Διασχίζοντας χιλιόμετρα λόφων που έχουν μαυρίσει από τις πυρκαγιές δυτικά της Αθήνας, ο Αντιπύραρχος Ιωάννης Κολοβός προετοιμάζεται μαζί με την επίλεκτη πυροσβεστική ομάδα του μέσα σε ένα ελικόπτερο.
Η 10μελής ομάδα της 1ης Ειδικής Μονάδας Δασικών Επιχειρήσεων φέρει μαζί της όλα εκείνα τα εργαλεία που χρειάζονται για να συγκρατήσουν τις φωτιές: αλυσοπρίονα, ειδικές τσουγκράνες, μετεωρολογικά οργανόμετρα, tablet και πυρσούς.
Η αντιπυρική περίοδος στην Ελλάδα ξεκίνησε επίσημα την 1η Μαΐου, αλλά δεκάδες πυρκαγιές έχουν ήδη καταγραφεί τον περασμένο μήνα αφού οι θερμοκρασίες άρχισαν να αγγίζουν τους 30 βαθμούς Κελσίου στα τέλη Μαρτίου - πολύ νωρίτερα από ό,τι συνήθως.
«Στην πραγματικότητα είναι ήδη καλοκαίρι για εμάς», λέει ο Ι.Κολοβός στο Associated Press κατά τη διάρκεια πρόσφατης άσκησης. «Η αλήθεια είναι ότι η περίοδος των πυρκαγιών έχει ξεκινήσει πρόωρα και έχει παραταθεί τα τελευταία πέντε χρόνια», προσθέτει.
Φέτος, η χώρα μας διπλασιάζει τον αριθμό των πυροσβεστών σε εξειδικευμένες μονάδες, ανεβάζοντας τους σε περίπου 1.300 και υιοθετεί τακτικές από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα τις δασικές πυρκαγιές με αερομεταφερόμενες μονάδες που στόχο έχουν να δημιουργήσουν «σπασίματα» στην προβλεπόμενη διαδρομή των πύρινων γλώσσών.
Τα μέλη της ομάδας περιλαμβάνουν ειδικούς δασοκομίας και πυροσβέστες με ποικίλες δεξιότητες, πολλές από τις οποίες αποκόμισα κατά την εκπαίδευσή τους με συναδέλφους τους στη Γαλλία, την Ισπανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Μπορούμε να τοποθετηθούμε σε βέλτιστες τοποθεσίες που μπορεί να είναι δύσκολο να φτάσουμε με τα πόδια και να καταστείλουμε πυρκαγιές χρησιμοποιώντας διάφορες εξειδικευμένες μεθόδους», λέει ο Πυροσβέστης Δημήτρης «Τζιμ» Πρίφτης, την ώρα που βοηθάει τους εκπαιδευόμενους σε μια περιοχή κοντά στην Αθήνα που καταστράφηκε από τις πυρκαγιές το καλοκαίρι του 2023.
«Η χρήση του νερού δεν είναι πλέον το κύριο όπλο μας κατά των πυρκαγιών, είναι τα εργαλεία μας», εξηγεί. «Ακολουθούμε μια πιο επιστημονική προσέγγιση για τις πυρκαγιές, μετρώντας την υγρασία, τον άνεμο - είναι μια μέθοδος με πλάνο».
Κυρίως χρηματοδοτούμενη από την Ευρωπαϊκή Ενωση, η Ελλάδα έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα 2,1 δισεκατομμυρίων ευρώ για την βελτίωση της ικανότητας αντιμετώπισης καταστροφών, παραγγέλνοντας νέα αεροσκάφη ρίψης νερού, drones, πυροσβεστικά οχήματα, εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις και ένα δίκτυο αισθητήρων με τεχνητή νοημοσύνη που ανιχνεύουν πρώιμα σημάδια καπνού και πλημμυρών.
Αλλά ο νέος εξοπλισμός δεν θα είναι διαθέσιμος πριν από το 2025. Οι αρχές εντείνουν την εκπαίδευση και τις νέες μεθόδους πυρόσβεσης, με μια ακόμη δύσκολη σεζόν να αναμένεται φέτος.
Οι πυρκαγιές έκαψαν περίπου 1.750 τετραγωνικά χιλιόμετρα πέρυσι, συμπεριλαμβανομένης της φωτιάς στον Εβρο - η χειρότερη που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Με ανέμους, ορεινούς όγκους και δυσπρόσιτα νησιά, η χώρα μας αντιμετωπίζει μια τρομακτική πρόκληση κάθε χρόνο για την υπεράσπιση πολλών αστικών οικισμών που επικαλύπτονται με δασώδεις περιοχές επαπειλούμενες με πυρκαγιά.
Επίσης, το κλίμα γίνεται όλο και πιο ζεστό: Ο περασμένος χειμώνας ήταν ο θερμότερος από τότε που ξεκίνησαν οι σύγχρονες καταγραφές το 1960, σύμφωνα με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το οποίο ανέλυσε δορυφορικά δεδομένα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι έξι θερμότεροι ελληνικοί χειμώνες στα χρονικά έχουν σημειωθεί την τελευταία δεκαετία.
Αυτό συμβαίνει στο πλαίσιο των νέων δεδομένων που καθιστούν την Ευρώπη την ταχύτερα θερμαινόμενη ήπειρο στον κόσμο, με τις θερμοκρασίες της να αυξάνονται περίπου δύο φορές πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Στεκόμενος στο διοικητικό κέντρο αντιμετώπισης καταστροφών στην Αθήνα, ο Βασίλης Κικίλιας, υπουργός για την κλιματική κρίση και την πολιτική προστασία, λέει ότι οι αρχές αναμένουν περαιτέρω επιδείνωση των ετήσιων συνθηκών.
«Θα είναι μια πολύ δύσκολη αντιπυρική σεζόν, ένα πολύ δύσκολο καλοκαίρι», επισημαίνει ο Β.Κικίλιας, σε συνέντευξή του στο AP. «Είχαμε ξηρό χειμώνα και φθινοπωρινές θερμοκρασίες που διήρκεσαν μέχρι τον Δεκέμβριο. Αρα αντιμετωπίζουμε την κλιματική κρίση κατάματα», συμπληρώνει.
Καθ′ όλη τη διάρκεια του Απριλίου, οι πυροσβέστες έκαναν εντατικές ασκήσεις και εκπαίδευση, χρησιμοποιώντας νέες εγκαταστάσεις όπως το Fire Dragon -ένα τρέιλερ 1,2 εκατομμυρίων ευρώ, που χρησιμοποιείται για την προσομοίωση του εσωτερικού ενός φλεγόμενου κτιρίου. Πυροσβεστικά συνεργεία με βαρύ προστατευτικό εξοπλισμό και δεξαμενές οξυγόνου το χρησιμοποιούν για να εξασκήσουν τεχνικές κατάσβεσης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
«Είναι να τους εκπαιδεύσουμε αποτελεσματικά ώστε να είναι έτοιμοι για πυρκαγιές, για δραστηριότητα πρώτης γραμμής» λέει ο αξιωματικός της Πυροσβεστικής Βρασίδας Γραφάκος, διοικητής κέντρου εκπαίδευσης.
Η συνταξιούχος Χρυσούλα Ρενιέρη ήταν μεταξύ εκείνων που έχασαν τα σπίτια τους στις καταστροφικές πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού, οι οποίες κατέκαψαν τη Ρόδο, τη βορειοανατολική Ελλάδα και περιοχές δυτικά της Αθήνας.
Η κ.Ρενιέρη επισκέφτηκε ό,τι έχει απομείνει από το σπίτι της την περασμένη εβδομάδα. Καθώς περνούσε μέσα από τα μαυρισμένα δωμάτια, περιέγραψε πώς η οικογένειά της ένιωθε αβοήθητη καθώς η φωτιά που πλησίαζε έκοψε το ρεύμα και την παροχή νερού προτού οι φλόγες μπουν το σπίτι. «Κανείς δεν μας βοήθησε και κάηκαν όλα. Εχουν χαθεί όλα» αναφέρει στο AP και λέει πως ελπίζει ο νέος εξοπλισμός και οι μέθοδοι της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας να κάνουν τη διαφορά για άλλους. «Μακάρι να συμβεί αυτό, να σωθούν πολλά σπίτια», καταλήγει. «Ελπίζουμε, γιατί το καλοκαίρι έρχεται ξανά και το μαρτύριο θα αρχίσει».