Ο Ευτύχιος Αλεξανδράκης, ο παλαιότερος έμπορος της Αθήνας, η εμβληματική μορφή της Ερμού με το γνωστό κατάστημα γυναικείων ενδυμάτων, που επέλεξε να επισκεφτεί το ζεύγος Μακρόν κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα, πέθανε σε ηλικία 98 ετών.
Η κηδεία του Ευτύχιου Αλεξανδράκη θα γίνει αύριο Παρασκευή στο Α′ Νεκροταφείο Αθηνών.
Ο Ευτύχιος Αλεξανδράκης, ήταν ένας άνθρωπος με περίσσεια φυσική ευγένεια που αμέσως σε μαγνήτιζε με το λόγο του αλλά και με την εμφάνισή του.
Αριστοκράτης και διανοούμενος. Υπήρξε η ψυχή της οικογενειακής επιχείρησης
«Αλεξανδράκης» που εδώ και 150 χρόνια, διακρίνεται για την υψηλή ποιότητα, την κομψότητα, και τη μοναδικότητα στα ρούχα, που προσφέρει στο εκλεκτό και πιστό του κοινό, στο κέντρο της Αθήνας, στην οδό Ερμού 27. Του έχουν αποδοθεί τίτλοι, όπως βασιλιάς της Ερμού, έμπορος των Αθηνών, δανδής του εμπορίου.
Σε τηλεοπτική συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και την Στέλλα Αλεβιζοπούλου είχε πει:
«Η επιχείρηση ιδρύθηκε το 1860 από έναν έμπορο που λεγόταν Καρυοφύλλης εις τον οποίον ο πατέρας μου, Δημήτριος Αλεξανδράκης, με καταγωγή από Άνδρο, Κρήτη και Αμοργό ηργάσθη ως υπάλληλος του. Έως τότε το κατάστημα πουλούσε αντρικά κουστούμια και κάλτσες. Ήταν ικανότατος άνθρωπος και αγαπητός, γι′ αυτό ο κ. Καρυοφύλλης τού πρότεινε «να του δώσει την επιχείρηση, με τον όρο να παντρευτεί την ανιψιά του».
Εκείνος δεν είχε παιδιά. Ο πατέρας μου, του απάντησε «ευχαριστώ αλλά δεν με συγκινεί η πρόταση», διότι ήταν συνδεδεμένος με μία νέα, τη μητέρα μου, η οποία τότε ήταν μόλις 17 ετών. Τελικά, ο πατέρας μου το αγόρασε το μαγαζί το 1907. Από τότε είναι στο όνομα Αλεξανδράκης, δηλαδή προ 109 ετών, αλλά η επιχείρηση ιδρύθηκε το 1860 προ 156 ετών».
«Ο πατέρας μου ήταν σοβαρός και δημιουργικός άνθρωπος, και του άρεσε η καλαισθησία. Ανέπτυξε την επιχείρηση και κυρίως κατόρθωσε να αποκτήσει καλό όνομα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Είχαμε πάρα πολύ καλές εμπορικές σχέσεις με Αγγλία, Γαλλία και Γερμανία».
“«Ο πατέρας μου ήταν σοβαρός και δημιουργικός άνθρωπος, και του άρεσε η καλαισθησία. Ανέπτυξε την επιχείρηση και κυρίως κατόρθωσε να αποκτήσει καλό όνομα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Είχαμε πάρα πολύ καλές εμπορικές σχέσεις με Αγγλία, Γαλλία και Γερμανία».”
Το 1933 το κατάστημα μεταφέρεται στη σημερινή του διεύθυνση. Ερμού 27. Το κτίριο σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Στάμο Παπαδάκη. Η χαρακτηριστική του αρχιτεκτονική, εμπνευσμένη από την περίοδο Bauhaus, τα πρωτοποριακά του σχέδια, αναφέρονται σήμερα στα αρχεία του πανεπιστημίου της Βοστόνης, και το ιδιαίτερα καλλιτεχνημένο εσωτερικό του προσφέρουν μέχρι σήμερα μοναδικό καταφύγιο αισθητικής και αρμονίας στην καρδιά της Αθήνας. Το ισόγειο, το υπόγειο και οι τρεις όροφοι του κτιρίου φιλοξενούν, όχι μόνο ρούχα κλασσικά και προσεγμένα, αλλά και πίνακες του αδελφού του, Αλέξανδρου Αλεξανδράκη. Μία γκαλερί Τέχνης και κομψότητας.
«Είναι το πρώτο κατάστημα ετοίμων ενδυμάτων στην Αθήνα», μας λέει ο κ. Ευτύχιος, «διότι την εποχή που ιδρύθη, δεν υπήρχαν έτοιμα ενδύματα, ο κόσμος ραβόταν. Εκείνη την εποχή η Ερμού ήταν καρόδρομος ανάμεσα σε μονώροφα ή διώροφα σπίτια, αλλά ήταν από τότε ο πρώτος εμπορικός δρόμος της Αθήνας, συνδεδεμένος με την οδό Πειραιώς και δίαυλος όλων των εμπορευμάτων που ερχόντουσαν στο λιμάνι του Πειραιά».
«Ήταν ο παλαιότερος και ο μόνος εμπορικός δρόμος της Αθήνας, αλλά για μένα», καταλήγει ο κ. Αλεξανδράκης, «η Ερμού είναι η ζωή μου. Και όχι μόνο, ήταν η ζωή και των προγόνων μου».
Το 1954 ο Ευτύχιος Αλεξανδράκης ανέλαβε επίσημα την επιχείρηση, αν και εργαζόταν από πολύ νωρίς με τον πατέρα του σπουδάζοντας παράλληλα Οικονομικά και Πολιτικές επιστήμες. Σήμερα με πολύ καμάρι, μας παρουσιάζει την κόρη του Κατερίνα, την διάδοχό του η οποία, όπως μας λέει,
«είναι πολύ δυνατή στα εμπορικά γνωρίζει 5 γλώσσες και υπάρχει και ο εγγονός, ο οποίος σπουδάζει στην Αμερική και εάν ο Θεός το θέλει, θα συνεχίσει την επιχείρηση».
“Τη λέξη δάνειο δεν την ξέρει η επιχείρησή μου. Ό,τι μπορούσαμε, αυτό κάναμε”
Για τις δυσκολίες στην μακρόχρονη πορεία του, ο κύριος Αλεξανδράκης αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «στον πόλεμο ο πατέρας μου, πούλησε όλα τα εμπορεύματα, διότι υπήρχαν πολλοί πελάτες, οι οποίοι ζητούσαν να αγοράσουν ρούχα και η πλειονότητα των εμπόρων τα έκρυβε. Μείναμε 4 χρόνια κατά τη διάρκεια του πολέμου χωρίς εμπόρευμα. Παράλληλα, είχαμε δελεαστικές προτάσεις να πουλήσουμε το μαγαζί, αλλά ο πατέρας μου ήταν πολύ έξυπνος και συνετός στη σκέψη του και το απέκλειε λέγοντας μου ότι ”τουλάχιστον να ερχόμαστε να πίνουμε ήσυχα το καφέ μας”. Πίστευε ότι πρέπει να έχεις πρώτα στέγη επαγγελματική και μετά στέγη για την οικογένεια. Ήταν, όμως, μαύρη περίοδος, έβλεπες τη δυστυχία παντού. Όλα τα μαγαζιά κλειστά. Εδώ ήταν κατεβασμένα τα ρολά. Ανοίγαμε, μεν, κάθε μέρα και κάθε μεσημέρι κλείναμε, αλλά φεύγοντας πηγαίναμε τοίχο-τοίχο μήπως τρώγαμε καμία αδέσποτη.
Όταν τελείωσε ο πόλεμος, το ξαναρχίσαμε το μαγαζί, λέει ο Ευτύχιος Αλεξανδράκης.
«Γράψαμε στους ξένους προμηθευτές μας στην Αγγλία, Γαλλία κλπ, και εκείνοι πρόθυμοι μας εφοδίασαν εμπορεύματα. Ο πατέρας μου, δεν μου έδινε πρωτοβουλίες. Πίστευε ότι ”η πρωτοβουλία δεν δίδεται, αλλά λαμβάνεται”. Του έδωσα όμως την ικανοποίηση και είδε τη επιχείρηση μετά τον πόλεμο να αναπτύσσεται και δεν έκλεισε όπως οι περισσότερες και αυτό τον χαροποίησε πολύ. Έκτοτε το κατάστημα ανθεί».
Οι συνεργασίες με ξένους οίκους πολλές, ανάλογα με το τι επιτάσσει η μόδα και η εποχή, όπως με το μεγάλο αγγλικό οίκο Μοnrey ή με τον επίσης αγγλικό οίκο Smendley, με ιστορία από το 1725.
«Οι πελάτες μας, αν μου επιτρέπετε την έκφραση ήταν όλοι της υψηλής κοινωνίας από απόψεως οικονομικής τουλάχιστον. Θυμάμαι, παιδάκι εγώ, ερχόντουσαν κυρίες με άμαξες, σταματούσαν έξω από το μαγαζί και τους πηγαίναμε τα ψώνια, γιατί δεν ήταν εύκολο να ανεβοκατεβαίνουν από την άμαξα. Τα ρούχα τότε ήταν δύσκολα ειδικά τα φορέματα. Ήταν, όμως, φινετσάτα και σε πολύ καλή ποιότητα ακόμα και τα εσώρουχα που είχαμε, τα οποία έφταναν μέχρι το γόνατο και έκλειναν με ένα πολύ ωραίο σατέν φιόγκο στο πλάι».
Ανάμεσα στους πελάτες ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος ψώνιζε ο ίδιος ή έστελνε έναν ανθυπασπιστή του, ο γιος του ο Σοφοκλής, η Κυβέλη, η Μαρ. Κοτοπούλη, το ζεύγος Ζολώτα, η Σοφία της Ισπανίας μέχρι να παντρευτεί, η Αμαλία Καραμανλή, η οποία ψώνιζε η ίδια για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.
«Θυμάμαι ότι θα πηγαίνανε ένα επίσημο ταξίδι στην Ευρώπη και ανησυχούσε για το κρύο, γιατί ο Κ. Καραμανλής δεν φορούσε μάλλινα. Της σύστησαν το μαγαζί μας γιατί τότε είχαμε μάλλινα ρούχα και εσώρουχα. Τότε τα εσώρουχα ήταν μακριά. Ήρθε ψώνισε και μάλιστα προληπτικώς της δώσαμε για τον κύριο Καραμανλή και έχτρα μάλλινα ρούχα. Γενικότερα, οι επώνυμοι πελάτες μας δεν ήταν δύσκολοι αλλά με μία λέξη θα τους έλεγα ότι ήταν αρχοντάνθρωποι».
Όταν ο ιδιοκτήτης του οίκου Ηelmes ζήτησε χώρο στο μαγαζί του για ένα πάγκο με αξεσουάρ ο κ. Αλεξανδράκης αρνήθηκε προκειμένου να μην μετακινήσει τα πορτρέτα των γονιών του, έργα του αδελφού του, Αλέξανδρου Αλεξανδράκη. Και τους απάντησε, «δεν πρόκειται να τα μετακινήσω έναντι οποιοδήποτε τιμήματος.
«Έχω βαθύτατη ευγνωμοσύνη στους γονείς μου. Είχαμε την τύχη όλα μου τα αδέλφια, σημειωτέον ήμασταν επτά αδέρφια, και εγώ είμαι ο έκτος και ο μόνος εν ζωή, να έχουμε πολύ καλούς γονείς. Εγώ πρώτα προβάλλω την ιστορία της οικογενείας μου και το σεβασμό που τρέφω γι′ αυτήν. Γι′ αυτό πιστεύω ότι είμαι εκτός εποχής μας», αναφέρει με περισσή ειλικρίνεια ο κύριος Ευτύχιος.
«>Εδώ και 70 χρόνια», συνεχίζει, «δεν περνάει μέρα που να μην τους σκέφτομαι και να παίρνω μαθήματα από αυτούς. Ο πατέρας μου δεν άλλαξε πότε τον τρόπο ζωής του. Δεν θαμπώθηκε από τα χρήματα, δεν ήταν επιδειξίας. Ούτε όμως και εγώ. Ζήσαμε με πολλές ανέσεις. Ήταν άνθρωπος που ξόδευε για τις σπουδές μας, είχαμε δασκάλους για τα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά στο σπίτι. Αυτοκίνητο δεν είχαμε, τότε δεν υπήρχαν και πολλά και ούτε του το ζητάγαμε.Όταν μπορέσετε, να το αποκτήσετε μόνοι σας», μας έλεγε.
Μιλώντας για το «μυστικό» επιτυχίας και της μακροβιότητας μιας επιχείρησης στο χώρο του εμπορίου ο κ. Αλεξανδράκης θα πει:
«Ποτέ δεν είπαμε ψέματα σε πελάτη για να υποστηρίξουμε ένα είδος, όταν δεν πιστεύαμε ότι ήταν το κατάλληλο. Μία ακόμα αρχή στο μαγαζί μας είναι ότι δεν πιέζουμε τον πελάτη και ειδικά τις κυρίες, οι οποίες γνωρίζουν πολύ καλά τι τους ταιριάζει. Αυτή ήταν και είναι η τακτική της επιχείρησης. Σταθερές τιμές, όχι παζάρια και σοβαρότητα. Και οι υπάλληλοι μου, οι οποίοι είναι πολλά χρόνια στο μαγαζί, είναι προσαρμοσμένοι στις αρχές της επιχείρησης και λειτουργούμε όλοι μαζί, χωρίς προβλήματα. Δεν απολύσαμε ποτέ εργαζόμενο. Από εδώ, όλοι παίρνουν σύνταξη. Και φυσικά υπάρχει επαφή με τους πελάτες. Ο περισσότερος κόσμος έρχεται να χαιρετήσει. Δεν το βλέπουμε τον πελάτη σαν νούμερο».
«Δεν χρωστάμε πουθενά», συνεχίζει, «ούτε στις τράπεζες ούτε στο δημόσιο ούτε στο εξωτερικό «γιατί έχω κάνει και κάνω σωστή διαχείριση. Δεν ξανοιγόμαστε σε βήματα που δεν μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα. Τη λέξη δάνειο δεν την ξέρει η επιχείρησή μου. Ό,τι μπορούσαμε, αυτό κάναμε».
Το 1998 το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (Ε.Β.Ε.Α.) απονέμει στον Ευτ. Αλεξανδράκη το βραβείο ”Επιχείρηση και Παράδοση”. Όταν παρέλαβε το βραβείο, ο τότε πρωθυπουργός, Κώστας Σημίτης, τον ρώτησε ποιο είναι το μυστικό της επιχείρησης με δύο λόγια και ο κ. Αλεξανδράκης απάντησε:
«Αν θέλετε δυο λόγια είναι: Σώφρων Διαχείρισις».
Ο κ. Αλεξανδράκης εκτιμά ότι σήμερα είναι πολύ δύσκολο να ανοίξει κάποιος μια επιχείρηση.
«Για να ανοίξει κάποιος μία επιχείρηση σήμερα είναι πολύ δύσκολο. Θα πρέπει να έχει καλό εμπόρευμα ή κάτι ξεχωριστό ή να έχει όνομα. Εδώ έχω εφημερίδες από το εξωτερικό που έγραψαν για την επιχείρηση, όπως την Augsburger Allgemeine και πολλές άλλες. Αυτό έχει τεραστία σημασία για την επιχείρηση. Η φήμη, το Βrand Νame. Γι′ αυτό λέω και στον εγγονό μου, να προσέχει στο μέλλον. Το καλό όνομα αποκτάται, όμως, μπορείς να το χάσεις σε μία ημέρα, αν στραβοπατήσεις».