Μαμάδες και μπαμπάδες γνωρίζετε ότι ο εθισμός μας στην οθόνη έχει άμεσα αρνητικό αντίκτυπο τόσο στις γλωσσικές δεξιότητες όσο και στην ψυχική υγεία των παιδιών μας; Κι όμως, είτε το γνωρίζαμε είτε όχι, αυτή είναι η πικρή αλήθεια.
«Η τακτική διακοπή των πρόσωπο με πρόσωπο αλληλεπιδράσεων μεταξύ γονέων και παιδιών, λόγω της χρήσης κινητού ή άλλης συσκευής με οθόνη, έχει καταστροφικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία του παιδιού, καθώς και στις οικογενειακές σχέσεις και τη γνωστική ανάπτυξη», σημειώνουν μελετητές από το Ινστιτούτο Ψυχολογίας της Εσθονίας, σε έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2024.
Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τη δρ Tίλα Τουλβίστ, ερεύνησε περισσότερες από 400 οικογένειες με παιδιά κάτω των 5 ετών, προκειμένου να προσδιορίσει τις βλαβερές συνέπειες της αδιάκοπης χρήσης τηλεφώνων, υπολογιστών, τάμπλετ και τηλεοράσεων από τους γονείς. Έτσι, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα νήπια τείνουν να κληρονομούν την εξάρτηση των γονιών τους από τις ψηφιακές συσκευές.
Πράγμα που σημαίνει ότι όσο περισσότερο χρόνο αφιερώνουν η μαμά και ο μπαμπάς στην οθόνη, τόσο περισσότερο αναζητούν τις οθόνες και τα μωρά. Φαινόμενο που εδώ που τα λέμε, ίσως το έχουμε παρατηρήσει να συμβαίνει και γύρω μας.
Και τι γίνεται αν αρχίσουν και τα παιδιά να «κολλάνε» στις οθόνες;
Πρόσφατα ευρήματα των αναλυτών του Πανεπιστημίου Drexel υποστηρίζουν ότι τα μωρά και τα νήπια, όταν τους επιτρέπεται να περνάνε πολύ χρόνο στην οθόνη, είναι πιο πιθανό να εμφανίζουν άτυπες αισθητηριακές συμπεριφορές που σχετίζονται με νευροαναπτυξιακές διαταραχές όπως ο αυτισμός και η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD).
Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που η Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας της Σουηδίας πρότεινε να απαγορεύεται στα παιδιά κάτω των 2 ετών να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικές συσκευές. Για να διατρανώσει την σύστασή της, η υγειονομική αρχή υποστήριξε ότι η πολύωρη πρόσβαση στις ψηφιακές τεχνολογίες προκαλεί προβλήματα ύπνου και ψυχικής υγείας.
Η έρευνα με επικεφαλής την Τουλβίστ ωστόσο, πάρει το πράγμα ένα βήμα παραπέρα και λέει στην ουσία, ότι αν θέλουμε τα παιδιά μας να περνάνε λιγότερο χρόνο στην οθόνη, θα πρέπει και εμείς οι ίδιοι να συρρικνώσουμε το περιθώριο των ωρών που αφιερώνουμε στο κινητό. Διότι εισάγει το ενδεχόμενο η εξάρτηση των παιδιών στα διάφορα γκάτζετ, να είναι μια αντανάκλαση του δικού μας εθισμού.
Ναι αλλά αν τους δίνουμε το τάμπλετ για να διαβάσουν βιβλίο ή να ακούσουν pdocast και τραγουδάκια; Είναι τόσο κακό;
«Ενώ η ανάγνωση ηλεκτρονικών βιβλίων και η αναπαραγωγή ορισμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων προσφέρει ευκαιρίες εκμάθησης γλωσσών, η έρευνα δείχνει ότι κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής, ο παράγοντας με τη μεγαλύτερη επιρροή είναι η καθημερινή λεκτική αλληλεπίδραση γονέα-παιδιού», τονίζει η Τουλβίστ, καταλήγοντας πως το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε, είναι στην ουσία να μιλάμε με το παιδί γύρω από οτιδήποτε το απασχολεί.
Και εκτός αυτού, το να ξοδεύουν υπερβολικά πολύ χρόνο στις οθόνες αυξάνει την πιθανότητα τα παιδιά ηλικίας 9 και 10 ετών να εμφανίσουν συμπτώματα ψυχικής ασθένειας, σύμφωνα με μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Πρόκειται για συμπτώματα όπως το άγχος, η αδυναμία συγκέντρωσης, η θλίψη και η έλλειψη ενσυναίσθησης. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, όσα παιδιά είχαν σχέση εξάρτησης με τις ψηφιακές συσκευές, παρουσίαζαν ζητήματα διαγωγής, προβλήματα ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα.
Και ίσως όλα αυτά δεν θα έπρεπε να μας κάνουν τρομερή εντύπωση αφού «η χρήση της οθόνης μπορεί να αντικαταστήσει τον χρόνο που αφιερώνεται στη σωματική δραστηριότητα, τον ύπνο, την προσωπική κοινωνικοποίηση και άλλες συμπεριφορές που μειώνουν την κατάθλιψη και το άγχος», εξηγεί ο επικεφαλής συγγραφέας Τζέισον Ναγκάτα.
Και πέρα από τα νήπια και τα παιδιά ηλικίας από 6 έως 10 ετών, τα τελευταία χρόνια, έχει αυξηθεί η ανησυχία και για την ψυχική υγεία των εφήβων. Για ποιο λόγο; Επειδή οι έφηβοι έχουν σήμερα 50% περισσότερες πιθανότητες να βιώσουν ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο και 30% περισσότερες πιθανότητες να αυτοκτονήσουν σε σύγκριση με τη δεκαετία του 2000. Ίσως σε αυτό έχει συμβάλει και το γεγονός ότι ο μέσος χρόνος που αφιερώνουν οι έφηβοι στις οθόνες - χωρίς να υπολογίσουμε τα λεπτά που δαπανούν στο διαδίκτυο για εκπαιδευτικούς λόγους - αγγίζει τις πεντέμισι ώρες.
Και ποια είναι η θέση μας απέναντι σε όλα αυτά
Στην πραγματικότητα, μπορούμε να δράσουμε με καθοριστικό τρόπο, χωρίς ουσιαστικά να κάνουμε και πάρα πολλά. Ή μάλλον υπάρχει κάτι που δεν πρέπει να κάνουμε: Το πολύωρο σκρολάρισμα στο κινητό.
Ιδανικά, θα έπρεπε να αφιερώνουμε σε αυτή τη δραστηριότητα το πολύ είκοσι λεπτά την ημέρα. Και φυσικά, όχι όταν απολαμβάνουμε οικογενειακές στιγμές με τα παιδιά μας. Αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, θα μπορούσε να μετριάσει τις επιπτώσεις του υπερβολικού χρόνου στην οθόνη, τόσο του δικού μας, όσο και των παιδιών μας.
(Με πληροφορίες από nypost & neurosciencenews).