«Περιπλανώμενα πυρομαχικά» (Loitering Munitions) πρόκειται να αποκτήσουν οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, όπως προκύπτει από την παρουσίαση συγκεκριμένων εξοπλιστικών προγραμμάτων που έγινε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής από τον υφυπουργό Εθνικής Άμυνας, Γιάννη Κεφαλογιάννη, την Τρίτη (17/9)
Τι είναι τα Loitering Munitions
Τα loitering munitions, γνωστά και ως «drones αυτοκτονίας» είναι μικρά drones που διαθέτουν εκρηκτική κεφαλή και κατά κανόνα περιφέρονται στις «περιοχές ευθύνης» τους, πέφτοντας πάνω σε στόχους που εντοπίζονται, με αποτέλεσμα την καταστροφή τους ή την πρόκληση ζημιών σε αυτούς.
Έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως στις πολεμικές συγκρούσεις των τελευταίων ετών αποδεικνύοντας την αξία τους, καθώς επιτρέπουν την ταχεία προσβολή στόχων που εμφανίζονται στις περιοχές τους για μικρό χρονικό διάστημα, χωρίς να τίθενται πλατφόρμες υψηλής αξίας (πχ αεροσκάφη, ελικόπτερα) σε κίνδυνο, ενώ επιτρέπουν «επιλεκτική» στόχευση, καθώς μια επίθεση μπορεί να ακυρωθεί ή να αλλάξει στόχο. Στην πράξη είναι κάτι ανάμεσα σε πύραυλο cruise ή μη επανδρωμένο οπλισμένο αεροσκάφος (UCAV), καθώς έχουν χαρακτηριστικά και των δύο κατηγοριών (αλλά και διαφορές).
Γιατί αποφασίστηκε η αγορά Περιφερόμενων Πυρομαχικών
Όπως αναφέρουν πηγές, οι Ένοπλες Δυνάμεις προέβησαν στη σύνταξη Μελέτης Πρόσκτησης Αναβάθμισης – Εκσυγχρονισμού Στρατιωτικού Εξοπλισμού (ΜΠΑΕΣΕ) για την προμήθεια Περιπλανώμενων Πυρομαχικών (ΠΠ) για την κάλυψη επιτακτικών αναγκών των ελληνικών Ειδικών Δυνάμεων- Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων (ΕΔ-ΔΕΕ) και του Πεζικού (ΠΖ), λαμβάνοντας υπόψιν την τουρκική απειλή, το σύγχρονο επιχειρησιακό περιβάλλον και τα διδάγματα από τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή (Συρία, Γάζα), τη Λιβύη, το Ναγκόρνο Καραμπάχ και την Ουκρανία και παρακολουθώντας τις εξελίξεις στην αμυντική τεχνολογία.
Τα ΠΠ προορίζονται να αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα ενίσχυσης της μαχητικής ισχύος των τμημάτων Ειδικών Δυνάμεων και του Πεζικού, καθώς παρέχουν εικόνα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο από το πεδίο της μάχης και ταυτόχρονα δυνατότητα προσβολή στόχων (ευκαιρίας ή υψηλής αξίας) από πάνω.
Πώς θα αποκτηθούν, πόσο θα κοστίσουν
Η ανάπτυξη και παραγωγή drones στην Ελλάδα (καθώς και επαρκών συστημάτων άμυνας απέναντι σε μη επανδρωμένα συστήματα) αποτελεί έναν από τους στόχους που έχουν τεθεί για το άμεσο μέλλον των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, ειδικά δεδομένου ότι η Ελλάδα έχει μείνει πίσω σε σχέση με την Τουρκία στον τομέα. Ωστόσο στη συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται για αγορά Περιπλανώμενων Πυρομαχικών από τις ΗΠΑ: Όπως αναφέρουν οι εν λόγω πηγές, δεδομένου ότι δεν έχει γίνει ακόμη κατάρτιση και έγκριση του Μακροπρόθεσμου Προγραμματισμού Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) και του συνεπακόλουθου Κυλιόμενου Προγραμματισμού Συμβάσεων Στρατιωτικού Εξοπλισμού (ΚΠΣΣΕ), «απαιτείται η κατ’ εξαίρεση ενεργοποίηση προγράμματος» για την προμήθεια και την εν συνεχεία υποστήριξη των ΠΠ.
Με βάση επιχειρησιακά και τεχνικοοικονομικά κριτήρια έχουν επιλεγεί δύο τύποι ΠΠ. Πρόκειται για ΠΠ με βεληνεκές έως 20 χλμ, και με βεληνεκές έως 40 χλμ: Πρόκειται για τα Switchblade 300 Block 20 και Switchblade 600 της AeroVironment.
Το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο (ΑΣΣ) του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ) και κατόπιν το Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (ΣΑΓΕ) ενέκριναν τη εν λόγω μελέτη και κατόπιν προχώρησαν στην ενεργοποίηση του προγράμματος.Έχει προταθεί η σύναψη διακρατικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ, διότι, όπως λένε οι εν λόγω πηγές, «επιτυγχάνεται το μέγιστο της διαφάνειας, εξοικονομούνται σημαντικοί οικονομικοί πόροι από τον προϋπολογισμό του ΥΠΕΘΑ (δε θα καταβληθεί ΦΠΑ), ενώ δεν υφίστανται έξοδα έρευνας, ανάπτυξης και τεχνολογίας».
Το συνολικό κόστος του προγράμματος εκτιμάται στο ποσό των 75.200.000€ (χωρίς κρατήσεις και λοιπά έξοδα), εκ των οποίων πλέον των 2/3 θα καλυφθούν από τις ΗΠΑ, μέσω πιστώσεων Foreign Military Financing (FMF)». Πάντα σύμφωνα με τις εν λόγω πηγές «καθίσταται πρόδηλα φανερό ότι αντί για 75 εκατομμύρια € από τον προϋπολογισμό για τα εξοπλιστικά προγράμματα, θα απαιτηθούν μόνο 25 εκατομμύρια €», ενώ συμπληρώνεται πως σε περίπτωση που τα απαιτούμενα ΠΠ αποφασιζόταν να αποκτηθούν μέσω διαγωνισμού «θα χρειαζόταν ένα ποσό περίπου 100 εκατομμυρίων €, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ενδεχόμενη καθυστέρηση από τυχόν ενστάσεις των υποψηφίων εταιρειών».
Στην Ειδική Διαρκή Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων «Ναι» στο πρόγραμμα ψήφισαν ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και Σπαρτιάτες, «Όχι» ψήφισαν ΚΚΕ, Νέα Αριστερά και Πλεύση Ελευθερίας, ενώ «παρών» ψήφισαν Ελληνική Λύση και Νίκη. Το πρόγραμμα θα παραπεμφθεί στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας (ΚΥΣΕΑ) για λήψη οριστικής απόφασης. Δεν είναι γνωστό πόσα πρόκειται να αποκτηθούν- πάντως τα Switchblade αναμένεται να συμπληρώνουν/ πλαισιώνουν τους αντιαρματικούς πυραύλους Spike που πρόκειται να προμηθευτεί η Ελλάδα από το Ισραήλ, σε άλλο ένα σημαντικό πρόγραμμα των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Switchblade
Τα drones/ περιφερόμενα πυρομαχικά Switchblade έγιναν ευρύτερα γνωστά από τη χρήση τους από τον ουκρανικό στρατό εναντίον των ρωσικών δυνάμεων, ωστόσο είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούνται από πριν τη ρωσική εισβολή, από τις αμερικανικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν. Με βάση δημοσιεύματα και πληροφορίες, είχαν αποσπάσει θετικά σχόλια όσον αφορά στη χρήση τους εκεί, όπου φαίνονταν να χρησιμοποιούνταν κυρίως ως όπλο ακριβείας για ταχεία χρήση κατά προσωπικού και όχι ιδιαίτερα «σκληρών» (πχ τεθωρακισμένα) στόχων. Όσον αφορά στη δράση τους στην Ουκρανία, τα Switchblade 300 εμφανίστηκαν νωρίς στον πόλεμο (αποστολή 700 είχε ανακοινωθεί τον Ιούλιο τους 2022 από το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ), ωστόσο η χρήση τους φάνηκε να μειώνεται καθώς η σύγκρουση συνεχιζόταν, η ρωσική αεράμυνα/ ηλεκτρονικός πόλεμος βελτιώνονταν και οι δύο πλευρές στρέφονταν σε όλο και πιο φθηνά και μαζικά παραγόμενα drones, με αποτέλεσμα την εμφάνιση αναφορών σε ΜΜΕ περί μη ικανοποιητικών επιδόσεων από πλευράς τους.
Ενδεικτικά, σε δημοσίευμα της Wall Street Journal τον Απρίλιο του 2024 αναφερόταν πως τα Switchblade 300 είχαν αντιμετωπίσει στην αρχή «προκλήσεις» απέναντι στα ρωσικά συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, με εκπρόσωπο της εταιρείας να απαντά πως οι ρωσικές παρεμβολές είχαν επηρεάσει τους πάντες και ότι τα drones της είχαν αναβαθμιστεί για να μπορούν να ανταπεξέλθουν. Ο Ουαχίντ Ναουάμπι, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της AeroVironment, σε δικό του μήνυμα είπε πως η εταιρεία του «δεν θα έπρεπε να περιλαμβάνεται στο άρθρο της Wall Street Journal με τίτλο “Πώς τα αμερικανικά drones απέτυχαν να αλλάξουν τον ρου του πολέμου στην Ουκρανία”», προσθέτοντας πως χιλιάδες μη επανδρωμένα συστήματα της AeroVironment, «περιλαμβανομένων Switchblades», χρησιμοποιούνται επιτυχώς στην Ουκρανία, επιχειρώντας στις «πιο απαιτητικές συνθήκες ηλεκτρονικού πολέμου». Επίσης, στις 28 Αυγούστου 2024 ανακοινώθηκε από την εταιρεία συμβόλαιο ύψους 990 εκατ. δολαρίων για την προμήθεια περιπλανώμενων πυρομαχικών Switchblade από τον αμερικανικό στρατό, ενώ τον Ιούλιο ανακοινώθηκαν η προμήθεια Switchblade και από τον αυστραλιανό στρατό και η έγκριση πώλησής τους στην Ταϊβάν. Σχετικές εγκρίσεις έχουν δοθεί επίσης, σύμφωνα με την εταιρεία, και για πωλήσεις στη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και επιπλέον συμμαχικές χώρες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Παράλληλα, το Switchblade 600 έχει ανακοινωθεί και στο φιλόδοξο πρόγραμμα Replicator του Πενταγώνου των ΗΠΑ.
Όσον αφορά στους δύο τύπους περιφερόμενων πυρομαχικών που προορίζονται να αποκτήσουν οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, το Switchblade 300 Block 20 είναι η τελευταία γενιά του Switchblade 300 και είναι ένα ελαφρύ drone (κάτω των 2 κιλών), ικανό να εξαπολύεται μέσω ειδικού σωλήνα σε λιγότερο από δύο λεπτά από ξηρά, θάλασσα ή κινητές πλατφόρμες και, πέρα από μικρός πύραυλος ακριβείας, παρέχει εξελιγμένες δυνατότητες τακτικής παρατήρησης/ αναγνώρισης κλπ. Το Switchblade 600 είναι ένα πιο βαρύ περιφερόμενο πυρομαχικό, με μεγαλύτερη αυτονομία και αντιαρματική κεφαλή για να πλήττει μεγαλύτερους και πιο «σκληρούς» στόχους σε μεγαλύτερες αποστάσεις.
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Switchblade 300 Block 20