Εκλέγομε σε λίγες μέρες τους εκπροσώπους μας στο ευρωκοινοβούλιο. Βέβαια, οι αποφάσεις τους δεν αποτελούν νόμο, υποχρεωτική δηλαδή επιβολή, ακόμη και με βία, κάποιων κανόνων, αλλά δεν παύουν να έχουν πολύ μεγάλο κύρος στο μεγάλο χώρο που αποτελεί η ΕΕ. Θα ψηφίσουμε και για τους εκπροσώπους μας στους δήμους, αλλά θα επικεντρωθώ στις ευρωεκλογές.
Βούληση της κοινωνίας είναι η ηθική. Αλλά αυτός ο άγραφος νόμος γίνεται διαφορετικά αντιληπτός από τον καθένα, καθώς δεν έχει την αντικειμενική εμφάνιση της γραφής, είναι σα να πλανάται στις συνειδήσεις μας, ένα πνεύμα, που μας καθοδηγεί και μερικές φορές μας ωθεί σε πολύ σημαντικές πράξεις με συνέπειες σε προσωπικό και ομαδικό επίπεδο. Έτσι χρειαζόμαστε νόμους γραπτούς, που να μην αμφισβητούνται από κανέναν. Και αυτοί αποτελούν τη βούληση των αρχόντων, το Δίκαιο. Στο ολιγαρχικό σύστημα που έχομε, και που απατηλά ονομάζομε στην Ελλάδα δημοκρατία, ενώ το διεθνές όνομά μας είναι ρεπούμπλικα (Hellenic republic), οι άρχοντές μας εκλέγονται, δεν κληρώνονται. Έτσι μας έχει επιβληθεί και για τους εκπροσώπους μας στην ΕΕ. Πώς λοιπόν θα κρίνω σε λίγες μέρες;
Λογικά, θα πρέπει να εξετάσω το πρόγραμμα καθενός υποψηφίου ή κόμματος. Αν ταιριάζει στα πιστεύω μου, θα ψηφίσω αντίστοιχα. Και πώς θα δομήσει το πρόγραμμά του κάθε κόμμα και υποψήφιος; Λογικά, θα εξετάσει ποια είναι τα κυρίαρχα προβλήματα σε κάθε εποχή, αυτά θα επιλέξει, γι΄ αυτά θα προτείνει λύσεις, τις καλύτερες για το λαό κάθε φορά. Ο Αριστοτέλης ταξινόμησε τα πολιτεύματα σε μοναρχίες, ολιγαρχίες και δημοκρατίες, με καθένα τους να έχει μια καλή και μια κακή όψη. Καλή είναι εκείνη στην οποίαν ο(οι) άρχοντας(ες) νοιάζονται για το λαό, κακή εκείνη που μεριμνά για τους ίδιους τους άρχοντες. Συγκρίνοντας λοιπόν τα προγράμματα των υποψηφίων κομμάτων και βουλευτών με τη δική μου βούληση, θα ψηφίσω όπως μου ταιριάζει καλύτερα.
Η ΕΕ φυσικό είναι να έχει διαρκώς μόνιμα προβλήματα. Τι εννοώ όμως κυρίαρχα προβλήματα; Ο καθένας θα αποφασίσει. Εγώ π.χ. βλέπω αυτή τη στιγμή να κυριαρχεί μια ολοένα ανερχόμενη φυγόκεντρη τάση των μελών της, με κορυφαίο γεγονός το BREXIT και τη σταθερά αυξανόμενη επιρροή ακραίων τάσεων, ανεξάρτητα από την παραδοσιακή αριστερή ή δεξιά τοποθέτησή τους. Φυσικά, άλλος μπορεί να θεωρήσει άλλο πιο σημαντικό πρόβλημα. Και αναρωτιέμαι, ποιο είναι το ευρωπαϊκό πρόβλημα που έχει επιλέξει κάθε κόμμα στην πατρίδα μας για να επικεντρωθεί και πώς προτείνει να λυθεί;
Παρακολουθώντας τις ομιλίες (όχι πολύ φανατικά, ομολογώ) των πολιτικών μας διαπιστώνω πως για όλους το προέχον πρόβλημα είναι ένα: Η εκάστοτε παρούσα κυβέρνηση να φύγει από (ή αντίθετα να μείνει στην) εξουσία. Αυτό είναι το μείζον θέμα που διακυβεύεται στην πατρίδα μας για τις ευρωεκλογές. Και θυμάμαι, πηγαίνοντας πίσω από τότε που γίναμε μέλη της ΕΕ ότι π.χ. το μείζον θέμα σε όλες τις ευρωεκλογές, αλλά και σε όλες τις εθνικές εκλογές ήταν: να φύγει ο Σημίτης· να φύγει ο Καραμανλής· να φύγει ο Παπανδρέου· να φύγει ο Σαμαράς· και στις προσεχείς εκλογές, να φύγει ο Τσίπρας. Σε όλες τις περιπτώσεις οι στόχοι των κομμάτων που πλειοψήφησαν πέτυχαν: Έφυγε εκείνος που ήθελε η αντιπολίτευση να φύγει. Πόσο ικανοποιημένοι είμαστε, που πετύχαμε, εμείς η πλειοψηφία;
Μήπως έχουν δίκιο; Είμαστε ένα κρατίδιο με, αδρά, 10 εκατομμύρια πολίτες έναντι 500 εκατομμυρίων περίπου της ΕΕ. Ένας προς 50. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε! Εἰ τό φέρον σέ φέρει, φέρε καί φέρου˙ εἰ δ’ ἀγανακτεῖς, καί σαυτόν λυπεῖς καί τό φέρον σέ φέρει!” (Παλλαδάς ο Αλεξανδρεύς). Αν σε σέρνει η Μοίρα, άσε να παρασύρεσαι. Αν αγανακτείς, και τον εαυτό σου λυπείς και η Μοίρα σε σέρνει.
Κι όμως, κάτι θα μπορούσαμε να κάνουμε. Αν έχουμε σαφή θέση, μπορούμε πάντοτε να αναζητήσουμε συμμάχους, οι λίγοι να γίνουμε πολλοί και οι πολλοί έχουν πάντοτε κάποια ισχύ. Θυμάμαι πως ο (προεκλογικά) διαπρύσιος εχθρός της ΕΕ, ο Ανδρέας Παπανδρέου, φρόντισε (μετεκλογικά) να συνάψει συμμαχίες με κάποια κράτη και να επιτύχει τα Μεσογειακά προγράμματα, που ενίσχυσαν οικονομικά τις νότιες χώρες της Ευρώπης (αλλά και την ισχύ των αρχόντων τους, που τα σπατάλισαν, όπως ταιριάζει στην κακή όψη της ολιγαρχίας). Η μοιρολατρία δεν φαίνεται να βοηθάει. Όταν έχουμε μια τοποθέτηση, τουλάχιστον έχομε ένα σκοπό για τον οποίον αγωνιζόμαστε. Αν τον επιτύχουμε, νοιώθομε ευδαίμονες, αλλά και αν δεν τον επιτύχουμε, νοιώθομε ικανοποιημένοι πως αγωνισθήκαμε για κάποιο ιδανικό.
Υπάρχει βέβαια και η παραδοσιακή πόλωση εδώ και έναν αιώνα: Να επιλέξω. Δεξιά ή αριστερά; Η σημασία της αποδείχθηκε φρούδα. Η ΕΣΣΔ κατέρρευσε. Κι όμως η αντιπαλότητα της Δύσης με τη Ρωσία συνεχίζεται. Η χώρα αυτή έχει ένα μόνιμο πρόβλημα: δεν έχει λιμάνια. Στη Βόρεια Θάλασσα παγώνουν. Στο νότο είναι η περιορισμένη έκταση του Εύξεινου Πόντου. Τα δυτικά της σύνορα δεν έχουν θάλασσα. Έμειναν τα Ανατολικά, στον Ειρηνικό Ωκεανό και γι΄ αυτό προς τα εκεί είχε πάντοτε στραμμένη την προσοχή της. Ποτέ δεν απείλησε τη δύση. Αντίθετα, από τη δύση υπήρξαν κατακτητές της, Σουηδοί, Πολωνοί, Γάλλοι, Γερμανοί. Άρα η αντιπαλότητα δεν ήταν ποτέ ιδεολογική, αλλά γεωπολιτική. Η Ρωσία είναι μια μεγάλη αγορά, με άφθονο υπόγειο πλούτο. Κι όμως το παραμύθι του κομμουνιστικού, Ρωσικού, κινδύνου είχε, ειδικά για μας, τις πιο ολέθριες συνέπειες με τον εμφύλιο πόλεμο. Και βλέπομε σήμερα οι ακραίες δεξιές και αριστερές τάσεις να συμπίπτουν, ενισχύοντας από κάθε πλευρά τις φυγόκεντρες τάσεις που επιδιώκουν να διαλύσουν την ΕΕ. Κακά τα ψέματα. Η ΕΕ είναι μια ολιγαρχία με πολλά κακά στοιχεία. Ωστόσο, πέτυχε να μην υπάρχουν αντιπαλότητες μεταξύ των μελών της που πολεμούσαν μεταξύ τους επί πολλούς αιώνες, έχοντας αιματοκυλήσει και ολόκληρη την Υφήλιο.
Με αυτές τις συνθήκες, τι να ψηφίσω σε λίγες μέρες; Πώς θα συμβάλω για το μέλλον της Ευρώπης, στην οποίαν ανήκομε και επομένως πώς θα συμβάλω διαμέσου της στη δική μας ευημερία; Το πρόβλημα των συνόρων μας διογκώνεται. Βρήκαμε μια λύση, κάθε άλλο παρά τέλεια, για τα βόρεια σύνορά μας (επιτέλους με τη λέξη Macedonia άρχισαν να χαρακτηρίζουν οι ξένοι χάρτες μόνο την Ελληνική Μακεδονία), πάντως μια λύση που να μας λύνει κάπως τα χέρια να αντιμετωπίσουμε την Ανατολική απειλή. Ποια είναι η θέση των κομμάτων μας που θα την υποστηρίξουν στην Ευρώπη όσον αφορά τις σημαντικές συμφωνίες που έχομε συνάψει με Κύπρο, Ισραήλ, Αίγυπτο; Ομολογώ πως δεν γνωρίζω. Πώς θα ακουστεί η ψιθυριστή φωνούλα μου στην Ευρώπη;
Δημ. Α. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitris.sideris@gmail.com