέμεινε σε αυτό. Στέγασε διαδοχικά το Β΄ Γυμνάσιο (1852-1880), το Φρουραρχείο Αθηνών (1881), το Κακουργιοδικείο (1890-1910), οικογένειες προσφύγων (1922), αλλά και οικογένειες που νοίκιαζαν δωμάτια κατά τις δεκαετίες του ’40 και του ’60. Το 1959 περιήλθε στην ιδιοκτησία της Εθνικής Τράπεζας, ενώ το 1975 αποφασίστηκε η στέγαση του Μορφωτικού Ιδρύματός της (ΜΙΕΤ). Κατά την περίοδο 1980-1984 πραγματοποιήθηκε η αποκατάστασή του υπό την επίβλεψη της Τεχνικής Υπηρεσίας της Εθνικής Τράπεζας, βάσει της μελέτης που εκπονήθηκε από τους αρχιτέκτονες Α. Σ. Καλλιγά και Α. Γ. Ρωμανό. Το 1984, μετά την αποκατάστασή του, η Εθνική Τράπεζα παραχώρησε το κτίριο στο Μορφωτικό της Ίδρυμα, και έκτοτε εδώ στεγάζονται τα κεντρικά του γραφεία.
Εχοντας ήδη ενσωματώσει και καλλιεργήσει τα τελευταία χρόνια πολλά στοιχεία εξωστρέφειας, η Εθνική Τράπεζα συνεχίζει να συνομιλεί με το κοινό, καλώντας το να γνωρίσει σημαντικά στοιχεία της πολιτιστικής της κληρονομιάς και την ιστορία της, η οποία συνδέεται σημαντικά με τη σύγχρονη ιστορία της χώρας.
Με αυτή την πρωτοβουλία, η Εθνική Τράπεζα συνεχίζει να υποστηρίζει τον ρόλο της ως ένας εξωστρεφής οργανισμός με ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας. Κυρίως, όμως, όπως αποδεικνύει έμπρακτα, δίνει μεγάλη σημασία στο αποτύπωμά της στην κοινωνία σήμερα, από την οποία εμπνέεται και στην οποία θέλει να προσφέρει συνεχώς.
Info
13 και 14 Απριλίου 2024
΄Ωρες ξενάγησης: Σάββατο & Κυριακή 10.00-14.00 για τα κτίρια Μέγαρο Μελά, Παλαιό Χρηματιστήριο & Μικρό Χρηματιστήριο, και 10.00-15.00 για το Μέγαρο Διομήδη του Ιστορικού Αρχείου. Το Κεντρικό κτίριο του ΜΙΕΤ θα έχει ανοιχτές τις πόρτες του το Σάββατο, 10.00 - 16.00.
Διάρκεια κάθε ξενάγησης 15-20 λεπτά.
Μέγαρο Μελά (Αιόλου 93, Αθήνα)
Κτίριο Α΄ Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών (Πεσμαζόγλου 1, Αθήνα)
Κτίριο Χρηματιστηρίου Αθηνών (Σοφοκλέους 8-10, Αθήνα)
Μέγαρο Διομήδη του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας (3ης Σεπτεμβρίου 146)
Διατηρητέο κτίριο στην Πλάκα (ΜΙΕΤ) :Θουκυδίδου 13, Αθήνα